سلطه تصاویر بر تفكر انسان مدرن

ما در جهانی زندگی می‌كنیم كه در سیطره تصویرهاست. تلویزیون را روشن می‌كنیم و نه فقط مصاحبه‌ها و برنامه‌ها را می‌بینیم بلكه در كنار اینها شاهد تصاویری از اقصی نقاط جهان، خبرهای …

ما در جهانی زندگی می‌كنیم كه در سیطره تصویرهاست. تلویزیون را روشن می‌كنیم و نه فقط مصاحبه‌ها و برنامه‌ها را می‌بینیم بلكه در كنار اینها شاهد تصاویری از اقصی نقاط جهان، خبرهای تصویری، تبلیغات تجاری كاملا هنرمندانه، فیلم‌ها و تصاویر ویدئویی و هستیم.

كامپیوتر خود را روشن می‌كنیم، وارد شبكه جهانی می‌شویم و مدام در لابه‌لای تصاویر شناوریم. در ماشین نشسته‌ایم و در بزرگراه‌های داخل یا خارج شهر در حركت هستیم، تصاویر تبلیغی بزرگی در قالب بیلبوردها و... جای‌جای راه را احاطه كرده است. به سینما می‌رویم، وارد فروشگاه‌های فرهنگی – هنری می‌شویم، به نمایشگاه‌ها و موزه‌ها سر می‌زنیم و یكسره با تصاویر روبه‌روییم. رسانه‌های چاپی هم انباشته از تصاویرند: روزنامه‌ها معمولا از انواع تصاویر بهره می‌گیرند، از عكس، طراحی و كاریكاتور، طراحی‌های كامپیوتری و غیره. حتی كتاب‌های دانشگاهی هم كه روزگاری با كمترین تصاویر و سیاه و سفید منتشر می‌شد، امروزه پر از تصویرهای رنگی هستند.

اگر یك تصویر به اندازه هزاران واژه، ارزش و كارآیی دارد، پس چه‌بسا دنیای تصویر محور ما دنیای خیلی خوبی است. یا چه بسا همان طور كه برخی استدلال می‌كنند تمام این تكنولوژی‌ها و تصاویر تكنولوژی فوری و زودگذر تاثیر كمتری نسبت به تصاویر چاپی دارند. اما به هر صورت مساله این نیست. بخواهیم یا نخواهیم همه این نوع تصاویر به طور روزافزون و فزاینده ذهن ما را پر می‌كنند و مهم‌تر اینكه آن را شكل می‌دهند.

تصاویر بصری تنها در «آن بیرون» نیستند كه بخواهند توجه ما را به خود جلب كنند بلكه این تصاویر در «این داخل» هم هستند و پاره‌ای از نگاه و تجربه ما به شمار می‌آیند. تصاویر بصری مثل زبان بلاغی (rhetorical) هستند. آنها ما را به راه‌های روشن و آشكاری سوق می‌دهند، راه‌هایی كه در عین روشنی چندان هم روشن نیستند. پس به همین دلایل ما نیازمند یك زاویه دید خاصی روی بلاغت بصری هستیم. نیازمند این هستیم كه یاد بگیریم چگونه باید قدرت این تصاویر و بلاغت بصری‌شان را تشخیص بدهیم و چگونه از آنها به گونه‌ای موثر و مسوولانه بهره بگیریم.