دغدغه های تازه اوباما

بر همگان مسجل است که پیروزی اوباما بر مک کین در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۸ “نه”بزرگ مردم ایالات متحده به جمهوریخواهان بود از این رو دموکراتها نباید این پیروزی را به حساب کارآمدی و درایت خود واریز نمایند

بر همگان مسجل است که پیروزی اوباما بر مک کین در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۸ “نه”بزرگ مردم ایالات متحده به جمهوریخواهان بود.از این رو دموکراتها نباید این پیروزی را به حساب کارآمدی و درایت خود واریز نمایند....

هم اکنون قدرت در دست دموکراتهایی افتاده است که انشقاق و ناهماهنگی به خصلت ذاتی آنها تبدیل شده است.حزب دموکرات همچنان میان کارتر و جولیبیرمن دست و پا می زند و تقریبا نشانه ای از انسجام غیر قابل نفوذ در این حزب مشاهده نمی شود.در جریان برگزاری رقابتهای انتخاباتی سال ۲۰۰۸ نیز این ناهماهنگی وجود داشت.در هر صورت،دموکراتها توانستند به لطف بحران اقتصادی آمریکا و نفرت مردم این کشور از سیاستهای بوش پسر فاتح ماراتن سال ۲۰۰۸ شوند.سوال اصلی این است که دغدغه های اصلی اوباما در این برهه حساس چه چیزی می تواند باشد؟اوباما از ابتدای پیروزی خود تاکنون در خصوص مسائل کلان و دغدغه های اصلی سیاست خارجی ایالات متحده سخنی به میان نیاورده است.

● انتخاب رئیس کارکنان کاخ سفید

مسئله ای که در جای خود بحث بر انگیز است.انتخاب یکی از اصلی ترین مهره های تل آویو به عنوان رئیس کاخ سفید قسمتی از ماهیت واقعی دموکراتها را بر ملا ساخته است.انتخاب رام امانوئل توسط باراک اوباما رییس جمهوری منتخب آمریکا برای ریاست کارکنان کاخ سفید، نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. انتخاب رام امانوئل - عامل سیاسی ستیزه جو و طرفدار اسراییل - توسط اوباما به عنوان رییس کارکنان (رییس دفتر) کاخ سفید، آب سردی بر پیکر کسانی بود که امید داشتند رئیس جمهوری آینده آمریکا در تعامل با مسائل خاورمیانه منصف تر و حساس تر باشد. اامانوئل سابقه برخورداری از مواضع جنگ‌طلبانه طرفدار اسراییل را دارا است . وی علاوه بر حمایت از روند صلح خاورمیانه به رهبری آمریکا، شرایط امضای معاهده اسلو در کاخ سفید را نیز فراهم کرد .

در هر صورت انتخاب امانوئل توسط باراک اوباما نشان داد که رئیس جمهور جدید آمریکا مانند اسلاف خود متغیری وابسته به لابی یهود و آیپاک محسوب می شود.

● امیدواریهای کارتر

جیمی کارتر،رئیس جمهور اسبق ایالات متحده آمریکا سعی دارد از فرصت بدست آمده استفاده نموده و طرحهای خاورمیانه ای خود را در دوران ریاست جمهوری اوباما پیگیری نماید.با توجه به نفوذ جیمی کارتر در بین سران حزب دموکرات،به نظر می رسد که وی مشکلی در این خصوص نداشته باشد.”جیمی کارتر”، رئیس جمهور اسبق آمریکا، معتقد است که “باراک اوباما”، رئیس جمهور جدید، بدون اتلاف وقت طرح صلح خاورمیانه را از آغاز با تکیه بر قدرت پیگیری خواهد کرد. کارتر در این مصاحبه خاطرنشان کرد که از انتخاب اوباما هیجان‌زده شد و پیروزی رئیس جمهور جدید آمریکا را به عنوان برتری رویکردی جدید برای اجرای طرح صلح خاورمیانه ستود.

کارتر در این خصوص می گوید:

“اوباما حتی یک لحظه را پس از آغاز دوره ریاست جمهوری برای کار در خصوص روند صلح خاورمیانه از دست نخواهد داد اما دو رئیس جمهور پیشین تا آخرین سال حضور خود در کاخ سفید منتظر ماندند.”

کارتر استدلال کرد که آمریکا هنگام ریاست جمهوری وی با بحران اقتصادی و انرژی مواجه بود اما دولت وقت توانست راهی برای پیشبرد صلح در خاورمیانه پیدا کند. واقعیت امر این است که کارتر نسبت به تحولات بین المللی پیش روی آمریکا و فراتر از آن،نسبت به شخص اوباما نگاه خوشبینانه ای دارد . نگاهی که ممکن است در آینده یا نزدیک تحت تاثیر حوادث و رخدادها رنگ ببازد.

● اوباما و اقتصاد آمریکا

اوباما نباید فراموش کند که فاکتور اصلی برتری وی بر مک کین بحران اقتصادی آمریکا بوده است.از این حیث وی ناچار خواهد بود تا اصلاح وضع اقتصادی آمریکا را در اولویت برنامه های خود قرار دهد. گر ویدال ،تحلیلگر مسائل اقتصادی در آمریکا معتقد است که نمی توان انتظار داشت که در دوره ریاست جمهوری اوباما وضع امریکا بهتر شود. درخصوص جمهوری خواهان نیز باید به این نکته توجه داشت که جمهوری خواهان یک حزب نیستند بلکه یک نگرش و جریان فکری اند. اینکه اوباما می گوید می خواهد ثروت را در میان امریکا توزیع کند یک “جوک” است. سخنان وی جنبه شعاری دارد.

اوباما نباید یک واقعیت را فراموش نماید.اینکه واشنگتن هم اکنون در باتلاق اقتصاد گرفتار گردیده و فعلا راه خروجی برای این بحران متصور نیست.

هنری پالسون وزیر خزانه داری امریکا به این نتیجه رسیده است که تضمین تعهدات مالی شرکتهای ورشکسته و خرید دارایی های مشکل دار انها سبب بهبود وضعیت اقتصادی کشور نمی شود بلکه وضع موجود را بدتر می کند. شماری از شرکتهای امریکایی برای بهره بندی از کمکهای اقتصادی دولت براساس طرح هفتصد میلیارد دلاری اقتصادی، قالب فعالیت خود را تغییر داده اند. هنری پالسون در تلاش است شرکتها و موسسات مالی و اعتباری بخش خصوصی را ترغیب کند تا در طرح فوق فعال شوند و فقط از منابع مالی دولت در این بخش بهره گرفته نشود.

امریکا در حال سپری کردن رکود بسیار شدید اقتصادی است. پیش بینی می شود این رکود اقتصادی در هفته های اینده بسیار بسیار بدتر شود. شرکتهای خودروسازی بزرگ از قربانیان اصلی این وضعیت هستند البته شماری از شرکتهای خودروسازی در برخی مناطق امریکا فعالیت خوبی دارند. شاخص های موجود نشان می دهد طرح اقتصادی هفتصد میلیارد دلاری نتیجه بخش نبوده و به نجات شرکتهای دچار مشکل منجر شده است.

اقتصاد دانان آمریکایی معتقدند که باید تغییرات ساختاری در شرکتهای بزرگ خودروسازی امریکا برای بهبود وضعیت انها صورت پذیرد. باید منتظر ماند و دید که ایا سیاستهای اقتصادی باراک اوباما به این نتیجه منجر خواهد شد یا سبب درگیر شدن امریکا در “سیاه چاله” دیگری خواهد شد. به نظر می رسد مقامات امریکایی به این نتیجه رسیده اند که طرح اقتصادی اولیه نتیجه بخش نیست.

● اوباما و مجلس سنا

باراک اوباما پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا سعی دارد از رای حداکثری دموکراتها در راستای تحکیم مواضع خود استفاده نماید.اگرچه دموکراتها نتوانسته اند ۶۰ کرسی لازم را برای غلبه کامل بر جمهوریخواهان به دست آوردند اما همین غلبه نسبی نیز می تواند برای اوباما و بایدن مفید باشد.لازم به ذکر است که باراک اوباما رییس جمهور منتخب امریکا که رسما سمت خود به عنوان سناتور ایالت ایلینویز را ترک خواهد گفت در بیانیه ای از مردم ایالت ایلینویز قدردانی کرده است. در هر صورت،اینکه برخی دموکراتها در سنا در برابر رئیس جمهور ایالات متحده آمرکیا ساز مخالف بزنند کاملا قابل تصور خواهد بود.

● اوباما و طرح دفاع موشکی

هم اکنون لخ کازینسکی و میرک توپولانک،مقامات عالی کشورهای لهستان و جمهوری چک به شدت از حضور دموکراتها در کاخ سفید بیمناک هستند.آنها از این در هراسند که دموکراتها مانند جمهوریخواهان تعهدی نسبت به پیگیری طرح دفاع ضدموشکی ایالات متحده آمریکا در اروپای شرقی نداشته باشند.اخیرا ژنرال نیروی هوایی آمریکا که مسئولیت هدایت پروژ‌ه‌های دفاع موشکی پنتاگون را برعهده دارد، گفته است که اگر باراک اوباما بخواهد طرح‌های دولت بوش را برای استقرار سیستم موشکی در اروپای شرقی متوقف کند، منافع آمریکا به شدت آسیب خواهد دید.

باراک اوباما، رئیس جمهور منتخب آمریکا در طی دوران رقابت‌های انتخاباتی‌اش هیچ گونه اظهارنظری در خصوص موضوع دفاع موشکی آمریکا نداشت. این برنامه از حمایت بالای دموکرات‌ها طی سال‌های گذشته برخوردار نبوده است. اوباما گفته است در خصوص احتمال استقرار سیستم دفاع موشکی آمریکا در اروپا بررسی‌های جدی به عمل می‌آورد، اما وی نسبت به توانمندی فنی سیستم‌ دفاع موشکی‌ آمریکا ابراز تردید کرده و گفته بود در صورت انتخاب، دولتش با متحدان ناتو برای توسعه فناوری‌های ضد موشکی همکاری خواهد کرد. اوبرینگ که پس از چهار سال مسئولیت، از این پست کناره‌گیری می کند، اظهار داشت که دفتر وی تمامی اطلاعات مورد نیاز را برای تیم اوباما آماده کرده و تنها منتظر درخواست رییس جمهور منتخب می‌باشد. در هر صورت،به نظر می رسد که اوباما مانند جرج واکر بوش علاقه چندانی نسبت به پیگیری طرح استفاده از سپر دفاع موشکی ایالات متحده آمریکا در اروپای شرقی نداشته باشد.همین مسئله به صورت خودکار سبب بروز تنشهایی میان کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا خواهد شد.

● اوباما و جمهوریخواهان

مسلما جمهوریخواهان سنتی و افراطی در طول دوران ریاست جمهوری باراک اوباما موانع زیادی بر سر راه وی ایجاد خواهند نمود.اوباما نباید فراموش کند که اکثریت مطلق سنا در دست دموکراتها نیست و همین مسئله می تواند جمهوریخواهان را نسبت به سنگ اندازی در مسیر کاخ سفید مصرتر نماید.البته باراک اوباما تصمیم دارد به عنوان بخشی از یک رویکرد دو حزبی جدید در واشنگتن جمهوری‌خواهان را در سمت های مهم منصوب کند. جان پودستا رئیس سابق کارکنان بیل کلینتون رئیس جمهور اسبق آمریکا گفته است که جمهوریخواهان و چهره های مستقل در کابینه اوباما و سمت های پایین تر حضور خواهند داشت. این خبر در حالی منتشر شد که اوباما فاش کرد از دو چهره برجسته دموکرات و یک جمهوریخواه خواسته است از طرف او با هیئت های نمایندگی در اجلاس مالی سران گروه بیست ملاقات کنند. مادلین آلبرایت وزیر خارجه دولت کلینتون و جیم لیچ عضو جمهوریخواه سابق کنگره نماینده او طی ان مذاکرات بودند.

از جمله جمهوری خواهان مد نظر برای سمت های عالی در کابینه اینده عبارتند از سناتور ریچارد لوگر از ایندیانا وزیر خارجه احتمالی، کالین پاول وزیر دفاع و وزیر آموزش، و رابرت گیتس که ممکن است در پنتاگون نگاه داشته شود. سناتور چاک هگل از نبراسکا که یک کهنه سرباز ویتنام است و از جرج بوش به علت عملکردش در جنگ عراق انتقاد کرده است، از جمهوریخواهانی است که احتمالا در کابینه چهارده عضوی شرکت خواهند داشت. روسای جمهور امریکا به طور سنتی یک عضو حزب مخالف را در کابینه شان منصوب می کنند و این فرد اغلب کسی است که به لحاظ عقیدتی با همقطاران حزبی اش مخالف است.آخرین رئیس جمهوری که واقعا یک کابینه دو حزبی داشت جان اف کندی دموکرات بود.

پودستا تخمین زده است که چهارصد و پنجاه نفر در روند گذار( برای تشکیل کابینه) شرکت کنند که حدود دوازده میلیون دلار هزینه خواهد داشت.اما وی گفت اوباما ممکن است سریعتر از روسای جمهور قبلی اعضای کابینه اش را منصوب کند.وی یادآور شد جرج بوش پدر در سال هزارو نهصد و هشتاد و هشت تنها رئیس جمهور در سالهای اخیر بود که قبل از دسامبر اعضای کابینه اش را منصوب کرد.

● اوباما و جرج بوش

مردم ایالات متحده آمریکا به هیچ عنوان نسبت به جرج بوش دید مثبتی ندارند.جالب توجه اینکه مشاوران رئیس جمهوری منتخب آمریکا طرح‌هایی برای تشکیل یک کمیسیون بی‌طرف برای انجام بازجویی درباره سوءاستفاده‌های رئیس جمهوری آمریکا از قدرت دارند.

با وجود اینکه در واشنگتن زمزمه‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه ممکن است “جرج بوش” رئیس جمهوری آمریکا افرادی در دولتش را که در روش‌های بازجویی وحشیانه دست داشته‌اند،‌ به طور اختصاصی مورد عفو قرار دهد اما مشاروان باراک اوباما در حال کار برای تشکیل کمیسیون غیرحزبی به منظور انجام تحقیقات درباره سوءاستفاده جرج بوش از قدرت هستند. برای اولین بار روزنامه آمریکایی “سالون” این طرح اوباما را فاش ساخت که وی بر بازجویی درباره شیوه‌های شکنجه بوش تاکید خواهد کرد. در واشنگتن نیز همزمان با اینکه مشاوران اوباما هماهنگی با دموکرات‌های کنگره را برای این طرح آغاز کرده‌اند، موافقت‌هایی صورت گرفته است.

این طرح بازجویی‌های آینده را متوقف نخواهد کرد اما تصمیم درباره این موضوع را تا اینکه تمام حقایق ضروری فاش شود، به تاخیر می‌اندازد.

با توجه به بازه زمانی که برای روند بازجویی و مجموعه‌ای از مشکلاتی که اوباما با وارد شدن به کاخ سفید با آن مواجه خواهد شد وجود دارد،‌ هیچ تصمیمی درباره این بازجویی‌ها احتمالا تا دوره دوم ریاست جمهوری اوباما اتخاذ نخواهد شد. اعضا و مشاوران دولت آینده اوباما گروه‌های کاری غیر رسمی بزرگی تشکیل داده تا به مسائلی که به میراث دولت بوش مربوط است که از آن جمله می‌توان رفتاری که با زندانیان گوانتانامو داشته بپردازند.

● اوباما و پنتاگون

مردم ایالات متحده آمریکا گزارشهای جعلی پنتاگون را یکی از عوامل اصلی شکست ایالات متحده آمریکا در عراق و افغانستان می دانند. در این میان تفاوتی بین رابرت گیتس و دونالد رامسفلد قائل نیستند. بازار شایعات درباره ابقای رابرت گیتس در سمت وزیر دفاع در آمریکا همچنان داغ است

در حالی‌که برخی رسانه های آمریکا درباره احتمال درخواست باراک اوباما رئیس جمهور منتخب از گیتس برای ادامه فعالیت در وزارت دفاع گزارشهایی منتشر کرده اند ، برخی تحلیلگران بر این باورند چنین اقدامی به مثابه پشت کردن به وعده های انتخاباتی اوباما مبنی بر تغییر رویکرد دولت بوش و پایان دادن به جنگ در عراق خواهد بود . برخی از سیاستمداران نیز در عین حال استفاده از تجربیات گیتس را در برخورد با مسائلی همچون عراق وافغانستان ، برای دولت نوپای اوباما امتیاز تلقی می کنند . تاکنون گروه مامور انتقال قدرت به اوباما در این خصوص سکوت اختیار کرده است و انتظار نمی رود در آینده نزدیک نیز در این خصوص مطلبی اعلام شود . پاسخهای گیتس به سئوالات در خصوص این مسئله نیز دوپهلو و ابهام آمیز بوده است .

سخنان ریچارد دانزیگ مشاور ارشد سیاسی اوباما مبنی بر اینکه گیتس وزیر دفاع خوبی بوده است و در دولت اوباما بهتر هم خواهد شد ، موجب شد گمانه زنیها و تنور شایعه درباره گیتس داغ باقی بماند . برخی کارشناسان می گویند شاید اوباما دستکم یکسال گیتس را در وزارت دفاع نگهدارد‌. این در حالی است که برخی اسامی دیگر از جمله شخص دانزیگ نیز در فهرست اسامی مورد نظر برای تصدی پست وزارت دفاع قرار دارد . سناتور هری رید نیز تاکید کرد با ابقای گیتس در این سمت مخالفتی ندارد . وی گفت گیتس هیچگاه جمهوریخواه دو اتشه نبوده است پس چرا نخواهیم از وجود وی در کابینه استفاده کنیم ؟‌

در نهایت اینکه اوباما دغدغه های زیادی در سیاست خارجی و داخلی ایالات متحده آمریکا دارد. دغدغه هایی که حل و فصل آنها به راحتی امکان‌پذیر نخواهد بود.

سعید سبحانی