موج تازه فیبا به سوی NBA

بالاخره تیم ملی بسکتبال آمریکا بعد از ۱۶ سال مقام قهرمانی بسکتبال جهان را از آن خود کرد

بالاخره تیم ملی بسکتبال آمریکا بعد از ۱۶ سال مقام قهرمانی بسکتبال جهان را از آن خود کرد. شب فینال آمریکا ـ ترکیه که مصادف شد با پیروزی حزب رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه در همه‌پرسی اصلاحات قانون اساسی این کشور، پرونده شانزدهمین دوره بازی‌های جهانی بسکتبال بسته شد. آمریکایی‌ها که در ۱۶ سال گذشته فقط به کسب مدال برنز رقابت‌های ۱۹۹۸ و ۲۰۰۶ بسنده کرده بودند این بار در استانبول، چهارمین قهرمانی خود در پیکارهای جهانی را جشن گرفتند.

تیم ملی ترکیه هم که برای نخستین بار فینال بازی‌ها را تجربه کرد حتما از بابت مقام دوم راضی است. لیتوانی با شکست تیم ملی صربستان در جایگاه سوم قرار گرفت. تیم‌های آرژانتین، اسپانیا، روسیه و اسلوونی پنجم تا هشتم شدند. تیم ملی بسکتبال ایران هم که برای اولین بار در بازی‌های جهانی حضور یافت در بین ۲۴ تیم شرکت‌کننده نوزدهم شد.

در بین ۴ تیمی که مراحل پایانی رقابت‌های بسکتبال قهرمانی جهان را برگزار کردند به نام‌هایی برمی‌خوریم که همواره در بسکتبال دنیا از مدعیان درجه یک به شمار می‌روند: آمریکا که حسابش جداست، لیتوانی و صربستان دوقطب سنتی و البته تیم ملی ترکیه به عنوان پدیده رقابت‌های جهانی.

آمریکایی‌ها در سال ۱۹۹۴ با تیم رویایی خود آخرین عنوان قهرمانی در بازی‌های جهانی را به دست آوردند. آنها برخلاف بازی‌های المپیک که رکورددار قهرمانی هستند در طول ۶۰ سال از عمر بازی‌های جهانی ۳ بار قهرمان شدند.

امسال تیم ملی بسکتبال آمریکا هیچ‌کدام از بازیکنانی را که در رقابت‌های المپیک پکن قهرمان شده بودند در اختیار نداشت و با تیمی جوان و با مربیگری مایک شیشفسکی روانه استانبول، محل برگزاری بازی‌ها شد. آمریکا با سبک بازی مهارتی با اتکا به قابلیت‌های جسمانی، در ادوار قبلی برابر بازی سیستماتیک کشورهای مدعی از جمله اروپایی‌ها بارها دچار مشکل شد. در سال ۱۹۹۸ در بازی‌های جهانی یونان تیم ملی آمریکا در بازی‌های مقدماتی گروه C با نتیجه ۸۴ بر ۸۲ برابر لیتوانی تن به شکست داد تا به این ترتیب از اقتدار همیشگی به زیر کشیده شود. این درست که اگر تمام توانایی NBA وارد پیکارهای جهانی یا المپیک شود رسیدن به تیم آمریکا به رویایی برای سایر تیم‌ها تبدیل خواهد شد، اما آمریکایی‌ها با تیم‌های نیم بند خود برابر اروپایی‌ها یا آمریکای جنوبی واقعا دچار دردسر می‌شوند، بویژه از این لحاظ که بازیکنان بین‌المللی به پیشرفت‌های زیادی رسیدند.

انتخاب مایک شیشفسکی که در دوره‌های اخیر سرمربی آمریکاست بیشتر از این جهت بوده که یک مربی کلاسیک با بهره‌گیری از متدهای تمرینی و بازی‌های دانشگاه‌های آمریکا بتواند بازیکنان تحت هدایت خود را درست در زمین بچیند و از آمادگی‌های مهارتی و جسمانی آنها استفاده کند. سرمربی آمریکا در بازی‌های مرحله گروهی، همواره از پیشرفت تیمش حرف می‌زد.

حتی در شبی که آمریکا برابر برزیل تا آستانه باخت پیش رفت این شیشفسکی بود که اعلام کرد به پیشرفت تیم جوانش امیدوار است. در واقع با نگرش‌های مثبت و القای روحیه تیمی به بازیکنانی که کمتر از یک ماه در اختیار این مربی قرار گرفتند، تیم آمریکا بازی به بازی تیم‌تر شد. این نکته‌ای است که آمریکایی‌ها در بازی‌های فیبا باید آن را مد نظر قرار می‌دادند و به تفاوت‌های فیبا با NBA در کوران بازی‌ها پی‌می‌بردند. مایک شیشفسکی که استاد ایجاد انگیزه و نشاط در بین تیم‌های تحت هدایت خود است و در این زمینه صاحب‌نظر بوده و چندین کتاب دارد، حتی در گفتگو با خبرنگاران به تمامی ابعاد بازی‌ها توجه می‌کند.

در پاسخ‌هایش باز هم به القای باورهای درست و ایجاد ذهنیت‌های مثبت توجه می‌کند. قبل از بازی با اسلوونی خبرنگاری از او می‌پرسد با تماشاگران زیاد اسلوونیایی چه خواهید کرد؟ او در پاسخ گفت: برای یک بازیکن NBA بازی در تالار بدون تماشاگر مانند کابوس است. تماشاگر باشد، اگرچه مخالف ما، چون سکوت برای تیم آمریکا زجرآورتر است. برای وارد شدن از NBA به بازی‌های جهانی یا همان فیبا باید بازیکنانی متفاوت داشت. تیم ملی آمریکا که با حدود ۲۰ نفر اردوهای خود را در لاس و گاس و نیویورک آغاز کرد و در سفر تدارکاتی قبل از بازی‌های ترکیه در یونان به پایان رسانید این نکته واقعا اهمیت داشت. در این تیم تایسون چندلر با قامت ۲۱۶ سانتی‌متر که با مصدومیت مختصری به ترکیه آمد برای بازی‌های خاص و موقعیت‌های ویژه در نظر گرفته شده بود. مثل بازی با ایران که گویا شیشفسکی او را از مدت‌ها قبل برای ایستادن برابر حامد حدادی ۲۱۸ سانتی‌متری مد نظر داشت.

ایگودالا، بازیکن قدرتی با بدنی کاملا عضلانی از تیم فیلادلفیا در نبردهای تن به تن وظیفه‌اش را انجام می‌داد. پرش در جای این بازیکن حیرت‌انگیز است. کوین لاو با ۲۰۸ سانتی‌متر، دیگر بازیکنی است که هر زمان وارد بازی شد در زیر سبدها تاثیرگذار بود. کوین دورانت، او را آینده NBA و جانشین بازیکنانی همچون کوبی برایانت می‌دانند. فقط در بازی نیمه نهایی، دورانت موفق شد ۳۸ امتیاز طی ۳۸ دقیقه بازی خود به دست آورد. یعنی هر دقیقه یک گل تا به این ترتیب صاحب رکورد شود. تیم آمریکا بازیکنان با تجربه هم آورده بود، نظیر لامار اودوم و چانسی بیلاپس.

بیلاپس ۳۴ ساله خیلی به تیم کمک کرد. حتی در زمان‌های سخت این بازیکن بود که گره کار تیم را باز می‌کرد. اودوم هم بازیکنی است توانمند در پست‌های ۲ تا ۵. تکنیک پشت به حلقه دارد و بازی پیرامونی را می‌شناسد و دفاع کردن از او مشکل است. اریک گوردن، راسل وست بروک، رودی گی، دریک رز، دنی گرنجر و استفن کری سایر بازیکنان آمریکا در این بازی‌ها بودند.

در این میان در یک رز نقش کامل یک گاردراس را برای تیمش به عهده داشت یا استفن کری، شوتزنی که قادر بود دفاع بسته حریفان را از هم بپاشد. همه این نفرات بجز بازیکنان با تجربه‌ای که از آنها نام بردیم در یکی دو فصل اخیر پیشرفت خوبی در بازی‌های NBA داشتند. با این حال در بازی‌های فیبا ۲۰۱۰ توانستند خود را بخوبی با بازی‌های جهانی مطابقت بدهند و آمریکا را بعد از ۱۶ سال راهی فینال کرده و روی سکوی اول بنشانند.

● راهی که ترکیه رفت

تیم ملی بسکتبال ترکیه در سومین تجربه جهانی خود مقام دوم بازی‌ها را به دست آورد. ترک‌ها از ۱۰ سال قبل برنامه‌های توسعه بسکتبال را آغاز کردند و همان ابتدا با نسل ستارگانی نظیر ابراهیم کوتلای، مهمت اوکور و هدایت ترک اوغلو نایب قهرمان اروپا شدند. ترکیه در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ عناوین نهم و ششم رقابت‌های جهانی را از آن خود کرد، اما با مربی اهل مونته نگرو، نمودار پیشرفت تحسین‌برانگیزی را ترسیم کرد که با گرفتن میزبانی بازی‌های جهانی، اقبال خود را برای موفقیت در سال ۲۰۱۰ افزایش داد. در بین این سال‌ها ارسان ایلیاسوا و کرم تونچری به ستارگان تیم ملی ترکیه اضافه شدند و بازی بازیکنانی از تیم ملی ترکیه در NBA اعتماد به نفس ترک‌ها را در بازی‌های جهانی بالا برد.

بازی تیمی ترکیه که توانمندی فردی و تجربه بازیکنانی مثل ترک اوغلو همراه آن بود با تالار تماشاگر نزدیک به ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر برای رقیبان مشکلات بسیاری درست کرده بود. ترکیه بر خلاف آمریکا راه سخت‌تری را تا فینال جام شانزدهم طی کرد. شکست دادن یونان، صربستان و بازی مقتدرانه برابر اسلوونی از شایستگی این تیم برای رسیدن به فینال حکایت دارد. میزبانی خوب بازی‌ها هم امتیاز دیگری برای ترک‌هاست تا در پیشنهادهای بعدی برای میزبانی، مسوولان بین‌المللی ورزش به این کشور با دید بهتری نگاه کنند.

بازی لیتوانی و صربستان در رده بندی بازی‌های جهانی ترکیه اهالی بسکتبال را به سال‌های دورتر برد؛ سال‌هایی که شوروی و یوگسلاوی سابق قدرت‌های بلامنازع بازی‌های جهانی بودند. لیتوانی بخشی از خاک شوروی بود که تیم ملی این کشور را به لحاظ بازیکن تامین می‌کرد. آرویداس سابونیس، بازیکن افسانه‌ای از همین منطقه همراه تیم ملی شوروی سابق افتخار می‌آفرید. لیتوانی بعد از استقلال در تمامی ادوار بازی‌های المپیک حضور یافت. ۳ مدال برنز المپیک‌های ۲۰۰۰، ۱۹۹۶ و ۱۹۹۲ و ۳ طلای اروپا کافی است تا بسکتبال دنیا به لیتوانی احترام بگذارد.

در آن‌سو صربستان با بسکتبال صاحب پشتوانه بار دیگر در بین ۴ تیم برتر دنیا قرار گرفت. با تجزیه یوگسلاوی، اسلوونی، کرواسی و صربستان اعلام استقلال کردند که همگی در بسکتبال صاحب قدرت هستند. در واقع بازی رده‌بندی بین لیتوانی و صربستان ما را به یاد اولین موج بازیکنان اروپایی که در NBA حضور یافتند، انداخت. سابونیس، تونی کوکوچ، ولاد دیواک، درازن پتروویچ ودینو رادجا جزو اولین دسته از بازیکنان بین‌المللی بودند که اوایل دهه ۹۰ میلادی روانه تیم‌های NBA شدند.

بازی‌های امسال موج تازه‌ای از بازیکنان را برای دوره‌های بعدی NBA فراخوانده است که نام ارسلان کاظمی هم از ایران در فهرست بازیکنانی که شانس حضور در بالاترین سطح لیگ دنیا را دارند، دیده می‌شود. علاوه بر او روبرت ساکره (کانادا) بویان بوگدانوویچ (کرواسی) الیاس هریس و روبین بن زینگ (آلمان) فعلا برای پیش از فصل NBA جهت بازی‌های سال آینده مطرح هستند.

محمد رضاپور