تلویزیون یا بقالی مسئله این است

نگاهی به سریال های شبکه رسانه های تصویری قهوه تلخ و قلب یخی

مدتی است یک رسانه نه چندان قدیمی برای اولین بار اقدام به تولید و ساخت مجموعه‌های داستانی تلویزیونی کرده است. مخاطب این سریال‌های جدید که از طریق شبکه رسانه‌های تصویری پخش می شوند، خانواده و مدیوم تعریف شده برای آنها تلویزیون‌های خانگی است.

هرچند سال‌هاست این باکس برای کشورهای خارجی تعریف شده و سریال‌هایی صرفاً برای پخش و توزیع در شبکه‌های خصوصی، ماهواره‌ها و تلویزیون‌های خانگی ساخته می‌شوند، اما کشور ما دیر وارد این گود شد حتی در مقایسه با کشورهائی چون کره، کلمبیا و ...

اینکه چطور این باکس تازه تأسیس می‌تواند ساز و کار و ساختار تولید و ساخت خود را متناسب با مدیوم تعریف شده و مخاطبانش تعیین کرده و تبلیغ و اطلاع‌رسانی مناسبی داشته باشد، یکی از مهمترین نکاتی است که می‌تواند این تولیدات را تهدید کند.

چراکه وقتی قرار نیست چنین مجموعه‌هائی از تلویزیون رسمی کشور پخش شوند طبعاً از امتیاز اطلاع‌رسانی و پخش گسترده محروم می‌مانند. وقتی هم قرار نیست در سالن‌های سینما اکران شوند شیوه‌های تبلیغاتی مرتبط را از دست می‌دهد و می‌ماند خلاقیت و هوشمندی در باقی روش‌های اطلاع‌رسانی و تبلیغ و البته نظم در پخش که می‌تواند در اولین گام‌ها مخاطب را با این آثار آشنا و قلاب ارتباطی را برقرار کند.

"قلب یخی" و "قهوه تلخ" دو مجموعه‌ای هستند که آغازگران باکس جدید سریال‌هائی هستند که برای پخش از شبکه رسانه‌های تصویری در نظر گرفته شده‌اند. هرچند مجموعه طنز جدید مهران مدیری یک سری راه‌ها را برای پخش از تلویزیون طی کرد و به بن بست رسید تا این مدیوم جدید را برای ارتباط با مخاطب انتخاب کرد، به نظر می‌آید مجموعه جنایی - تعلیقی محمدرضا لطیفی با پیش‌فرض ورود به شبکه رسانه‌های تصویری تولید و پخش می‌شود.

به همین دلیل است که "قهوه تلخ" با وجود محرکی چون مهران مدیری و مجموعه‌ای از بازیگران نام‌آشنا و البته طنازی‌های سبکی مخصوص به این کارگردان با پذیرش چند ریسک هم‌اکنون شش قسمتش وارد بازار شده است.

نکته اول اینکه نویسنده همیشگی مدیری یعنی پیمان قاسم‌خانی در این کار حضور ندارد و دو نویسنده ثابت گروه او یعنی خشایار الوند و امیرمهدی ژوله نگارش را به عهده دارند. طبعاً چشم‌انتظاری برای حضور خود مدیری در جمع کاراکترهای نمایشی و در میان ۳۵ بازیگر اصلی مجموعه به نظر طبیعی می‌آید بخصوص که طراحی صحنه، لباس، لوکیشن ها و ... کار بسیار حرفه ای است.

همانطور که اشاره شد از آنجا که "قهوه تلخ" از ابتدا برای پخش تلویزیونی تدارک و تولید شده طبعاً یک سری انتظارات مشابه را با خود به همراه دارد مثل اینکه معمولاً با گذر چند قسمت اولیه گرم‌تر و جذاب‌تر شود و مخاطب هم با فضا، قصه و شخصیت‌های متعدد ارتباطی تنگاتنگ برقرار کند و چه بسا که تغییراتی در برخی خطوط مجموعه ایجاد شود که تأثیر مثبت داشته باشد.

نکته مهم دیگر اینکه حضور مجموعه جنایی - تعلیقی "قلب یخی" در کنار مجموعه طنز "قهوه تلخ" این امتیاز را به گرم شدن بازار مجموعه‌های این رسانه داده که با تنوع مضامین و سبک و حتی بازیگران، مخاطب بتواند انتخاب کند و مطابق با سلیقه خود (و البته با توجه به سبک سنگین کردن جیب خود و اینکه این دو مجموعه حالا حالاها ادامه دارند!) چه بسا هر دو را دنبال کند.

اما همانطور که اشاره شده "قلب یخی" با توجه به اینکه از پیش برای چنین ساختاری شکل گرفته و تولید شده، بسیاری از الگوهای رایج و متداول چنین مجموعه‌هائی را در طراحی داستان، قصه‌گوئی، شخصیت‌پردازی، شیوه روایت، نوع اطلاعات دهی و ... دنبال می‌کند و به نظر می‌آید قلاب محکمی برای درگیر کردن مخاطب داشته باشد.

بخصوص از این وجه که داستان و روابطی را دنبال می‌کند که با توجه به تعریف شخصیت‌ها می‌تواند جذابیتی تازه داشته باشد یعنی روابط بین چند دختر مانکن و یک صاحب مزون و ارتباطات برآمده که قتل و خیانت و خودکشی و ... را به همراه دارد و علامت سئوال های متعددی ایجاد می‌کند.

البته این را هم باید اضافه کرد که به واسطه متمرکز شدن همه مسائل و مشکلات در یک جمع و بین شخصیت‌های ثابت، این نکته می‌تواند از رئالیسم فاصله بگیرد و ... به نظر هم نمی‌آید که قرار بوده واقعگرائی مجموعه به نمایشی بودن آن بچربد.

اما به هر حال "قهوه تلخ" و "قلب یخی" سردمداران یک گام جدید در عرصه تولید مجموعه های داخلی هستند که با شیوه هوشمندانه تبلیغ و اطلاع‌رسانی و پخش منظم، تا این مقطع توانسته‌اند مخاطب را هرچند از سر کنجکاوی برای تجربه این عرصه جدید با خود همراه کنند. طبعاً ادامه این مسیر چه برای این دو مجموعه چه برای دیگر تولیدات این عرصه که می‌تواند رونقی در عرصه تولیدات نه چندان سهل الوصول ایجاد کند، بستگی به یافتن نقاط خالی و کاستی‌های پیش رو و رفع آنها دارد.

سحر عصر آزاد