به فیلمسازان جوان اعتماد شود

گفت وگو با «رحیم بهبودی فر» فیلمنامه نویس و کارگردان

حوزه هنری، صدا و سیما و وزارت ارشاد در تولید فیلم و آغاز پروژه‌های تصویری همیشه حرف از بی‌پولی می‌زنند و گاهی چاره‌ای جز این کار نداریم

مهم‌ترین مشکل، حمایت از فیلمسازانی است که تازه وارد سینما شده‌اند. متاسفانه کمتر به فیلمسازانی که به این حوزه ورود می‌کنند، اعتماد می‌شود

«رحیم بهبودی‌فر» از جمله نویسندگان و کارگردانانی است که در کارنامه کاری‌اش تجربه کارگردانی تله فیلم و فیلم‌هایی چون «گنجشک و قناری»، «خانه اسرارآمیز» و «آدم آهنی» را دارد. آخرین فیلم او «آدم آهنی» توانست مقام بهترین فیلم از نگاه مخاطب را در بیست و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌ کودک و نوجوان در سال گذشته به دست آورد. بهبودی‌فر فارغ‌التحصیل مدرسه هنر و ادبیات صدا و سیما بوده و فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۷۳ و با تئاتر کودک و نوجوان آغاز کرده است. فعالیت در عرصه‌ تلویزیون را در سال ۷۵ و به واسطه‌ بازی در مجموعه تلویزیونی «مداد سبز» آغاز کرد و پس از بازی در مجموعه «فروغ بی‌پایان»، در سه مجموعه‌ ترکیبی، «جُنگ آفتاب»، «برپا برپا» و «آب و آیینه» در کنار بازیگری، به عنوان نویسنده نیز به فعالیت پرداخته، بهبودی‌فر از جمله کارگردانانی است که با فیلم «آدم آهنی» اولین کارش را در سینما آغاز کرد و معتقد است برای بازگشت به سینما باید حمایت‌های لازم از فیلم اولی‌ها وجود داشته باشد.

به نظر می‌رسد بعد از ساخت «آدم آهنی» که اولین فیلم بلند سینمایی شما به حساب می‌آید، دیگر فیلم بلند نساخته‌اید؟

حقیقتش در این مدت شرایطی برای ساختن فیلم بلند پیش نیامد، بعد از اینکه فیلم «آدم آهنی» در جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان سال گذشته، بهترین فیلم از نگاه مخاطب شد. نتوانستم فیلمی بسازم. این فیلم با محوریت گسست روابط خانوادگی و با نگاه به مشکلات امروز نوجوانان، به بحران ارتباط والدین و فرزندان پرداخته و با تمرکز روی تاثیر بازی‌های رایانه‌ای بر روح و روان کودکان، به بیان دغدغه‌هایی می‌پردازد که در سینمای این سال‌ها کمتر مجال طرح یافته‌اند. به قول یکی از دوستان اگر یک فیلمساز می‌خواهد منزوی شود بهتر است در یک جشنواره جایزه بگیرد.

چرا؟ یعنی خواستید فیلمی نسازید که این موفقیت فراموش نشود؟

می‌خندد، خیر بیشترین دلیلی که بین ساخت فیلم اول تا دومم فاصله انداخت، تغییراتی بود که سازمان سینمایی پیش آمد. هنگامی که تصمیم گرفتم برای ساخت فیلم اقدام کنم، تغییر و تحولات در سازمان سینمایی آغاز شد و این با ارائه فیلمنامه‌ام به سازمان مصادف و همین امر باعث شد، کارهایم به تعویق بیفتد.

شما چه فیلمنامه‌ای را برای دریافت مجوز ارائه دادید؟

بعد از فیلم «آدم آهنی» بلافاصله‌ فیلمنامه‌ای به نام «زیر پوستی» نوشتم که آن را برای دریافت مجوز به بنیاد فارابی ارائه دادم اما فیلمنامه به دلیل آن که گفتند، فیلم در حوزه کودک و نوجوان نیست،‌نتوانست مجوز دریافت کند. فکر می‌کنم با توجه به اینکه «آدم آهنی» توانست مورد استقبال قرار گیرد این فیلم نیز در حوزه کودک و نوجوان خوش می‌درخشد و حتی فکر می‌کردم فیلمنامه «زیرپوستی» بهتر از «آدم آهنی» است.

به نظر خودتان، دلیل اینکه «زیرپوستی» پذیرفته نشد، چه بود؟

در این زمینه جواب درستی به من ندادند، متاسفانه گروهی که در تصویب فیلمنامه بخش کودک و نوجوان هستند،‌خود به راحتی فیلمنامه را رد می‌کنند اما خودشان فیلمنامه خودشان را تصویب و فیلم می‌سازند و فیلمشان را در جشنواره فیلم کودک و نوجوان شرکت می‌دهند. این افراد می‌گویند فیلمنامه «زیرپوستی» در ژانر کودک و نوجوان نمی‌گنجد اما خودشان در گفت‌وگوهای دیگر می‌گویند اصلا ژانر کودک و نوجوان در سینمای ایران وجود ندارد. به نظرم این یک نوع تناقض در گفتار و عملکرد است. ما در سینمای خود ژانر مخصوص کودک نداریم بلکه این نوع فیلم‌ها در بستر خانواده و زندگی خانوادگی اتفاق می‌افتد و من نیز همیشه فیلمنامه‌هایم بر بحث روابط خانوادگی استوار است.

در حال حاضر فیلمنامه «زیرپوستی» را به نهادها و سازمان‌های دیگر ارائه داده‌اید؟

تهیه‌کننده، فیلمنامه را برای صدور مجوز ساخت به وزارت ارشاد ارائه کرده است. اما با صحبت‌هایی که صورت گرفت شاید از ساخت فیلم سینمایی منصرف شده و «زیرپوستی» را برای تلویزیون بسازم.

پس از ساخت دومین فیلم بلند خود منصرف شده‌اید؟

نه، منصرف نشدم ابتدا هدفم این است که فیلم را به صورت سینمایی بسازم اما گفتند که این برای تلویزیون هم مناسب است و برای شبکه پنج ساخته شود. هنوز تصمیم قطعی نگرفتم.

شما در حال حاضر کارگاه فیلمنامه‌نویسی حوزه هنری را مدیریت می‌کنید، در این مدت فعالیت دیگری نیز داشتید؟

بله، در این مدت یک فیلم کوتاه با نام «خوابگاه» ساختم که در آن نیز مفهوم خانواده پررنگ است.

با توجه به اینکه در حوزه هنری کار می‌کنید، شما فیلمنامه «زیرپوستی» را به حوزه نیز ارائه کرده‌اید؟

بله این کار را کرده‌ام اما ظاهرا در حوزه هنری نیز بودجه‌ای وجود ندارد و مدیران حوزه برای آنکه بتوانند از عهده تعهدات خود بر بیایند فعلا پروژه‌ها را متوقف کرده‌اند.

شما علاوه بر فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی، کارهایی از جمله تدوین نیز انجام می‌دهید؟

بله، علاقه زیادی به مسائل فنی فیلم دارم. به‌طور مثال در تولید فیلم «گنجشک و قناری» علاوه بر کارگردانی، تدوین کار را انجام دادم.

اما یک نکته وجود دارد‌که حضور تدوینگر به صورت جدا در مسائل فنی فیلم می‌تواند، تاثیرگذارتر باشد؟

درست است. حضور عوامل مختلف بر روند تولید یک فیلم می‌تواند موفقیت بیشتری به دست آورد. اما وقتی تهیه‌کننده برای هزینه کمتر می‌خواهد از نیروی کمتری استفاده کند، چاره‌ای وجود ندارد.

یعنی شما با توجه به معذوریت‌ها، کارهای فنی فیلم را انجام می‌دهید؟

تنها این دلیل نیست، واقعا دغدغه‌ و علاقه‌ام به مسائل فنی زیاد است و بحث هزینه بخشی از آن است. حوزه هنری، صدا و سیما و وزارت ارشاد در تولید فیلم و آغاز پروژه‌های تصویری همیشه حرف از بی‌پولی می‌زنند و گاهی چاره‌ای جز این کار نداریم.

در حال حاضر بیشتر کارگردانانی که فیلم اول خود را در سینما می‌سازند، برای ساخت فیلم‌های بعدی دچار مشکل هستند، شما نیز به نظر می‌رسد این مشکلات موجود را داشتید؟

مهم‌ترین مشکل، حمایت از فیلمسازانی است که تازه وارد سینما شده‌اند. متاسفانه کمتر به فیلمسازانی که به این حوزه ورود می‌کنند، اعتماد می‌شود. معتقدم کسی که وارد ساخت فیلم‌های سینمایی می‌شود، تجربه لازم را به دست آورده است و کار و توانایی‌اش نیز اثبات شده. این افراد به حمایت نیاز دارند.

با توجه به کارهایی که تاکنون داشتید، اگر بخواهید باز هم فیلم بسازید، به سراغ طنز می‌روید؟

بله، حتما. سینمای ما به فضاهای دلچسب و متنوع نیاز دارد و به نظرم رسالت طنز چیزی جز آنچه که در حال حاضر وجود دارد،‌است. هیچ‌گاه دوست ندارم در طنز و کمدی که می‌سازم از ایهام استفاده کنم و به نظرم کمدی سالم به معنای واقعی می‌تواند مخاطب را به فکر فرو ببرد و تلنگری برای مخاطب باشد.

هلیا آذری