دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
شیک پوشی یا مدپوشی
آغاز هر فصل به دلیل تغییراتی که به لحاظ آب و هوایی به دنبال خود دارد، همواره باعث بروز نوعی تفاوت در پوشش و الگوهای ظاهری میشود. تغییری که برخی آن را مد مینامند و همرنگشدن با آن را نوعی شخصیت و کلاس اجتماعی قلمداد میکنند.
اگر در همین اوایل فصل سری به مراکز خرید و پاساژها زده باشید، حتما متوجه تغییر مدل مانتوها، شلوارها و حتی آرایش موها شدهاید.
شاید شما دوست نداشته باشید که با یک بلوز نارنجی و احیانا شلوار لوله تفنگی به رنگ زرشکی و رنگ موی قرمز در جمع ظاهر شوید، اما خیلیها هستند که این مدل را میپسندند و اگر از آنها بپرسید چرا نارنجی؟ میگوید مد است.
● مدگرایی همهگیر میشود
مد شیوه رفتاری است که برای زمان مشخصی در میان افراد یک جامعه به عنوان روشی برای انتخاب نوع لباس و سبک زندگی پذیرفته میشود. مدگرایی نیز پدیدهای است زاده مد که به تغییر در سلیقه گروهی از افراد جامعه و گرایش به انجام رفتاری بخصوص یا مصرف نوعی کالای خاص در سطح جامعه منجر میشود. اگرچه مدگرایی پیشینهای دیرینه و کهن دارد، اما در سالهای اخیر شاهد رواج مدگرایی در سطح جوامع مختلف بودهایم که توانسته است زندگی بسیاری از افراد و بویژه جوانان و نوجوانان را تحت تاثیر خود قرار دهد.
تنوعطلبی و زیبا دوستی موجب میشود ریشههایی از مدگرایی در میان همه انسانها وجود داشته باشد، اما این پدیده در افراد مختلف شدت و ضعف دارد. مدگرایی افراطی آفتی اجتماعی است که در نتیجه نادانی و ناآگاهی افراد رواج پیدا میکند و افرادی که در پیروی از مد تابع اعتدال و میانهروی هستند از این طریق به هیجانات درونی خود پاسخ میگویند و از شادابی و نشاط حاصل از آن که از پیامدهای مثبت مد است لذت میبرند. اگر مدگرایی با هنجارهای اجتماعی در تضاد باشد منجر به ایجاد تنش در زندگی افراد خواهد شد و ضدارزشها جایگزین ارزشها میشوند. در چنین شرایطی مدگرایی که در سالهای اخیر افزایش یافته است به تهدیدی علیه هنجارهای اجتماعی تبدیل میشود.
● تاریخچه مُد
مُد واژهای است فرانسوی که از ریشه لاتین Modus گرفته شده و به معنی روش و طریقهای موقت است که بر اساس ذوق و سلیقه افراد یک جامعه و سبک زندگی اهل آن زمان به کار میرود.
در اصطلاح جامعهشناسانه نیز آنچنان که گئورگ زیمل، جامعهشناس آلمانی و نظریهپرداز مد میگوید، مد عبارت است از تغییر غیرمتمرکز جنبههای فرهنگی زندگی انسان که از یک نقش اساسی و پایهای در وضعیت اجتماعی انسانها ناشی میشود. به اعتقاد زیمل، مد محصول تمایز طبقاتی است. از یک سو برای طبقات پایین راهی برای بهبود منزلتشان میگشاید و از سوی دیگر فرصتی برای تمایز طبقات بالا از طبقات پایین ایجاد میکند. از جنبههای زیباییشناسانه نیز مد تعاریف زیادی را در خود جای داده است.
از منظر زیباییشناسی، تاریخ پیدایش مد به زمان خلقت اولین انسان روی زمین برمیگردد، چرا که انسان اصالتا کاشف زیبایی است و هر چه را که از دید خود زشت یا نازیبا ببیند، کنار میگذارد. گرچه اطلاعات درست و دقیقی از نحوه زندگی، خوراک و پوشاک انسانهای اولیه در دست نیست ولی به جرات میتوان گفت، انسانهای اولیه نیز به نوعی تحت تاثیر مد رفتار میکردند.
جامپیرو روسلی در مقالهای با نام تاریخچه لباس، تاریخ پیدایش مد را به مصر باستان نسبت میدهد و مینویسد: «مصریان، مد را به عنوان یک نوع مدل مو یا پوشش که عده بسیاری از آن پیروی میکنند (همان معنی که امروزه در تعریف مد به کار میرود) نمیدانستند بلکه مد را ابزاری برای نشان دادن طبقات مختلف اجتماعی قلمداد میکردند. فقیر و غنی، تاجر و رعیت از نوع پوششی که بر تن داشتند، شناخته میشدند.»
رومیان نیز همانند فراعنه به لباس به عنوان وسیلهای برای تمایز افراد در اجتماع مینگریستند. اما در ایران چگونه بوده است.
به گفته شادی داوودی، پژوهشگر و طراح، تاریخچه مد در ایران به دوره قاجار برمیگردد که شاهان پس از سفرهای فراوان به فرنگستان بویژه فرانسه، مدهای اروپا را با خود به ایران میآوردند و کلاه فرنگی نمونه بارزی از مدهای وارداتی آن زمان است. با سلطه رضاخان، تجدد و مدگرایی به زندگی مردم عادی هم راه پیدا کرد و با ایجاد مغازههای خیابان جمهوری و شکلگیری طبقه متوسط ایرانی بحث مد داغتر شد. هیپیگری اولین مدی بود که جوانان ایرانی از غرب اقتباس کردند.
البته مد در کشورهای غربی نیز آنچنان قدمتی ندارد و سرآغاز آن به ۱۹۶۰ برمیگردد. از نخستین گروههایی که شکل ظاهری و ایدههای آنها مورد تقلید قرار گرفت میتوان بیتلها، هیپیها و پانکها را در انگلستان نام برد که هر کدام علاوه بر ظاهر متفاوت از اجتماع، دارای ایدهها و افکاری مخالف جامعه بودند و میخواستند قوانین محدودکننده از سر راهشان برداشته شود و چون این طرز فکر باعث هرج و مرج در جامعه میشد، مردمی که ابتدا از آنها طرفداری میکردند بعد از مدتی آنها را کنار گذاشتند.
برای مدگرایی از جنبههای مختلف اجتماعی، اعتقادی و فرهنگی دیدگاههای متفاوتی بیان شده است. افرادی آن را نشانه تمدن و رشد بالا میدانند. در مقابل افرادی نیز بشدت با آن مخالفند و آن را نوعی خودباختگی و بیهویتی میدانند.
در این میان افرادی هم میکوشند با جداسازی مدهای خوب و بد و یافتن اشتراکاتی میان آنها، مد خوب و بد را با هم آشتی دهند. اما آیا مد یک ناهنجاری فرهنگی است یا راهی است برای دستیابی انسان به میل طبیعی و فطریاش که همانا میل به تنوعطلبی، آراستگی و زیبایی است؟
سعیده سادات هراتی، کارشناس ارشد روانشناسی در پاسخ به این پرسش چنین میگوید: میل به تغییر از یک نیاز فطری سرچشمه میگیرد و قابل سرکوبکردن نیست. حس تنوعطلبی توام با گرایش به خودنمایی در محیط اجتماعی بیانگر نیاز انسان برای ورود به قلمروهای جدید است، برای همین انسان همواره به دنبال تغییر قالبها و فرار از کلیشههاست. درهمآمیختگی اجتماعی باعث میشود جامعه به سمت یکدستشدن در سبک پوشش، مدل آرایش، سلیقه و طرز رفتار برود.
نکته: نوجوان یا جوان به خاطر نداشتن اعتماد به نفس و مهارت ابراز وجود مناسب در زمینههای گوناگون تحصیلی، شغلی و خانوادگی میکوشد ازطریق مد، خود را به دیگران نشان بدهد
وی میافزاید: در فضای مد انسان به دنبال این است که شکل ظاهری را تغییر داده و از آنجا که این تغییر به مرور او را دلزده میکند، بسرعت به دنبال اشکال ظاهری جدید میرود، چنانچه این ظواهر نوین به شکل صحیح و در قالب فرهنگ ملی ـ مذهبی جامعه در اختیار قرار نگیرد، فرد یا آنها را خلق میکند یا آنها را از دیگران یا سایر جوامع تقلید میکند. در واقع حس تنوعطلبی و کشش افراد به سمت ابداع و تغییر و تجربه باعث ایجاد مد میشود.
هراتی، مدگرایی را به طور مطلق رد نمیکند و از سویی پذیرش کامل و بیچون و چرای آن را نیز عاقلانه نمیداند.
وی معتقد است: میانهروی در مدگرایی و مراقب بودن بر هماهنگی آن با فرهنگ و مذهب و ملیت خویش و به نوعی انطباق فرهنگی، مناسبترین راه برخورد با آن است و این تعادل راهی است که جوامع سالم به سمت مد و مدگرایی میروند.
● علل و انگیزههای روانشناختی مدگرایی
در میان اقشار جامعه، نوجوانان و جوانان به علت آمادگی برای کسب هویت، استقلال و شخصیت بیش از همه به مدگرایی اهمیت میدهند. هراتی توجه به مد و اهمیتدادن به لباس و آرایش را ازجمله ویژگیهای دوران نوجوانی میداند و میگوید: در این سن، نوجوان اهمیت خاصی به ظاهر خود میدهد، همچنین به پوشیدن لباسهایی علاقهمند است که در میان همسالان خود محبوبیت دارد یا از الگوهای زمانش ـ که ممکن است هنرپیشه یا یکی از افراد سرشناس جامعه خود یا کشورهای خارجی باشد ـ پیروی میکند و جالب این است که با تغییر مد علاقهاش به مد قبلی نیز تغییر میکند. این ویژگی نگرانکننده نیست و با افزایش سن نوجوان و تغییر و تحولات هورمونی و گذر از این مرحله کاهش یافته و به جنبههای دیگری از زندگی خویش اهمیت میدهد. اما بعضی مواقع مدگرایی در جوانان و حتی افراد بزرگسال جامعه که از دوره نوجوانی گذشتهاند، رخ میدهد.
● یک دلخوشی ساده
یک دختر دانشجوی ۲۵ ساله، انگیزهاش از مدگرایی را نداشتن شادی و تفریح بیان میکند و میگوید: میدانم که مدگرایی یک نوع تقلید است، اما به خاطر دلخوشی و اینکه زنگ تفریحی در زندگیام وجود داشته باشد به آن اهمیت میدهم و مایلم این دلخوشی و مشغولیت از این طریق ادامه پیدا کند و از این بابت اصلا نگران نیستم.
پسر ۲۸ ساله شاغلی که تا مقطع لیسانس درس خوانده و بتازگی هم با دختر مورد علاقهاش نامزد شده، با طرفداری از مد موافق است و نظرش را اینگونه بیان میکند: به نظرم مدگرایی مشکلی ایجاد نمیکند بلکه باعث تنوع و دوری از یکنواختی زندگی میشود. بشدت طرفدار مد هستم و از این نظر ابراز ناراحتی نمیکنم خصوصا در آرایش و لباس ظاهری به نظرم مسالهساز نیست.
او حتی یکی از دلایل انتخاب نامزدش را هم تفاهم در مدگرایی میداند: «ما هر دو علاوه بر داشتن مشترکات اخلاقی، به ظاهر و تیپ خیلی اهمیت میدهیم و مدگرا هستیم.»
● انگیزهای برای زندگی
دختر ۲۴ سالهای که برای خرید مانتو به میدان هفتتیر آمده و در یکی از دانشگاههای دولتی درس میخواند هم نظر مثبتی راجع به مد دارد. وی معتقد است مدگرایی به انسان انگیزه میدهد و باعث افزایش کیفیت زندگی و شادکامی میشود. همکلاسیاش نیز که او را برای خرید همراهی کرده نظر مشابهی دارد و مدگرایی را باعث تقویت حس شادی و نشاط در افراد بویژه زنان میداند و معتقد است پیروی از مد این انگیزه را به زنان میدهد که بیشتر به خودشان اهمیت بدهند.
در این میان نیز افرادی هستند که هیچ مخالفتی با تنوعطلبی ابراز نمیکنند، اما نظر مثبتی هم در مورد پدیده مد ندارند. یکی از آنها دختر ۲۸ سالهای است که برای خرید لباس به خیابانی در شمال تهران آمده است. فوقلیسانس معماری دارد و تازه هم ازدواج کرده است.
او میگوید: لباس نشانه شخصیت هر فردی است. قبل از اینکه حتی دهانش را باز کند شما از نوع پوشش و آرایش او میتوانید حدس بزنید که او چطور فکر میکند. او که برای مدتی هم در آلمان زندگی کرده، معتقد است شیکپوشی با مدپوشی فرق دارد.
به نظر او هر لباس یا هر آرایشی که مد میشود زیبا نیست و حتی گاهی باعث جلف به نظر آمدن افراد میشود و شخصیت آنها را زیر سوال میبرد.
به اعتقاد او، مد جایگاه واقعی خودش را در میان جوانان پیدا نکرده است و گاهی جوانها لباسهایی را میپوشند و سر و وضعی برای خودشان درست میکنند که یک شهروند اروپایی با طرز تفکر سالم امکان ندارد این کار را انجام دهد.
● نبود اعتماد به نفس
براستی چرا برخی از جوانان از مدگرایی دفاع میکنند؟ سعیده سادات هراتی که در مرکز جامع مشاوره سازمان بهزیستی به عنوان مشاور مشغول به کار است، درباره انگیزه و زمینههای روانشناختی مد در بین نوجوانان و جوانان چنین نظری دارد: میل به دیدهشدن توسط دیگران در تمام انسانها تا حدی به صورت نسبی وجود دارد، اما گاه این خصلت و ویژگی به صورت نوعی خودنمایی بروز میکند.
نوجوان یا جوان به خاطر نداشتن اعتماد به نفس و مهارت ابراز وجود مناسب در زمینههای گوناگون تحصیلی، شغلی و خانوادگی میکوشد از طریق مد، خود را به دیگران نشان بدهد و همین اقدام میزان اضطراب او را که ناشی از ضعف مهارتهای مناسب در زمینههای گوناگون است، کاهش میدهد و این کاهش اضطراب برای او فعلا به این طریق لذتبخش است.
هراتی همچنین میل به پیروی از همسالان، گروه دوستان، مطابقت دادن خود با آنها از طریق هماهنگی در مد، ابراز شادی و تخلیه هیجانات فردی و داشتن رفاه مالی را از دیگر علل مدگرایی در جوانان میداند و معتقد است: گاهی پیروی از مد نقش مهمی در روابط اجتماعی و اینکه از سوی دیگران چگونه مورد ارزیابی قرار گیرد، ایفا میکند. حتی عدهای هم هستند که هیچ دلیل خاصی برای تبعیت از مد ندارند و فقط به خاطر اینکه این پدیده در جامعه رواج پیدا کرده از آن استقبال میکنند و میخواهند جایی میان همسالان خود باز کنند.
به اعتقاد وی، پیروی از مد و تاکید روی آن میتواند گاه واکنش ستیزهجویانه و خشمناک نسبت به مسائل و موضوعاتی باشد که یا در چارچوب خانواده میگذرد مثلا مقابله با پدر و مادر یا نوعی لجبازی و دهنکجی به آنها و حس انتقام باشد. فرد خشم نهفته خود را از مخالفت با پیروی از مد و جنبههای مختلف آن ابراز میدارد.
از آنجا که گرایش به مد بیانگر نوعی تجدیدنظرخواهی و در واقع تلاش در جهت نوکردن و تغییر در مسائل مختلف ظاهری زندگی است و ریشه در میل فطری انسان به زیبایی و زیباترشدن دارد و نقشی مهم در پویایی و سرزندگی افراد ایفا میکند، باید کوشید تا طراحی لباس و مد در ایران متناسب با خردهفرهنگهای ایرانی و ذائقه فرهنگی کشور حرکت کند که البته نقش زیرساختی خانوادهها در جهت رشد و اعتلای فکری و فرهنگی نوجوانان و جوانان در عرصه مد در این میان از اهمیت ویژهای برخوردار است.
هراتی با مهمدانستن نقش خانواده در اصلاح الگوی رفتاری و اجتماعی جوانان میگوید: بد نیست پدر و مادر، خود درباره مد و نوآوری لباس و الگوها با فرزند خود صحبت کنند و اطلاعات لازم را به او بدهند. اصرار نداشته باشند هر چیز که خودشان میپسندند جوان هم بپسندد و او را در انتخاب آزاد بگذارند. با در نظرگرفتن بودجه خانواده مقدار پول مشخصی را برای او قرار دهند. زمینه ارتباط جوان با دوستانش را فراهم کنند و از طریق غیرمستقیم، بر روابط وی با دوستانش نظارت داشته باشند. در مقابل مدگرایی او، از وی انتقاد نکنند و او را مسخره نکنند چون باعث میشود جوان با حالت تدافعی برخورد کند و مشکلات و تنش در خانواده افزایش یابد. گاه تنشها و محیط نامناسب خانواده و عدم ارتباط صحیح وعاطفی با جوان باعث گرویدن او به پدیده مدگرایی میشود.
ایجاد رابطه صمیمی با جوان و تشریک مساعی کردن با او در انتخابها و تصمیمگیریها به او حس اهمیت میدهد و او را به عنوان فردی مسوول در خانواده مطرح میکند. والدین فراموش نکنند ارتباطات در خانواده از اهمیت ویژهای برخوردار است. اگر ریشههای اعتماد به نفس را از دوران کودکی در فرزندشان تقویت کنند مدگرایی کمتر در جوان و به شکل منفی بروز خواهد کرد.
بهاره مهرنژاد
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
غزه ایران آمریکا شورای نگهبان مجلس شورای اسلامی انتخابات دولت حسین امیرعبداللهیان حجاب جنگ دولت سیزدهم حسن روحانی
سلامت هواشناسی اصفهان شهرداری تهران تهران قتل فضای مجازی سیلاب سامانه بارشی سازمان هواشناسی آموزش و پرورش باران
بانک مرکزی خودرو بنزین بازار خودرو قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو دلار یارانه مسکن ایران خودرو حقوق بازنشستگان
تلویزیون نمایشگاه کتاب سینمای ایران صدا و سیما دفاع مقدس مسعود اسکویی موسیقی سریال مهران غفوریان
معماری
اسرائیل رژیم صهیونیستی حماس فلسطین جنگ غزه روسیه اوکراین امیرعبداللهیان طوفان الاقصی ایالات متحده آمریکا نوار غزه جنگ اوکراین
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر جواد نکونام رئال مادرید سپاهان بارسلونا بازی لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس
باتری اپل گوگل اینستاگرام آیفون مایکروسافت ناسا عکاسی سامسونگ
کاهش وزن دیابت توت فرنگی سیگار فشار خون کبد چرب