گذری بر شناخت ما از آیت الله طالقانی

بی چون و چرا طالقانی بخشی از تاریخ ایران است سكوت درباره او سانسور تاریخ است و نادیده گرفتنش نشان از نابینایی

ببخشید شما آیت الله طالقانی را می شناسید؟ سوالی كوتاه و واضح ولی جوابها كوتاه و غیرواضح! آقای طالقانی، بله ایشان فردی انقلابی و مبارز بودند... دیگری می گفت: مگر می شود ایشان را نشناسیم. یكی می‌گفت: مرد بزرگی بود! و من در تمامی جوابها در انتظار بودم تا در مورد طالقانی بیشتر بگویند و بیشتر بشنوم اما انگار طالقانی در همین جملات خلاصه شده بود.

بسیار اتفاق افتاده است كه شهرت و محبوبیت عده ای در جامعه جایگزین شناخت آنها می شود.آفت «حجاب شهرت» به این همین معناست كه شهرت عده ای حجاب و مانع شناخت آنها می شود. همین كه مردم نام كسی را به كرات می شنوند با خود می پندارند كه او را می شناسند.آنان آشنایی را به منزله شناخت تلقی می كنند و چون فكر می كنند او را می شناسند به دانستن اسمی از او اكتفا كرده و در پی شناختش نی روند.

آری! عده ای با مشهور شدن محجور می شوند و در هاله شهرتشان پنهان می مانند.

در اساطیر یونان از راهزنی یاد شده است به نام پروكرست كه مسافران را به خانه اش می برد و بر تخت می‌خوابانید. اگر كسی بلندتر از تخت بود سر و پایش را می برید تا به اندازه تخت شود و اگر كوتاه تر بود آنقدر او را می كشید تا جان می داد. امروز نیز عده ای با تاریخ و بزرگانش چنان می كنند كه پروكرست با مسافران دیار خویش می كرد. برخی را بزرگتر و برخی را كوچكتر می نمایند. عده ای را مطرح و بعضی دیگر را پنهان می كنند.

دو مسئله ای كه در بالا عنوان شد (حجاب شهرت و تاریخ پروكروستی) دو اتفاقی است كه متأسفانه در كشور ما در جریان بوده و هست و تأسف بارتر اینكه بزرگانی چون آیت الله طالقانی در معرض تهاجم این دوآفت قرار گرفته و متضرر شدند.

مرحوم طالقانی از پاكبازانی بود كه نه بزرگش كرده بودند و نه بر حسب تصادف قهرمان شده بود. او قهرمانی راستین از تبار علویون بود.او همگام با بنیانگذار انقلاب و دیگر مبارزین، پرچم زخم خورده این جهاد را بر دوش نهاد و سالها سختی و سیاهی و شقاوت طاغوتیان زمان را به جان خرید. او پس از انقلاب نیز باری از تهمت ها و افتراها و تنگنظری ها را پذیرا شد و خم بر ابرو نیاورد. بدین گونه طالقانی سر منشأ تحولاتی عظیم و بنیادین در انقلاب نوپای اسلامی شد.

بی چون و چرا طالقانی بخشی از تاریخ ایران است، خاصه تاریخ روشنفكری دینی... سكوت درباره او سانسور تاریخ است و نادیده گرفتنش نشان از نابینایی. بی شك طالقانی از پیشاهنگان نهضت اصلاح دینی و روشنفكری حقیقی بود. او نخستین زندانی سیاسی از میان روحانیون بود. او با همه احزاب و گروه های مبارز ارتباط داشت و همین شاخصه سر منشأ بسیاری از ایرادات و اتهامات به این سید بزرگوار بود. او روحانی ای بود كه باب گفتگو با جوانان و روشنفكران را باز كرد. او بر رأی مردم و حاكمیت ملت و نظام شورایی پای فشرد و آن را به ثمر رساند.

در پایان این گفتار حسن كلام را جمله حضرت امام خمینی قرار می دهیم كه فرمود:« او می‌توانست با رفتار و گفتارش به اعصاب ناآرام كه موجب نگرانی ها و تفرق‌ها می‌شود،‌آرام بخشد. مجاهد بزرگوار و عالم هوشیاری كه از عنفوان جوانی تا آخرین لحظات زندگی در خدمت اسلام و كشورهای اسلامی، متحمل رنجها و حبسها بود و هیچگاه از این زحمت ارجمند و خدمت سودمند كناره‌گیری نكرد...»