زخم های سطحی معده

زخم سطحی معده عبارت است از یک زخم کوچک در سطحی ترین لایه مخاط پوشش داخلی معده

زخم سطحی معده عبارت است از یک زخم کوچک در سطحی ترین لایه (مخاط) پوشش داخلی معده. اگر عفونت به لایه های

عمقی تر گسترش یابد همان زخم معده مشهور به وجود خواهد آمد. زخم سطحی معده مسری یا سرطانی نیست. این مشکل در تمام سنین ممکن است به وجود آید، اما در مردان بیشتر دیده می شود.

● علایم شایع

- غالباً علامتی ندارد

- استفراغ خونی. خون بالا آورده شده ممکن است قرمز روشن یا شبیه دانه های قهوه سیاه باشد.

وجود خون در اجابت مزاج. خون در این حالت سیاه یا قیری به نظر می رسد.

● علل

احتمالاً بر اثر داروها یا موادی که مخاط معده را آزرده می کنند، به وجود می آید. شایع ترین آنها عبارتند از: الکل؛ کافئین؛ تنباکو؛ آسپیرین؛ داروهای ضد التهابی غیراستروییدی برای درمان آرتریت (التهاب مفصل) و نقرس؛ و داروهای کورتیزونی مورد استفاده در درمان آسم، بیماری آدیسون، یا سایر بیماری ها.

● عوامل افزایش دهنده خطر

- استرس

- مصرف هرگونه داروی خوراکی

- بیماری جدی

- رشد یک باکتری خاص به نام هلیکوباکتر پیلوری در معده

● پیشگیری

حتی المقدور قرصهای پوشش دار مصرف کنید.

اگر زخم سطحی در معده تان وجود دارد، الکل ننوشید. نوشیدن الکل ممکن است باعث آغاز خونریزی شود.

● عواقب مورد انتظار

در صورتی که علت آن برطرف شود، معمولاً طی دو هفته خوب می شود. عود آن شایع است.

● عوارض احتمالی

خونریزی یکی از عوارض ناشایع، ولی خطرناک زخم سطحی معده است، بویژه در سالمندان. یکی دیگر از عوارض جدی آن سوراخ شدن معده است که بر اثر نفوذ زخم در دیواره معده به وجود می آید. در صورت بروز هر کدام از این عوارض، بیمار باید جراحی شود. عمل جراحی در این گونه موارد خطر چندانی در بر ندارد مگر در افراد بالای ۷۰ سال.

● درمان

اقدامات تشخیصی ممکن است عبارت باشند از: آزمایش مدفوع، آزمایش خون برای بررسی کم خونی، و عکسبرداری اشعه ایکس از دستگاه گوارش فوقانی

- اجابت مزاج خود را هر روز از نظر خونریزی بررسی کنید. اگر اجابت مزاج سیاه باشد، نمونه ای از آن را به آزمایشگاه ببرید

- از بودن در موقعیتهای استرس زا خودداری کنید

- سیگار نکشید و الکل ننوشید

● داروها

داروهای بهبوددهنده زخم مثل سایمتیدین، رانی تیدین، یا فاموتیدین (همگی تولید اسید را کاهش می دهند).

در موارد درد خفیف، می توان از داروهای ضد اسید استفاده کرد (اثر مستقیم در خنثی کردن اسید)

● فعالیت

با رو به بهبود گذاشتن علایم، فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.

● رژیم غذایی

از خوردن غذاهای داغ و پرادویه خودداری کنید. برای دو هفته تعداد وعده های غذایی را زیاد و حجم آنها را کم کنید. الکل ننوشید.

در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید

- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم خونریزی گوارشی را دارید.

- اگر شما دچار اسهال شوید. اسهال ممکن است از اثرات جانبی داروهای مورد استفاده در درمان باشد. در این حالت ممکن است نیاز به تنظیم داروی تجویز شده وجود داشته باشد.

- اگرشما دچار دردی شدید شوید که با درمان تخفیف نیابد.

- اگر به طور غیرطبیعی دچار ضعف، رنگ پریدگی، یا احساس سبکی در سر شده اید.

- اگر پس از درمان ، علایم زخم سطحی معده مجدداً باز گردند.

▪ یک نکته بسیار مهم

مصرف کنندگان دوز پایین آسپیرین نیز می توانند به زخمهای گوارشی بدون علایم بالینی مبتلا شوند.

بیش از ۸۰ سال است که آسپیرین را به عنوان یک مسکن غیرمخدر برای تسکین درد، کاهش تب و التیام نشانه های آرتریت مصرف می کنند. آسپیرین به مقدار اندک در جلوگیری از تشکیل لخته خون مؤثر است. اما مصرف کنندگان دوز پایین آسپیرین نیز می توانند به زخمهای گوارشی مبتلا شوند که هیچ گونه علائمی ندارد.

آسپیرین از جمله داروهایی است که در کشور ایران بیش از حد استاندارد و خودسرانه مصرف می شود.

ویژگی آسپیرین در جلوگیری از تشکیل لخته خون و رقیق کردن آن و وجود درصد بالای سیگاری ها و افرادی که با مشکل غلظت خون مواجهند، عمده دلیل استفاده از این دارو بدون نظر پزشک از سوی افراد شده است. حال آنکه همین آسپیرین در مواردی می تواند باعث پارگی مویرگها بخصوص در ناحیه مغز و عواقب خطرناکی باشد.

آسپیرین در بسیاری از داروهای سرماخوردگی، سردرد و دردهای مفصلی و عضلانی وجود دارد. یکی از معایب آسپیرین ایجاد تحریک در معده و خونریزی معده است.

احتمال دارد موجب بروز بیماری «ری» شود. بیماری ری یک اختلال نادر در مغز و کبد است که معمولاً کودکان را گرفتار می کند.

بنابراین تجویز آن برای کودکان کمتر از ۱۲ سال باید تحت نظارت دقیق پزشک انجام شود. توجه داشته باشید، حتماً این دارو را با نظر پزشک استفاده کنید.

محققان اعلام می کنند، حدود ۱۰ درصد از بیمارانی که به منظور کاهش خطر ابتلا به حمله قلبی از دوز پایین آسپیرین استفاده می کنند، اغلب به زخمهای گوارشی مبتلا می شوند که هیچ گونه علایمی ندارد.

بر اساس این گزارش، اگرچه آسپیرین با زخمهای گوارشی مرتبط است، اما کاملاً مشخص نیست که آیا خوردن آسپیرین منجر به بیماری های گوارشی می شود یا خیر و یا می تواند عوامل دیگر از جمله خونریزی گوارشی را ایجاد کند.

براین اساس، محققان ۱۸۷ بیمار را که روزانه ۷۵ تا ۳۲۵ میلی گرم آسپیرین مصرف می کردند، به مدت یک ماه مورد مطالعه قرار دادند.

محققان دریافتند، میزان اندازه گیری شده زخم های گوارشی در این افراد حداقل ۳ میلی متر قطر داشت که ۱۰/۷ درصد از این افراد را شامل می شد و تنها ۲۰ درصد از آنها نشانه های بیماری را دارا بودند.

هنگامی که محققان آزمایش آندوسکوپی را پس از ۳ ماه برای ۱۱۳ نفر از این افراد که زخم گوارشی نداشتند، انجام دادند دریافتند، ۷/۱ درصد از این بیماران در مراحل مقدماتی به زخم گوارشی مبتلا شدند که این میزان سالیانه ۲۸ درصد است.

این گزارش می افزاید: مصرف آسپیرین می تواند فواید بسیاری را برای جلوگیری از خطر ابتلا به سکته ها و حملات قلبی داشته باشد، اما لازم است که مضرات این دارو همانند فواید آن برای افرادی که طولانی مدت از این دارو استفاده می کنند، به دقت مورد توجه قرار گیرد.

آسپیرین را نباید بیشتر از دو روز مصرف کرد، مگر اینکه پزشک اصرار داشته باشد. مصرف آسپیرین به مدت طولانی می تواند منجر به خونریزی در معده و زخم معده شود.