بقعه ای در مرکز شهر سنقر

ایران بناهای تاریخی و باستانی فراوانی دارد که در دوره‌های مختلف تاریخی ساخته شده‌اند. کارشناسان در تقسیم‌بندی‌های خود، آنها را بر اساس سبک و تاریخ ساخت دسته بندی می‌کنند …

ایران بناهای تاریخی و باستانی فراوانی دارد که در دوره‌های مختلف تاریخی ساخته شده‌اند. کارشناسان در تقسیم‌بندی‌های خود، آنها را بر اساس سبک و تاریخ ساخت دسته بندی می‌کنند که بدون تردید بناهای موجود در هر کدام از این سبک‌ها دارای شباهت‌هایی با یکدیگر است.

در این میان، گاه در گوشه و کنار این سرزمین بناهای تاریخی یکسانی دیده می‌شود که گویی از روی یک مدل یکسان و توسط معماران و هنرمندان مشترکی ساخته شده‌اند. یکی از این بناهای تاریخی که در استان کرمانشاه قرار دارد، بقعه مالک است.

این بقعه روی تپه‌ای در مرکز شهر سنقر واقع شده است. کاربری بنا، آرامگاهی بوده و ساختمان آن از نوع آرامگاه‌های برجی شکل است که پلانی هشت‌ضلعی دارد. طول هر ضلع آن ۳.۵ متر است. در طبقه پایین این بقعه ، سردابه‌ای وجود دارد که پوشش آن گنبدی است.

بخش تحتانی یعنی سردابه آرامگاه به وسیله سنگ‌های تراشیده چیده شده، ولی قسمت فوقانی آن با آجر ساخته شده است.

در هر یک از اضلاع این آرامگاه، طاق‌نماهایی با قوس جناغی قرار دارد که داخل این طاق‌نماها به وسیله طرح‌های هندسی آجرکاری شده تزئین شده است. همچنین لچکی طاق‌نماها نیز با کاشی‌های فیروزه‌ای یکرنگ تزئین شده است. این آرامگاه دارای گنبدی آجری است.

در سال‌های گذشته از داخل سردابه این آرامگاه، تعداد ۲۵ تابوت چوبی ساده به دست آمده که داخل تابوت‌ها، اجسادی قرار داشتند که به شیوه اسلامی دفن شده بودند.

تابوت‌ها با بست‌های آهنی کوبیده شده بود و زیر جنازه‌ها تشک‌هایی قرار داشت که پارچه آن پوسیده و پنبه‌اش باقی‌مانده بود‌ ، حتی پوست جنازه‌ای نیز به دیوار تابوت‌ها چسبیده بود‌ .

تابوت‌های روی هم قرار گرفته نشان‌دهنده آن است که جنازه‌ها به صورت امانت در این محل نگهداری می‌شده و صاحبانشان تصمیم داشته‌اند که آنها را به زادگاه خود انتقال دهند.‌ با توجه به ساختار معماری و پلان آن، به نظر می‌رسد که این بنا متعلق به دوره ایلخانی باشد.

نکته جالب توجه شباهت بسیار زیاد سطوح خارجی بنا با بناهای مشابه دوره ایلخانی مانند امامزاده جعفر اصفهان و مقبره چلپی اوغلو در سلطانیه است که انتساب بنا به دوره ایلخانی را قوت می‌بخشد.

به گفته مسوولان میراث فرهنگی در اطراف بقعه مالک سکویی به طول و عرض ۲.۵ متر وجود داشته که اکنون تخریب شده است.

این بنای تاریخی که از آثار ارزشمند شهر سنقر و استان کرمانشاه است، نیازمند توجه و رسیدگی بیشتری است تا به طور دقیق قدمت آن مشخص شده و همچنین دلیل شباهت خیره‌کننده آن با بناهای دیگر در استان‌های زنجان و اصفهان نیز مورد مطالعه قرار گیرد.

سارا زعفرانی قزوینی