قطع تنفس در خواب

کلمه آپنه از یک واژه یونانی به معنی فقدان تنفس گرفته شده است و زمانی که این حالت هنگام خواب ظاهر می‌شود آپنه خواب نامیده می‌شود.
این حالت در فردی عادی ممکن است تا ۵ بار در هنگام …

کلمه آپنه از یک واژه یونانی به معنی فقدان تنفس گرفته شده است و زمانی که این حالت هنگام خواب ظاهر می‌شود آپنه خواب نامیده می‌شود.

این حالت در فردی عادی ممکن است تا ۵ بار در هنگام خواب دیده شود. خصوصا پس از ۵۰ سالگی بیشتر دیده می‌شود. آپنه‌ خواب زمانی مهم تلقی می‌شود که حداقل ۱۰ ثانیه به طول بینجامد. به طور کلی آپنه خواب به انواع مختلف تقسیم می‌شود که آپنه انسدادی خواب شایع‌ترین و مهم‌ترین نوع آن است. در آپنه انسدادی خواب، عبور هوای دمی در کانال تنفسی فوقانی مسدود می‌شود که شایع‌ترین محل آن کام نرم است. در این زمان هوا داخل ریه‌ها نفوذ نمی‌کند و در نتیجه سطح اکسیژن در بدن به زیر حد نرمال می‌رسد.

البته انقباض عضله‌های دیواره قفسه سینه و دیافراگم سعی در غلبه بر این وضعیت دارند. همچنین مغز پیام‌هایی را برای بیدار شدن فرد ارسال می‌کند که معمولا فرد با یک خروپف بلند بیدار می‌شود و این انسداد تنفس رفع شده و تنفس به حالت عادی برمی‌گردد. این سیکل با به خواب رفتن فرد دوباره تکرار می‌شود. آپنه خواب وضعیتی طبیعی است ولی در مواردی که این وضعیت زیاد تکرار شود، خواب شبانه‌ فرد را مختل می‌کند و باعث افت سطح اکسیژن در خون فرد می‌شود. چون فرد خواب شبانه ناکافی دارد در طول روز خواب‌آلوده است و از تمرکز کمتری برخوردار خواهد بود. آپنه خواب در مردان شایع‌تر است و ممکن است هورمون‌های مردانه آنها را مستعدتر کند، هرچند شیوع این حالت در زنان پس از دوره یائسگی افزایش می‌یابد. مواردی که باعث تنگی کانال عبور هوا شود مانند مشکل آناتومیکی زبان کوچک و کام افراد یا وجود لوزه‌ها و آدنویید در بچه‌ها باعث بروز آپنه خواب خواهد شد. بعضی از بیماری‌های نورولوژیک مانند خون‌ریزی مغزی، تومور، ضربه و ام‌اس که باعث آسیب ساقه مغز می‌شوند می‌تواند سبب بروز حالت آپنه خواب شود. آپنه خواب در برخی از خانواده‌ها بیشتر دیده می‌شود. این شیوع بیشتر در یک خانواده می‌تواند به علت ژن‌هایی باشد که باعث ایجاد اشکال آناتومی در کانال هوایی فوقانی، ساختمان غیرطبیعی صورت، چاقی، چانه عقب رفته و کنترل غیرطبیعی تنفس می‌شود.

در موارد طولانی آپنه خواب شدید در فرد می‌تواند باعث بروز فراموشی و ناتوانی جنسی در مردان شود. از تبعات طولانی‌مدت این بیماری می‌توان به افزایش فشارخون، بیماری‌های قلبی، حمله‌های قلبی و مغزی و اختلال حافظه‌ کوتاه‌مدت و بلندمدت اشاره کرد بنابراین توجه جدی به علایمی مانند خروپف بلند، قطع مکرر تنفس طی خواب شبانه، خواب‌آلودگی مفرط روزانه و تشخیص به موقع و مناسب ضروری است تا به کمک درمان‌های صحیح از عوارض این وضعیت جلوگیری کرد.

دکتر میرفرهاد قلعه‌بندی

فلوشیپ بیماری‌های خواب

استادیار روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران