یکشنبه, ۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 26 January, 2025
مجله ویستا

شکسته بندی ایرانی کم خطر, کم عارضه


شکسته بندی ایرانی کم خطر, کم عارضه

گفت وگو با کامران محلوجی کرمانشاهی, مدرس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

شکسته‌بندی ایرانی از جمله روش‌های طبیعی درمانی است که زیرمجموعه مکتب طب سنتی ایران قرار دارد. درمانگران این شیوه درمانی از گذشته تا امروز با اتکای به اعمال یداوی و تکنیک‌های طبیعی جا اندازی، بادکش، حجامت، رگ‌گیری، قولنج‌گیری و ماساژ در درمان بسیاری از بیماری‌های مفصلی و استخوانی انسان موفقیت‌های زیادی را کسب کرده‌اند. با وجود آنکه قدمت شکسته‌بندی سنتی در کشورمان به هزاران سال پیش بازمی‌گردد اما این شیوه درمانی هنوز هم توسط درمانگران و متخصصان طب کنونی و سنتی برای درمان برخی از بیماری‌ها و اختلال‌ها نظیر دررفتگی‌ها، شکستگی‌ها، بیماری‌های زانو، کمر، گردن، آرتروز، رماتیسم، روماتویید و برخی بیماری‌های دستگاه گوارش توصیه و تجویز می‌شود. خوشبختانه در سال‌های اخیر با آکادمیک شدن رشته طب سنتی در کشورمان، «شکسته‌بندی» نیز در کنار دیگر شیوه‌های درمانی طب ایرانی در دانشکده‌های طب سنتی دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه شاهد به دانشجویان مقطع دکترای این رشته تدریس می‌شود و کلینیک‌های سلامت با هدف ارایه درمان‌های طبیعی به ارایه خدمات درمانی به بیماران می‌پردازند. برای آشنایی بیشتر با این شیوه درمانی و جایگاه آن در میان درمان‌های طبیعی، گفت‌وگوی ما با کامران محلوجی‌کرمانشاهی، درمانگر و مدرس شکسته‌بندی سنتی در دانشگاه علوم پزشکی تهران را درباره کاربرد و چگونگی درمان بیماری‌ها با شیوه درمانی شکسته‌بندی طب سنتی ایران بخوانید.

▪ ‌مکتب شکسته‌بندی طب ایران در درمان چه بیماری‌هایی موفق است؟

- در این شیوه درمانی که هم پای با مکتب طب سنتی ایرانی شکل گرفته، درمانگران با کمک تکنیک‌های درمانی خود برای درمان انواع شکستگی‌های غیر باز، دررفتگی‌ها، اختلالات دیسک، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها و هرگونه ناراحتی و اختلال در عملکرد ستون فقرات اقدام می‌کنند. رگ‌گیری، ماساژ، بادکش، ضمادگذاری، قولنج‌گیری، جاانداختن مفاصل و آتل‌بندی از جمله تکنیک‌هایی است که در شکسته‌بندی سنتی ایران مورد استفاده درمانگران قرار می‌گیرد. بسیاری از بیماری‌ها نظیر دیسک کمر، دردهای مفصلی و استخوانی، رماتیسم، آرتروز و استئوآرتریت با کمک این شیوه قابل درمان است. حتی درمانگران این شیوه درمانی قادر هستند بسیاری از اختلالات عملکردی دستگاه گوارش و اندام‌های درونی معده، طحال و روده‌ها را با کمک شیوه‌های درمانی خود مثل ناف‌گیری درمان کنند. شیوه‌ای که شاید در طب مدرن و کنونی کمتر مورد توجه متخصصان و پزشکان قرار گیرد.

‌▪ آیا رویکرد این شیوه درمانی در مواجهه با بیماری‌ها با طب کنونی متفاوت است؟

- در بسیاری موارد تفاوت‌هایی وجود دارد. به عنوان مثال در بیماری آرتروز زانو که یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جوامع مدرن محسوب می‌شود، دیدگاه مکتب شکسته‌بندی با دیدگاه طب مدرن کاملا متفاوت است. متخصصان طب کنونی دلیل ابتلا به آرتروز زانو را اضافه وزن، کهولت سن و فاکتورهایی نظیر ساییدگی مفصل می‌دانند اما در مکتب شکسته‌بندی طب سنتی درمانگران بر این باروند که عدم خون‌رسانی و تغذیه مناسب سلول‌های مفصلی منجر به بروز بیماری آرتروز زانو در بیمار شده است. از آنجا که عروق خونی از مفاصل عبور نمی‌کنند بنابراین گاهی تجمع و انباشتگی اخلاط و مواد موذی در کنار مفاصل مانع از خون‌رسانی و تغذیه مناسب آنها می‌شود بنابراین مفصل دچار تغییر شکل شده و به مرور دردناک می‌شود. ما در این شیوه درمانی با تجویز تکنیک‌های یداوی شکسته‌بندی و ماساژهای لازم به خون‌رسانی بهتر ناحیه مورد نظر و بهبود روند تغذیه سلولی کمک می‌کنیم.

▪ ‌آیا هنوز شیوه‌های درمانی شکسته‌بندی ایرانی برای درمان شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها کاربرد دارد؟

- بله، هنوز هم بسیاری از بیماران ترجیح می‌دهند که از شیوه‌های طبیعی برای درمان بیماری‌هایشان استفاده کنند، ضمن آنکه برخی از متدهای درمانی این شیوه درمانی در جهان بی‌نظیر و منحصر به‌فرد است و در درمان برخی بیماری‌ها در مقایسه با طب رایج نتیجه بهتری می‌دهد. درمانگران مکتب شکسته‌بندی ایران همچون درمانگران طب مدرن با مطالعه پرونده پزشکی و مشاهده تصاویر پزشکی بیمار دررفتگی یا شکستگی استخوان یا مفاصل را بررسی می‌کنند و پس از آن اقدامات درمانی را آغاز می‌کنند و روند درمانی را نیز به همین ترتیب بررسی می‌کنند. از دیدگاه درمانگران این شیوه درمانی، شکستگی و دررفتگی مفاصل تنها مشکل بیماران نیست. گاهی اختلال‌هایی از قبیل عدم خون‌رسانی و تغذیه در ناحیه مفصل بیمار است که برای او التهاب و درد را به‌همراه می‌آورد. بنابراین، درمانگران در این شیوه درمانی بعد از شناسایی دلیل درد و بروز بیماری برای درمان آن با کمک تکنیک‌های خود اقدام می‌کنند.

▪ ‌در رفتگی ناف چیست و چه عواملی موجب بروز آن می‌شود؟

- مقصود از دررفتگی ناف در حقیقت جابه‌جا شدن ناف از موقعیت اصلی خود در بدن است. دلایل مختلفی موجب در رفتگی ناف می‌شود. برخی از این جابه‌جایی‌ها در بدن به راحتی قابل مشاهده و شناسایی است و برخی از آنها با معاینه بدن بیمار توسط متخصص و درمانگر قابل تشخیص است. یکی از مهم‌ترین دلایل دررفتگی ناف، شیوه غلط نشستن ما در اتوبوس، اتومبیل شخصی، محل کار و منزل است. دلیل دیگر جابه‌جایی اجسام سنگین در شرایط غیراستاندارد و موقعیت نامناسب است و در نهایت استرس، اضطراب و فشار ناگهانی که با خود انقباض عضلات شکمی را به همراه داشته باشد نیز از دیگر موارد جابه‌جایی ناف و عدم تعادل و توازن در بدن است. بنابراین در صورت عدم رعایت این نکات ناف ممکن است به سمت راست یا چپ بدن مایل شود. به این ترتیب جابه‌جایی ناف و تمایل آن به سمت راست یا چپ بدن موجب می‌شود تا اندام‌های آن بخش تحت فشار قرار گرفته و جریان گردش خون در آن ناحیه با اختلال همراه شود که همین مساله خود می‌تواند سبب ساز بروز بیماری‌های مختلفی در معده، طحال و روده‌ها باشد.

▪ ‌آیا این شیوه تنها در مکتب شکسته‌بندی طب ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

- جا انداختن ناف نه تنها در مکتب شکسته‌بندی و طب ایرانی، بلکه در مکاتب درمانی دیگری نظیر طب سنتی هند، آیورودا و شیوه درمانی یومی‌هوتراپی در جهان کاربرد دارد و از آن برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود. درمانگران در مکاتب مختلف متناسب با شرایط بیمار و ابزاری که در اختیار دارند با کمک تکنیک‌های یداوی، ماساژ یا بادکش برای درمان این بیماری اقدام می‌کنند.

‌▪ دیسک کمر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های اسکلتی در جامعه است. شکسته‌بندی ایرانی چه شیوه درمانی را برای این بیماری توصیه می‌کند؟

- پیش از آنکه به این پرسش پاسخ دهم، باید بگویم ما تنها در شرایطی برای درمان دیسک اقدام می‌کنیم که شیوه‌ها و تکنیک‌های یداوی برای بیمار عوارضی به همراه نداشته باشد. زیرا در برخی موارد حاد لازم است که بیمار به جای استفاده از درمان‌های طبیعی فورا برای جراحی و استفاده از شیوه‌های درمانی طب مدرن آماده شود. بنابراین درمانگران مکتب شکسته‌بندی در مواردی که بیرون‌زدگی دیسک کمر با تکنیک‌های یداوی، ماساژ و رگ‌گیری قابل درمان باشد، برای درمان بیمار دست به کار می‌شوند. در این تکنیک علاوه بر ماساژ و ارایه تکنیک‌های درمانی مکتب شکسته‌بندی ایران، استفاده از آب درمانی نیز به بیماران توصیه می‌شود. به این ترتیب درمانگر شکسته‌بندی طب سنتی با درمان التهابی که در رگ‌ها و عروق بیمار وجود دارد جهت درمان دیسک بیمار اقدام می‌کند.

‌▪ تکنیک رگ‌گیری در این شیوه درمانی چه کاربردی دارد و چگونه عمل می‌کند؟

- با کمک این تکنیک رسوب‌ها و اخلاطی که در برخی از رگ‌ها و عروق بدن انباشته شده‌اند جابه‌جا می‌شوند. به این ترتیب درمانگر این امکان را به بیمار می‌دهد که با جابه‌جا شدن اخلاط از درون رگ‌های بدن به ویژه در ناحیه ستون فقرات به پیشرفت درمان خود کمک کند. گاهی این تکنیک توسط شیوه‌هایی همچون حجامت نیز انجام می‌شود و برخی از رسوبات و خلط‌ها از بدن خارج می‌شوند. اما در این مرحله درمانگر با جابه‌جا کردن اخلاط به درمان کمک می‌کند. این شیوه در درمان بیماران مبتلا به بیماری‌های کلیوی بسیار موثر عمل می‌کند. به این ترتیب که درمانگر با رگ‌گیری ناحیه عروق مربوط به کلیه، اخلاط و رسوبات این ناحیه را جابه‌جا کرده و به درمان و تسکین دردهای کلیه کمک می‌کند.

‌▪ به درمان بیماری‌های گوارشی با تکنیک‌های شکسته‌بندی اشاره کردید. کدام بیماری‌های گوارشی با این شیوه بهتر درمان می‌شوند؟

- بیماری‌هایی نظیراسهال و یبوست که از جمله رایج‌ترین اختلالات عملکردی روده‌ها در بدن است با کمک تکنیک‌های یداوی مکتب شکسته‌بندی قابل درمان است. در این شیوه، درمانگر با کمک تکنیک‌های یداوی و با ارایه ماساژ در ناحیه شکم به بهبود عملکرد دستگاه گوارش به ویژه روده‌ها کمک کرده و به درمان یبوست یا اسهال بیمار کمک می‌کند. علاوه بر این، بیماری‌های دیگری مانند ترش کردن معده، التهاب‌های کبدی و کلیوی، تحریک‌پذیری روده‌ها نیز با کمک تکنیک‌ها و اعمال یداوی این شیوه درمانی قابل تسکین و درمان است.

▪ ‌آیا این شیوه، عوارض جانبی برای بیمار به همراه دارد؟

- یکی از مهم‌ترین نکات، مراجعه بیماران به درمانگران و متخصصان شکسته‌بندی حرفه‌ای و حاذق است. متاسفانه گاهی افرادی هستند که با آشنایی مختصری که با این مکتب دارند وارد حوزه‌های درمانی می‌شوند و بیماران را در معرض خطر قرار می‌دهند. بنابراین بیماران باید دقت داشته باشند که با مراجعه به مراکز و کلینیک‌های تخصصی طب سنتی و شکسته‌بندی که در ارتباط با دانشکده‌های طب سنتی هستند یا از طرف آنها تایید شده‌اند، برای درمان اقدام کنند. فقدان تبحر و دانش شکسته‌بندی و عدم آشنایی با مباحث پزشکی ممکن است آسیب‌های جبران ناشدنی به بیمار وارد کند که در برخی موارد جبران کردن آنها دشوار و پیچیده است. تنها در موارد خاص به بیماران توصیه می‌کنیم که برای درمان به شیوه‌های دیگر درمانی مراجعه کنند. به عنوان مثال افراد مبتلا به بیماری قند که در مراحل پیشرفته هستند، یا افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی هستند و از داروهایی خاص مانند «وارفارین» مصرف می‌کنند یا افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند بهتر است این شیوه درمانی را برای درمان خود انتخاب نکنند. اما در شرایط معمولی این شیوه درمانی می‌تواند بی‌خطرترین و کم عارضه‌ترین شیوه درمانی محسوب شود.

/ آمنه فرخی