اندکی صبر خطر نزدیک است

می خواهید بروید شهربازی

شما تا به حال شهربازی رفته‌اید؟ تا چند سال پیش، شهربازی شهید چمران و پارک ارم، تنها شهربازی‌های تهران بود که البته شهربازی چمران تعطیل شد اما چند شهربازی دیگر ایجاد و راه‌اندازی شد که در مناطق مختلف شهر مستقر هستند و حضور در کنار خانواده در فضایی شاد برای به وجود آوردن لحظاتی مفرح با مراجعه به یکی از این پارک‌ها میسر می‌شود. اما خاطره شادی ممکن است با بروز اتفاقی غیرمترقبه به ترس و دلهره و وحشت مبدل شود و مساله‌ای که توجه به آن ضروری به نظر می‌رسد آن است که بروز نقص فنی در دستگاه‌ها هنگام حرکت ممکن است فاجعه‌ای بزرگ را به وجود آورد...

یک کارشناس ایمنی در خصوص حوادثی که گاهی اوقات در مراکز تفریحی رخ می‌دهد، می‌گوید: «به اعتقاد من تنها از طریق افزایش ضریب ایمنی وسایل بازی الکترونیکی و یا مکانیکی می‌توان احتمال بروز حوادث را کاهش داد.» مهندس احمد طبری در ادامه می‌افزاید: «با کنترل نوع طراحی و ساخت وسایل بازی می‌توان ضریب ایمنی وسایل بازی را افزایش داد. همچنین باید قطعات وسایل توسط تیم کارشناسی مشخصی مورد بررسی و بازدید مداوم قرار گیرد تا امکان بروز هر حادثه‌ای محدود شود اما متاسفانه ما از استانداردهای جهانی عقب هستیم. اکثر مشکلات و حوادث رخ داده به دلیل انجام نشدن بازدیدهای دوره‌ای از دستگاه‌ها و قطعات و لوازم آن است و این امر به دلیل نداشتن متولی خاصی صورت نمی‌‌گیرد زیرا در این خصوص سازمان آتش‌نشانی به دلیل نداشتن ضمانت اجرایی توان برخورد با صاحبان و پیمانکاران مراکز تفریحی را ندارد، اما به نظر می‌رسد باید شهرداری هر منطقه‌ای با عوامل انتظامی و اجرایی خویش وارد گود شود.» وی در ادامه می‌افزاید: «بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که اگر در طول بهره‌برداری از دستگاه‌های بازی، قطعات به صورت منظم از سوی پیمانکاران بازدید و کنترل شود ضریب حوادث بسیار کاهش می‌یابد. البته وضعیت ایمنی مراکز تفریحی با توجه به استانداردهای کشور به‌طور نسبی مطلوب است، اما به هر حال باید سیستم مدیریت سخت افزاری تجربی که در حال حاضر بر شهربازی‌ها حاکم می‌باشد به سیستم مدیریت نرم‌افزاری مبدل گردد. این در حالی است که باید قطعات به خصوص قطعات مربوط به دستگاه‌های دورانی بیشتر از سایر قطعات مورد اندازه گیری و بررسی قرار گیرد.»

یک سازنده وسایل بازی مراکز تفریحی نیز که نمی‌خواهد نامش فاش شود، می‌گوید: «ما به عنوان سازندگان وسایل بازی سعی می‌کنیم که مطابق استانداردهای جهانی وسایل ساخته شود اما واقعیت این است که به هیچ وجه از لحاظ سطح تکنولوژی هماهنگ با تکنولوژی پیشرفته جهان نیستیم و به همان نسبت، سطح و میزان ایمنی وسایل بازی در داخل کشور پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. به طوری که اکثر آلیاژهای قطعات دستگاه‌های بازی در ایران توسط افراد داخل کشور ساخته می‌شود که با استانداردهای جهانی به جهت ایمنی تفاوت زیادی دارد.»

● چه کسی مسوول ایمن‌سازی شهربازی‌ها است؟

معاون حفاظت و پیشگیری از حریق و حوادث سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران با بیان اینکه در شرایط فعلی استانداردها و ضوابط کامل و جامعی در ارتباط با مراکز تفریحی وجود ندارد، یا اگر هم وجود داشته باشد بسیار ناقص است، می‌گوید: «حتی قوانین موجود مربوط به ایمنی نیز به درستی رعایت نمی‌شود و بسیاری از پیمانکاران در مراکز تفریحی حداقل آموزش‌ها را نیز فرا نگرفته‌اند و به دلیل نواقصی که در طراحی‌ها و سرویس و نگهداری دستگاه‌های بازی وجود دارد، می‌توان گفت وضعیت ایمنی در این مراکز در سطح نامطلوبی قرار دارد.»

مهندس داوود براتی اضافه می‌کند: «در این موارد سازمان آتش نشانی که هدفش نجات جان مردم است و هزینه زیادی برای این کار متحمل می‌شود، رویکرد پیشگیری از حوادث را به عنوان مهم‌ترین گام مدنظر قرار داده اما این کار بدون همکاری سازمان‌های مربوطه و به تنهایی امکان‌ناپذیر است. اما نکته مهم این است که باید در وسایل بازی استانداردها و ضوابط در مراحل طراحی، جانمایی دستگاه‌ها و اصول سرویس دهی و نگهداری از آنها رعایت شود و وسایل بازی باید در دوره‌های مشخصی مورد بازنگری قرار گیرد.» به گفته وی، سازمان آتش نشانی در سال‌های اخیر مکاتبات فراوانی با این موسسه استاندارد انجام داده و حتی مقرر شده کمیته‌های فنی مشترکی تشکیل دهد تا فرآیند توسعه و تکمیل استانداردها تسریع پیدا کند. در این کمیته‌ها می‌توان ضوابط را مورد بازنگری قرار داد و به یک پایداری ایمنی رسید. از طرفی، تمام ضوابط و استانداردهای مرتبط با ایمنی، بهداشت و محیط زیست باید در یک مرکز تفریحی رعایت شود تا برای آن محل مجوز ایمنی صادر شود. در این میان شرکت‌های کنترل کیفیت باید به‌طور مرتب بازدیدهای دوره‌ای داشته باشند. وی با اشاره به اینکه شهربازی‌ها اغلب از سوی مالکان به افراد اجاره داده می‌شود، خاطرنشان می‌کند: «قوانین باید به گونه‌ای رعایت شود که چنانچه به استانداردها بی‌توجهی شد و حادثه‌ای رخ داد، مالک به عنوان مسوول شناخته شود اما متاسفانه با توجه به اجاره‌ای بودن این اماکن پیمانکاران که آموزش‌های لازم را فرا نگرفته‌اند در راستای سودبری بیشتر تلاش می‌کنند هزینه‌ها را پایین آورند و بنابراین هیچ گونه اقدامی برای بالابردن سطح ایمنی در این اماکن نمی‌کنند.»

● موسسه استاندارد تنها مانده است

گفته‌های این مسوول سازمان آتش نشانی در حالی است که دبیر استانداردهای تجهیزات زمین بازی و شهربازی‌های موسسه استاندارد تصریح می‌کند: «با وجود تمامی ابلاغ‌ها تاکنون هیچ بوستان و مرکز تفریحی گواهی ایمنی دریافت نکرده است.»

مریم نیری در این باره می‌افزاید: «تجهیزات شهربازی از جمله وسایل برقی دارای سه استاندارد ملی و تجهیزات زمین بازی و شهربازی از جمله تاب و سرسره دارای هشت استاندارد ملی است که تمامی این استانداردها مشمول مقررات اجباری است به این معنی که این مراکز اجازه راه اندازی ندارند مگر اینکه موسسه استاندارد به آنها مجوز دهد. وسایل و تجهیزات شهربازی مثل بشقاب پرنده و... چه تولید داخل باشد و چه مونتاژی، باید از نظر مدارات الکتریکی، نصب و راه‌اندازی و ایمنی به گونه‌ای باشد که حوادث را به حداقل کاهش دهد، همچنین باید مشخص شود این وسیله بازی مختص چه سنینی طراحی و ساخته شده است.» وی ادامه می‌دهد: «شواهد حاکی از آن است که بسیاری از وسایل و تجهیزات فرسوده و از رده خارج شده است اما هنوز در شهربازی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از طرفی برخی از این وسایل به صورت دست دوم از دیگر کشورها خریداری می‌شود که دارای استاندارد آن کشور بوده، اما عمر مفید آن گذشته است که مسوولان مربوط پس از تعمیر آن را در مراکز تفریحی به کار می‌گیرند.»

به گفته دبیر استانداردهای تجهیزات زمین بازی و شهربازی‌های موسسه استاندارد، بسیاری از تجهیزات بازی از لحاظ طراحی، نصب، نگهداری و... مشکل دارند که به تعمیر مداوم نیاز دارند. شرکت بازرسی نیز یک شرکت خصوصی است و هزینه بازرسی را دریافت می‌کند. بنابراین تا زمانی که قراردادی با آن منعقد نشده است کاری هم انجام نمی‌دهد و این مسوولان شهربازی‌ها هستند که باید این قراردادها را منعقد کنند. خطر مردم را تهدید می‌کند و موسسه استاندارد در اجرای ضوابط تنها مانده است و به همکاری سایر سازمان‌ها نیاز دارد. این در حالی است که گستردگی این اماکن امکان تعطیلی و پلمب کردن آنها را با مشکل مواجه کرده و تنها راه‌حل، ورود وزارت کشور و سایر نهادهای مسوول به این مساله است.

● شهربازی‌؛ مکانی برای تخلیه انرژی - دکتر حسین اسعدی / روان‌شناس

روان‌شناسان بر این باورند که همه افراد نیاز به تخلیه انرژی‌های درونی خود دارند و در صورتی که این انرژی‌ها تخلیه نشود، می‌تواند موجب بروز مشکلات روانی و همچنین بیماری‌هایی مانند افسردگی شود. گاهی نیز تجمع این انرژی‌ها در نوجوانان و جوانان می‌تواند عاملی برای پرخاشگری، عصبانیت، لجام گسیختگی و حتی پیدا کردن راه‌هایی برای تخلیه نادرست این انرژی‌‌‌ها باشد. رفتن به مراکز تفریحی مانند شهربازی‌ها و استفاده از وسایل بازی هیجان‌انگیز یکی از بهترین راه‌های تخلیه این انرژی‌ها است. خانواده‌ها می‌توانند در پایان هفته به صورت گروه‌های خانوادگی یا دوستانه و به همراه جوانان و نوجوانان خود به شهرهای بازی بروند و این جوانان و نوجوانان هستند که با سوار شدن وسایل برقی و جیغ و فریاد انرژی خود را تخلیه می‌کنند و به ثبات روانی می‌رسند. پدرها و مادرها نیز می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و به دور از روزمرگی‌ها و مشکلات کار و زندگی، اوقاتی را در شادی و آرامش بگذرانند. اگر از ایمنی وسایل بازی در شهربازی‌ها مطمئن باشیم، می‌توانیم با حضور در این مکان‌ها تا حد زیادی هیجانات خود را کنترل کنیم.

● خطر سقط جنین در شهربازی - دکتر محمد نوروزی/ متخصص طب اورژانس

افراد بسیار زیادی هستند که در شهربازی‌ها و مراکز تفریحی به راحتی می‌توانند از وسایل بازی هیجانی و گاهی خطرناک استفاده کنند و از آنها لذت ببرند اما گروهی هم هستند که به هیچ عنوان و در هیچ شرایطی نمی‌توانند از این وسایل استفاده کنند. خانم‌های باردار، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و تنفسی، سالمندان، افرادی که سابقه سکته دارند، کودکان کم‌سن و سال و افرادی که ترس از ارتفاع دارند، نمونه‌هایی از این گروه هستند. به عنوان مثال استفاده از وسایل موجود در شهر بازی می‌تواند به مشکلات دوران بارداری و حتی سقط جنین و در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی می‌تواند به سکته، ایست قلبی و حتی مرگ منجر شود بنابراین توصیه می‌شود این افراد در صورت تمایل به استفاده از این وسایل بازی حتما با پزشک مشورت کنند.

سامان گلناری