مردی که با سرطان, مچ انداخت

داستان زندگی بابی رابسون و ۱۸ سال مبارزه مردانه اش با سرطان

«تخم‌مرغ‌هایت را تا وقتی مرغی همچنان روی آنها خوابیده است، نشمار.» (سر بابی رابسون) در دنیای فوتبال، ستاره‌های زیادی درخشیدند و افول کردند اما شهرت معدودی از این ستاره‌ها، صرفا ریشه در مهارت‌شان در مستطیل سبز نداشته؛ بلکه نوع زندگی‌شان بسیاری از آنها را محبوب کرده است...

سر بابی رابسون یکی از همین ستاره‌هاست که در زندگی‌اش سرطان را طاقت آورد و بنیادی هم برای حمایت از بیماران سرطانی بنیان گذاشت.

سر روبرت ویلیام بابی رابسون متولد ۱۹۳۳، فوتبالیست و سرمربی انگلیسی، در طول فعالیت حرفه‌ای خود، ۷ تیم اروپایی را مربیگری کرد و یک بار هم مربی تیم ملی انگستان شد. او نزدیک به ۵۰ سال در دنیای فوتبال حضور موثر داشت. او ۱۳ سال در تیم ایپسویچ حضور داشت، ۸ سال در تیم ملی انگلستان، ۳ سال در تیم آیندهوون هلند، ۳ سال در فوتبال پرتغال (با تیم‌های اسپورتینگ و پورتو)، ۳ سال در فوتبال اسپانیا و پس از آن به انگلستان بازگشت و ۶ سال (تا سال ۲۰۰۵) سرمربی تیم نیوکاسل شد. رابسون با شکست و ناامیدی بیگانه بود. او از کودکی به همراه پدرش کیلومترها را طی می‌کرد تا بازی فوتبال تیم‌های مورد علاقه‌اش را تماشا کند. در دوران تحصیل هم همواره فوتبال بازی می‌کرد و بعدها هم که یک برق‌کار شده بود باز هم علاقه داشت همچنان فوتبال را ادامه دهد و در نهایت تصمیم گرفت کارش را رها کرده و به صورت تمام وقت در فوتبال کار کند. اما بابی رابسون از سال ۱۹۹۱ به سرطان مبتلا شد و تومور مغزی او تشخیص داده شد. بارها تحت درمان و جراحی قرار گرفت و ۱۸ سال با سرطان جنگید و در تمام این مدت تا جایی که توان داشت، سعی کرد حرفه‌اش را همچنان حفظ کند. وقتی در سال ۲۰۰۶ باز هم تحت عمل جراحی قرار گرفت، حرفه‌اش در تیم پورتو هم تحت تاثیر قرار گرفت. او به ملانومای بدخیم مبتلا بود و بعد از این جراحی، عوارضی برایش پیش آمد که نتیجه تورم مغز بود، طوری که حس یک طرف بدن‌اش از بین رفت.

● رابسون و مرگ در ۷۶ سالگی

در اکتبر ۲۰۰۶ میلادی، او توانست با تمام مشکلات جسمی‌اش به عنوان مشاور تیم ایرلند، تا پایان تاریخ قراردادش کار کند. در سال ۲۰۰۷ برای پنجمین بار باز هم سرطان در او عود کرد. در سال ۲۰۰۸ به عنوان مهمان افتخاری در فینال جام اف‌ای شرکت کرد و در سال ۲۰۰۹ بعد از صرف صبحانه در کنار همسر و خانواده‌اش در سن ۷۶ سالگی درگذشت. او ۴ بار با موفقیت و استقامت تمام بر سرطان غلبه کرد اما آخرین بار سرطان به هر دو ریه‌هایش ریشه دواند و انواع شیمی‌درمانی و درمان‌های مختلف نتوانست بیماری‌اش را کنترل کند.

● رابسون و کمک به سرطانی‌ها

او در تمام مدت زندگی حرفه‌ای‌اش، از نظر اخلاقی بسیار مطرح بود و همواره فوتبالیست‌ها از این بابت شیفته اخلاق او بودند. امید و مبارزه در حرفه و زندگی‌اش حرف اول را می‌زد، طوری که حتی وقتی حرفه فوتبال را به پایان رساند و به او گفتند که در حال مرگ است، به طور خستگی‌ناپذیر و با سختی تمام سعی کرد برای بیماران سرطانی پول جمع‌آوری کند. او در مورد پل گاسکوئین، فوق ستاره فوتبال انگلستان در جام جهانی ۱۹۹۰ (زمانی که بابی رابسون سرمربی تیم ملی انگلستان بود) که متاسفانه بعدها اعتیاد شدید او به مشروبات الکلی باعث شد راهی بیمارستان شده و تا آستانه مرگ پیش برود با لحن فیلسوفانه‌ای گفت: «من قلباً و با تمام تفکرات‌ام تو را یک بازیکن هوشمند و توانا می‌دانستم و از اینکه این روزها برخی به دلیل مشکلات‌ات، تو را بی‌خرد می‌نامند، متاثر می‌شوم.»

شاید نگاهی به این طرز فکر نشان دهد که یک فوتبال‌دوست و فوتبالیست و کسی که در فوتبال حضور دارد تا چه حد باید مقاوم باشد و اجازه ندهد که هر عاملی او را نابود سازد؛ چنانکه بابی رابسون چنین بود و سال‌ها با سرطان خودش مبارزه کرد و تا سال ۲۰۰۶ بارها به میادین فوتبال تحت عنوان مربی و حتی مشاور بازگشت تا نگذارد سرطان او را از پای درآورد. این موارد همگی نشان از عزم و اراده مردی دارند که با واژه شکست و ناامیدی بیگانه بود. همگان به خوبی به خاطر دارند که او چگونه در مراسمی که به مناسبت یک عمر خدمت در فوتبال برای او گرفته شد اعلام کرد: «من به زودی از دنیا خواهم رفت اما می‌خواهم تا آخرین دم حیات‌ام با تمامی وجود زندگی کنم.» او نشان داد فوتبال یک ورزش عاشقانه است و کسانی که صرفا برای پول و شهرت و خودخواهی وارد دنیای فوتبال شده‌اند هیچ‌گاه ماندگار نمی‌شوند.

● موسسه خیریه بابی رابسون چگونه شکل گرفت؟

موسسه بابی رابسون یک موسسه خیریه تحقیقات سرطان در انگلیس است که در حوزه تشخیص زودهنگام و درمان سرطان و آزمایش‌های بالینی داروهای ضدسرطان سرمایه‌گذاری می‌کند. این موسسه در سال ۲۰۰۸ با نام سِر بابی رابسون تاسیس شد. در ابتدای کار، بابی رابسون از اینکه نام او در این موسسه برده شود، اکراه داشت اما بعدها که حس کرد این کار کمک بیشتری به موسسه خواهد کرد، رضایت داد. ایده تاسیس موسسه وقتی به وجود آمد که پزشک معالج به بابی رابسون گفت که موسسه تحقیق سرطان ان‌اچ‌اس انگلستان برای تهیه وسایل با مشکلات مالی روبه‌روست. رابسون ۲ روز بعد از تولد ۷۶ سالگی‌اش این مرکز را افتتاح کرد. همگان انتظار داشتند که او نتواند در این مراسم به دلیل بیماری و ضعف شدید سخنرانی کند اما او ۱۵ دقیقه سخنرانی کرد و قول داد که در جمع‌آوری پول برای موسسه همکاری فعال خود را حفظ کند و برای این کار بازی‌های متعددی را بین تیم‌های فوتبال ترتیب داد؛ طوری که در زمان افتتاح مرکز، یک میلیون و دویست هزار پوند پول جمع‌آوری شده بود. بابی رابسون می‌خواست بیماران سرطانی از بهترین درمان‌ها و شانس ادامه حیات برخوردار باشند، اگرچه که شاید برای زنده ماندن خود او کمی دیر شده بود. او می‌خواست بعد از مرگ‌اش همچنان در خاطرات آدم‌ها باقی بماند اما نه فقط به‌عنوان یک فوتبالیست و مدیر و مربی فوتبال، بلکه به‌عنوان نیکوکاری که به حیات بیماران سرطانی می‌اندیشید.

● حرف‌های تکان‌دهنده رابسون

رابسون در آخرین مراحل بیماری‌اش واقع‌بینانه گفت: «من به جز جنگیدن با سرطان، کار بیشتری نمی‌توانم انجام دهم. آدم‌ها باید مثبت باشند. من می‌توانم زمان را باشکوه و شکایت بگذرانم اما هیچ وقت این کار را نکرده‌ام. هر وقت در زندگی برای جنگیدن آماده شوید، من کسی هستم که تمام و کمال بر پیروزی شما باور خواهم داشت. می‌دانم به زودی خواهم مرد اما همه انسان‌ها روزی می‌میرند. اگر من در تمام نبردهای زندگی‌ام هم برنده نباشم، روحیه جنگجویی با مشکلات باعث می‌شود شکست را به تعویق بیندازم. یک بار بر سرطان روده غلبه کردم اما چند سال بعد سرطان در مغزم دیده شد ولی من خسته نشدم و وقتی نیمه چپ بدن‌ام فلج شد باز هم روی پا ایستادم و با خنده گفتم آدم‌ها در این مرحله خودشان را می‌بازند و هرکس روحیه‌اش را باخت، مرده محسوب می‌شود. من خوشحال‌ام که به جز فوتبال، یادگار با ارزش دیگری برای مردم باقی گذاشته‌ام و از این بابت احساس غرور می‌کنم.»

مرگ سِر بابی رابسون ضایعه بزرگی برای فوتبال جهان بود ولی حرف‌ها و رفتارهای او به‌طور حتم چون یاد او جاودانه است.

آخرین حرف‌های رابسونرابسون در ۷۶ سالگی، یعنی در همان سالی که از دنیا رفت، در یک گفتگوی تلویزیونی گفت: «در ۷۶ سال حیات‌ام، زندگی ورزشی جالب و دوست‌داشتنی‌ای‌ داشتم و اگرچه ۵ بار با سرطان دست و پنجه نرم کردم، خودم را فردی خوشبخت می‌دانم. در این مدت از بهترین درمان‌ها و اقدامات درمانی بهره برده‌ام و حالا باید آن را تلافی کنم و بهترین راه برای جبران زحمات تیم‌های پزشکی را تاسیس موسسه بابی رابسون می‌دانم و می‌خواهم این مرکز در شمال شرق انگلستان، بهترین مرکز در انگلستان و اروپا باشد. امیدوارم متخصصان این مرکز با صرف زمان و پول به درمان بیماران سرطانی کمک کنند و زندگی آنها را در سراسر دنیا نجات دهند. من برای آنچه در فوتبال انجام داده‌ام در خاطره‌ها باقی مانده‌‌ام اما این موسسه را برای مردم شمال شرق انگلستان برجای می‌گذارم تا آن را به حقیقت تبدیل کنند. اگر در این کار موفق شوم زندگی‌ام به بهترین وجه مورد استفاده قرار گرفته است.»

فرشته آل‌علی