فرماندهان خانه

المپیاد آشپزی بهانه ای است برای توجه بیشتر به آشپزی و شیوه رهبری آشپزخانه در ایران توجهی كه چند سالی است به فراموشی سپرده شده است

زن خانواده مهمترین نقش را در برنامه ریزی و رهبری سلامت سایر اعضا برعهده دارد، هر چند وقت آن رسیده كه مردان نیز در این باره همت كنند. به نظر می رسد كارشناسان تغذیه از تلاش زنان برای ارائه یك برنامه ریزی دقیق و صحیح در آشپزخانه راضی نیستند. دكتر ربابه شیخ الاسلام، مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، معتقد است ۹۰ درصد ایرانیان كلسیم كافی دریافت نمی كنند هر چند علاوه بر برنامه نامناسب تغذیه در خانه، كم تحركی را نیز عامل مهمی در پوكی استخوان ایرانیان می داند.

شیخ الاسلام می افزاید: رعایت بهداشت و رفع بیماری های عفونی و افزایش امید به زندگی و تغییر جمعیتی در كشور سبب شده تا ظهور بیماری پوكی استخوان كاهش یابد و تغییر شیوه تغذیه و پیش رفتن به سوی غذاهای آماده و مصرف كمتر میوه و سبزی و لبنیات سبب این افزایش شده است.

رئیس انجمن تغذیه ایران معتقد است: ۴۰ درصد افراد جامعه به پرخوری و بدخوری مبتلا هستند كه در این گروه شاهد گرسنگی سلولی هستیم.

دكتر سید ضیاءالدین مطهری می گوید: فقر غذایی را نه از بعد كمیت بلكه از بعد كیفیت باید مورد توجه قرار داد؛ زیرا بسیاری از افراد در عین سیر بودن یا بیش از نیاز به غذا خوردن دچار فقر غذایی ناشی از عدم تامین مواد مغذی هستند كه متاسفانه به صورت گسترده نه تنها گروه های فقیر جامعه را در بر گرفته بلكه عده بی شماری از افراد مرفه هم از این كمبود رنج می برند.

او با بیان اینكه هدف از سلامت جامعه رسیدن مواد مغذی به تك تك افراد خانواده و سیری سلولی است می گوید: برای دستیابی به سیری سلولی به فاكتورهای متعددی نیاز است: قیمت كالاها، دسترسی فیزیكی برای تهیه مواد توصیه شده و رواج فرهنگ صحیح تغذیه مهمترین عوامل دستیابی به سیری سلولی در جامعه هستند.

به نظر می رسد فقر مواد غذایی ارتباطی به وضعیت اقتصادی افراد نداشته باشد اما از طرفی نیز بسیاری از كسانی كه منابع مالی كافی برای تغذیه خانواده دارند نیز با عدم آگاهی در تهیه مواد مورد نیاز موجبات سوء تغذیه را در افراد خانواده سبب می شوند.

فرهنگ تغذیه سالم هنوز در جامعه رایج نشده و اطلاعات مردم در این باره هنوز ابتدایی و اندك است.

صدا و سیما و فرهنگ تغذیه

رسانه ها به عنوان مهمترین وسیله اطلاع رسانی عمومی، كاربردهای فراوانی در رواج فرهنگ صحیح و فرهنگسازی میان مردم جامعه دارند. مردم بیشترین ارتباط را روزانه با رسانه ها و تبلیغات دارند. رسانه های ملی وظیفه مهمتری در این باره دارند. تلویزیون اصلی ترین رسانه ملی، دولتی است كه همواره مورد استفاده مردم قرار می گیرد. بر این اساس حضور خوراكی های غیر مفید در تبلیغات رنگارنگ تلویزیون سبب جا افتادن فرهنگ نادرست تغذیه در میان خانواده ها می شود. چندی پیش هیات وزیران تلویزیون را ملزم به پخش ۵ پیام، تصویر آموزشی كرد.

بر اساس گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران هیات وزیران بنا به پیشنهاد شورای عالی سلامت كشور ضمن تصویب این مساله، سازمان مدیریت و برنامه ریزی و وزارت بهداشت را ملزم به تامین مكمل های غذایی و دارویی حاوی ویتامین و املاح مورد نیاز گروه های هدف با اولویت كودكان زیر پنج سال از طریق یارانه های تعادلی كرد. به نظر می رسد هدف گروه بالا بردن اطلاعات تغذیه زنان خانه دار باشد. برای این گروه جدای از تلویزیون به عنوان یك رسانه عمومی مشاوران تغذیه نیز می توانند نقش مهمی ایفا كنند. رواج مشاوره تغذیه در میان خانواده ها یكی از راهكارهایی است كه فقر غذایی را بهبود می بخشد. آشپزخانه قلب خانه است و زنان رهبران بی جایگزین و مدیر آشپزخانه اند پس برای جلوگیری از پیشرفت فرهنگ نادرست آشپزی و تغذیه در افراد، باید زنان را با آموزش های جدی تعلیم داد. رواج غذای آماده و اشتیاق كودكان به خوردن پیتزا، ساندویچ و نوشابه های گازدار در كنار عدم آگاهی مادران عامل مهمی در زمینه رواج تغذیه نادرست دارد.

پنج وعده غذایی برای كودكان

انستیتو تغذیه و صنایع غذایی كشور، مصرف حداقل ۵ وعده غذایی شامل ۳ وعده غذای اصلی (صبحانه، ناهار، شام) و ۲ میان وعده (یكی بین صبحانه و نهار، دیگری بین ناهار و شام) و نهایتا یك لیوان شیر یا یك میوه قبل از خواب را برای كودكان توصیه كرد. همچنین برای تامین تمامی مواد مغذی مورد نیاز كودكان برنامه غذایی آنها باید شامل تركیبی از غذاهای مختلف در گروه های غذایی باشد. انتخاب روزانه از تمامی گروه های غذایی یك رژیم غذایی متعادل با مقادیر كافی از مواد مغذی مختلف را فراهم می آورد.

گروه شیر و فرآورده های آن:

این گروه شامل شیر، ماست، پنیر، كشك، دوغ و بستنی است كه به علت دارا بودن كلسیم، فسفر و پروتئین و بعضی ویتامین ها برای رشد و استحكام استخوان ها، دندان ها و سلامت كودك لازم هستند.

گروه گوشت، حبوبات و مغزها:

این گروه شامل انواع گوشت ها مثل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، حبوبات و انواع مغزهاست كه پروتئین و سایر مواد مغذی مورد نیاز كودك را تامین می كند و برای رشد او لازم است.

گروه نان و غلات:

این گروه شامل انواع ماكارونی، رشته، برنج و آرد است كه انرژی و مقدار ساپروفین مورد نیاز كودك را تامین می كند.

گروه سبزی ها و میوه ها:

شامل انواع سبزی های دارای برگ سبز و سایر انواع سبزی ها مثل هویج، گوجه فرنگی، فلفل سبز، فلفل دلمه ای و انواع میوه هاست كه ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز كودك را تامین می كند.