اعمال مشترك ماه مبارك رمضان

خدایا در این سال و هر سال, تا زمانی كه عمرم باقی است و در آسایش و گشایش روزی به سر می برم, زیارت خانه ات ـ بیت الحرام ـ را نصیبم گردان و مرا از درك موقف های گرامی و دیدن مكان های شریف و زیارت قبر پیغمبرت ـ كه درودت بر او و آلش باد ـ محروم مكن

اعمال مشترك این ماه چهار گونه است :

نخست , اعمالی است كه در هر شب و روز این ماه به جا آورده می شود:

_ سید بن طاوس از حضرت امام جعفر صادق و امام موسی كاظم ـ علیهما السلام ـ آورده كه فرمودند: پس از هر فریضه ای در ماه رمضان می خوانی :

اَللّـهُمَّ ارْزُقْنی حَجَّ بَیْتِكَ الْحَرامِ فِی عامی هذا وَفی كُلِّ عامٍ ما اَبْقَیْتَنی فی یُسْرٍ مِنْكَ وَعافِیَهٍٔ، وَسَعَهِٔ رِزْقٍ، وَلا تُخْلِنی مِنْ تِلْكَ الْمواقِفِ الْكَریمَهِٔ، وَالْمَشاهِدِ الشَّریفَهِٔ، وَزِیارَهِٔ قَبْرِ نَبِیِّكَ صَلَواتُكَ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَفی جَمیعِ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالاَْخِرَهِٔ فَكُنْ لی، اَللّـهُمَّ اِنّی اَساَلُكَ فیـما تَقْضی وَتُقَدِّرُ مِنَ الاََمْرِ الَْمحْتُومِ فی لَیْلَهِٔ الْقَدْرِ، مِنَ الْقَضاءِ الَّذی لا یُرَدُّ وَلا یُبَدَّلُ، اَنْ تَكْتُبَنی مِنْ حُجّاجِ بَیْتِكَ الْحَرامِ، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْكُورِ سَعْیُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ، واجْعَلْ فیـما تَقْضی وَتُقَدِّرُ، اَنْ تُطیلَ عُمْری، وَتُوَسِّعَ عَلَیَّ رِزْقی، وَتُؤدِّی عَنّی اَمانَتی وَدَیْنی آمینَ رَبَّ الْعالَمین.

خدایا! در این سال و هر سال, تا زمانی كه عمرم باقی است و در آسایش و گشایش روزی به سر می برم, زیارت خانه ات ـ بیت الحرام ـ را نصیبم گردان. و مرا از درك موقف های گرامی و دیدن مكان های شریف و زیارت قبر پیغمبرت ـ كه درودت بر او و آلش باد ـ محروم مكن.

و در برآوردن جمیع احتیاجات دنیا و آخرتم یاری‌ام كن. ای خدا! از تو درخواست می كنم هر آنچه از قضا و قَدَرت را كه در شب قدر حتمی قرار دادی و دیگر برگشت و تغییری نمی پذیرد, مرا از حجاج بیت الحرامت قرار دهی. حاجیانی كه حجشان پسندیده, سعیشان پذیرفته, گناهانشان آمرزیده و اعمال بدشان بخشیده شده است. و عمر طولانی در راه بندگی ات وروزی‌ام را فراوان قرار ده و امانت ها و قرضم را ادا فرما.

-هم چنین دنبال نمازها می خوانی :

یا عَلِیُّ یا عَظیمُ، یا غَفُورُ یا رَحیمُ، اَنْتَ الرَّبُّ الْعَظیمُ الَّذی لَیْسَ كَمِثْلِهِ شَیءٌ وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ، وَهذا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَكَرَّمْتَهْ، وَشَرَّفْتَهُ وَفَضَّلْتَهُ عَلَی الشُّهُورِ، وَهُوَ الشَّهْرُ الَّذی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَیَّ، وَهُوَ شَهْرُ رَمَضانَ، الَّذی اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ، هُدیً لِلنّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانَ، وَجَعَلْتَ فیهِ لَیْلَهَٔ الْقَدْرِ، وَجَعَلْتَها خَیْراً مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ، فَیا ذَا الْمَنِّ وَلا یُمَنُّ عَلَیْكَ، مُنَّ عَلَیَّ بِفَكاكِ رَقَبَتی مِنَ النّارِ فیمَنْ تَمُنَّ عَلَیْهِ، وَاَدْخِلْنِی الْجَنَّهَٔ بِرَحْمَتِكَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ .

ای خدای بلند مقام, ای بزرگوار, ای آمرزنده,ای مهربان! تویی خدای بزرگ كه هیچ مانندی ندارد و به گفتار و كردار خلق شنوا و بینا است. و این ماهی كه مقامش را بلند گردانیدی و بر دیگر ماه ها كرامت و شرافت بخشیدی, و روزه اش را بر من واجب گردانیدی, ماه رمضان است.

ماهی كه در آن قرآن را برای راهنمایی مردم و نشان دادن راه هدایت و جدا نمودن حق از باطل فرو فرستادی و شب قدر را در این ماه مقرر داشتی و نیز آن شب را بر هزار ماه برتری دادی; پس ای خدای صاحب منت كه هیچ كس بر تو منت ندارد, در میان آن همه بندگانت كه منت گزارده ای بر من منت گزار و از آتش دوزخ نجات بخش و به بهشت همیشگی داخل گردان! به حق رحمت بی پایانت ای مهربان ترین مهربانان.

- و شیخ كفعمی در مصباح و بلدالامین و شیخ شهید در مجموعه از حضرت رسول (ص)نقل كرده اند كه آن حضرت فرمود: هر كه این دعا را در ماه رمضان بعد ازهرنماز واجبی بخواند, حق تعالی گناهان او را تا روز قیامت بیامرزد, و دعا این است:

اَللّـهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اَللّـهُمَّ اَغْنِ كُلَّ فَقیرٍ، اَللّـهُمَّ اَشْبِعْ كُلَّ جائِعٍ، اَللّـهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْیانٍ، اَللّـهُمَّ اقْضِ دَیْنَ كُلِّ مَدینٍ، اَللّـهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوبٍ، اَللّـهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَریبٍ، اَللّـهُمَّ فُكَّ كُلَّ اَسیرٍ، اَللّـهُمَّ اَصْلِحْ كُلَّ فاسِدٍ مِنْ اُمُورِ الْمُسْلِمینَ، اَللّـهُمَّ اشْفِ كُلَّ مَریضٍ، اللّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناكَ، اَللّـهُمَّ غَیِّر سُوءَ حالِنا بِحُسْنِ حالِكَ، اَللّـهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ وَاَغْنِنا مِنَ الْفَقْرِ، اِنَّكَ عَلی كُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ .

ای خدا تو بر اهل قبرها نشاط و شادمانی عطا كن; فقیران را بی نیاز گردان; خدایا گرسنگان را سیر گردان; برهنگان را لباس بپوشان; خدا بدهی برهكاران را ادا فرما; سوگواران را دل شاد ساز; خدایا هر غریبی را به وطن باز رسان; هر اسیری را آزادی بخش; خدایا فسادگران در كار مسلمانان را اصلاح فرما; بیماران را شفا عنایت كن; ای خدا به غنای خود جلو فقر ما را ببند; بدی‌های ما را به خوبی صفات خودت تغییر ده; خدایا دیَن ما را ادا فرما و ناداری ما را به دارایی و بی نیازی بدل گردان كه ـ دوم, كارهایی كه در شب های ماه رمضان باید به جا آورد; و آن چند چیز است:تو بر هر چیز توانایی.

▪اول: افطار كه مستحب است بعد از نماز, صورت گیرد; مگر آن كه ضعف براو غلبه كرده باشد یا جمعی منتظر باشند.

▪دوم: با چیز پاكیزه و حلال و به دور از شبهات افطار نماید. و بهتر آن است كه با

خرمای حلال افطار كند تا ثواب نمازش چهارصد برابر گردد. اگر با خرما, آب, رطب, شیر, حلوا, نبات و با آب گرم, و یا هر كدام از این ها افطار كند, نیز خوب است.

▪سوم: هنگام افطار دعاهای وارده در این باره را بخواند; از جمله آن كه بگوید:

اللهم لك صمت و علی رزقك افطرت و علیك توكلت(خدایا برای تو روزه گرفتم و با روزی تو افطار می كنم و بر تو توكل دارم. تا خدا ثواب هر كسی را كه در این روز روزه داشته است, به او عطا كند, و اگر دعای اللهم رب النور العظیم را كه سید و كفعمی روایت كرده اند بخواند, فضیلت بسیار یابد.

و روایت شده كه حضرت امیر المومنین علی (ع) هر گاه می خواست افطار كند می گفت:

بسم الله; اللهم لك صمنا و علی رزقك افطرنا, فتقبل منا انك السمیع العلیم.

به نام خدا. خدایا برای تو روزه گرفتیم و به روزی تو افطار كردیم; پس از ما قبول كن, زیرا كه تو شنوای دانایی.

▪چهارم: هنگام لقمه اول بگوید :

بسم الله الرحمن الرحیم; یا واسع المغفرهٔ اغفر لی به نام خداوند بخشاینده مهربان; ای كه آمرزش باو گسترده است, بیامرز مرا. تا خدا او را بیامرزد.

و در خبر است كه در آخر هر روز از روزهای ماه رمضان, خدا هزار هزار كس را از آتش جهنم آزاد می كند; پس از حق تعالی بخواه كه تو را یكی از آن ها قرار دهد.

▪پنجم: در وقت افطار سوره قدر بخواند.

▪ششم: در وقت افطار صدقه بدهد و سپس روزه داران را افطار دهد; اگر چه به چند

دانه خرما یا شربتی آب باشد. و از حضرت رسول (ص) روایت شده كسی كه روزه داری را افطار دهد, مثل اجر آن روزه دار برای وی خواهد بود; بدون آن كه چیزی از آن كم شود. و نیز از آنِ او خواهد بود ثواب كار نیكویی كه به جا آورد آن افطار كرده كه فرمود: موءمنی كه لقمه ای را در ماه رمضان به موءمنی بدهد, حق تعالی برای او اجر كسی را می نویسد كه سی بندهء موءمن آزاد كرده باشد و نیز از آن او است نزد حق تعالی یك دعای پذیرفته شده.

▪هفتم: در هر شب خواندن هزار مرتبه انا انزلناه آمده است.

▪هشتم: اگر ممكن باشد در هر شب صد مرتبه حم دخان را بخواند.

▪نهم: در هر شب از ماه رمضان دعای افتتاح بخواند.

▪دهم: در خبر آمده كه هر كس در هر شب از ماه رمضان سوره انا فتحنا را در نماز

مستحبی بخواند آن سال حفاظت می گردد. و از اعمالی كه مستحب است در شب های ماه رمضان به جا آورده شود, خواندن هزار ركعت نماز در سرتاسر این ماه است.

و این مطلب را عالمان بزرگ و فقیهان وارسته در كتاب های خود اشاره كرده سوم: كارهای مربوط به سحرهای ماه مبارك رمضان است. و آن چند كار است:و نوشته اند.

▪اول: سحری خوردن, و سحری را ترك نكند, اگر چه با یك دانه خرمای زبون یایك لیوان آب باشد. و بهترین سحرها سویق یعنی قاووت و خرما است. و در خبر آمده كه حق تعالی و ملائكه صلوات می فرستند بر كسانی كه در سحرها استغفار می كنند, و سحوی می خورند.

▪دوم: سوره انا انزلناه در وقت سحرها بخواند, كه هر كس این سوره رادر وقت افطار كردن و سحر بخواند گویی ثواب كسی را دارد كه در راه خدا در خون خود بغلتد.

▪سوم: بخواند دعای شریفی را كه از حضرت امام رضا(ع) نقل شده كه فرموده اند: این دعایی است كه حضرت امام محمد باقر(ع) در سحرهای ماه رمضان (دعای سحر)می خواندند.