توفان درون, آرامش برون

این دختر زیبا به مطالعه علاقه مند است حس می كند كتاب ها سبب شكوفایی روحش می شوند از نظر او تقدس امری ذاتی و درك آن معجزه ای الهی است, ولی چون خود مقدس نیست, سعی می كند موجودی نیك باشد تا بتواند معنی هستی را درك كند

● نگاهی به “سرزمین باد” نوشته گراتزیا دلدّا ترجمه بهمن فرزانه

خانواده نینا، راوی داستان، در منطقه‏ای كوهستانی زندگی می‏كند. نینا از پنجره اتاق می‏تواند زیبایی‌‏های هر فصل را نگاه می‏كند و از شنیدن صدای نهر و صدای باد كه آن را انعكاسی از نوجوانی خود، رؤیاها و آرزوهای برآورده‏نشده‏اش می‏داند، لذت می‏برد. این دختر زیبا به مطالعه علاقه‏مند است. حس می‏كند كتاب‏ها سبب شكوفایی روحش می‏شوند. از نظر او تقدس امری ذاتی و درك آن معجزه‏ای الهی است، ولی چون خود مقدس نیست، سعی می‏كند موجودی نیك باشد تا بتواند معنی هستی را درك كند. او حس می‏كند خداوند تقدس را برایش مقدر نكرده، بلكه سیر در طبیعت و معاشرت با مردم را برای او مقرر كرده است.

روزی یك وكیل به خانه‏شان می‏آید. او از نبوغ پسرش “گابریله” حرف می‏زند كه در دانشكده طب درس می‏خواند. از كارناوالی تعریف می‏كند كه در آن پسرش خود را مانند یك زن بسیار زیبا آرایش می‏كند و در مجلس رقص محلی با عشوه‏گری همه پسرها را به‏سوی خود می‏كشد. وكیل قصد دارد نینا را برای پسرش خواستگاری كند. مدتی بعد درحالی‏كه نینا با خواندن كتابی غرق در رؤیا شده است، گابریله ظاهر می‏شود. چشمان او و گابریله مانند چشمان دو آشنا به‏هم خیره می‏ماند. حس می‏كند سال‏هاست كه با او و خطوط چهره‏اش آشناست.

سر میز غذا گابریله شعبده‏بازی می‏كند و دستمال سفره‏ای را كه نینا خیلی دوست داشت، غیب می‏كند. نینا به‏بهانه این‏كه دستمال خودش زیر میز افتاده است خم می‏شود، ولی اثری از دستمال سفره نمی‏بیند. گابریله هم متوجه این حركت او می‏شود. شعبده‏بازی گابریله باعث رنج نینا و به‏هم ریختن تصویری می‏شود كه از او در ذهن دارد.

گابریله در عین‏حال از خست موروثی پدر و خانواده پدری‏اش و ولخرجی خود حرف می‏زند و آنها را مسخره می‏كند و باعث تفریح دیگران می‏شود. آنگاه گابریله از رماتیسمی حرف می‏زند كه به‏علت خست پدرش به آن دچار شده است. نینا از این‏كه طرف صحبت گابریله است افتخار می‏كند، اما چیزی نمی‏گوید و حس می‏كند كه گابریله هم اصراری ندارد كه او حرف بزند. گابریله می‏رود و زمان خداحافظی به نینا می‏گوید برایش از آلمان كتاب و كارت پستال خواهد فرستاد.

نینا از آن پس خود را به‏دست رؤیاهای عاشقانه می‏سپارد؛ به امید این‏كه روزی دوباره گابریله برگردد. در تب و تاب‏های عاشقانه گاهی روی علف‏ها دراز می‏كشد و احساس می‏كند صدای ویلونی به صدای قلبش پاسخ می‏دهد. سال‏‌های بعد صدای این ویلون در همه جا و در همه حالت‏‌ها در ذهن عاشق و رنجور نینا بازآفرینی می‏شود، ولی گابریله نه كتاب می‏فرستد نه كارت پستال و دیگر به خانه آنها نیامد.

پدر گابریله مدتی بعد می‏میرد و گابریله ثروت او را خرج زن‏ها می‏كند. این موضوع نینا را به شدت دستخوش احساس حقارت و تنفر می‏كند. او دیگر كتاب نمی‏خواند و با وسواس به كارهای خانه می‏رسد؛ گویی می‏خواهد خود را به‏خاطر احساسات عاشقانه‏اش نسبت به گابریله تنبیه كند. او نسبت به مردها بدگمان شده است، به‏همین دلیل از نگاه كردن به مستأجر جدیدشان پرهیز می‏كند. با این حال مرد دلش را به‏دست می‏آورد؛ گویی می‏خواهد بگوید “تو را به چنگ آوردم. دیگر از دستم در نخواهی رفت.” (ص ۴۹) و یك ماه با هم ازدواج می‏كنند. پس از ازدواج همراه شوهرش به یك دهكده می‏روند. او بنا بر آداب و رسوم و فرهنگ، مثل یك زن شرقی فكر می‏كند و وظایفش را كار در خانه و تولیدمثل می‏داند. او بر این باور است كه باید در انظار، خصوصاً در حضور مردها، كاملاً محجوب باشد. او كه به عّلو روح در جسم معتقد است، سعی می‏كند حتی این روح عالی را هم از دیگران پنهان كند، زیرا به‏نظر او مردهای غریبه موجودات بی‏روح و شهوت‏رانی‏اند.

روز اول ورود، غمگین از سفری كه داشته است، ناگهان به گریه می‏افتد. با شنیدن صدای ویلون كه هماهنگ با ریزش اشك‏هایش است، حس می‏كند كه دیگر در این جهان بزرگ تنها نیست. به‏خاطر احساس غربت با شوهرش بداخلاقی می‏كند. صبح روز بعد با ماریزا آشنا می‏شود. او از خانواده‏اش حرف می‏زند، ولی حواس نینا متوجه صدای ویلونی است كه از دور می‏آید. حس می‏كند گابریله آنجاست. ماریزا به او می‏گوید مردی كور به‏نام “فانتی” و همسرش در ویلای سرخ دهكده زندگی می‏كنند و تابستان‏ها اتاق‏های خانه‏شان را اجاره می‏دهند. عصر نینا و شوهرش برای قدم‏زدن به ساحل می‏روند.

نینا آنجا گابریله را می‏بیند كه با چهره‏ای تكیده و بیمار از كنارشان می‏گذرد. نینا با توجه به حسادت شوهرش چیزی نمی‏گوید. حتی فكر می‏كند خیالاتی شده است. دوباره گابریله را به‏یاد می‏آورد. ابتدا حس می‏كند از او می‏ترسد، ولی با این تصور كه گابریله به انتهای زندگی‏اش رسیده، و خود تازه دارد زندگی را شروع می‏كند، دچار شعف می‏شود و شبح گابریله و صدای ویلونش را از یاد می‏برد. یك روز باز هم كنار دریا گابریله را می‏بیند كه بین مرگ و زندگی روی ماسه‏‌ها دنبال زندگی گمشده‏اش می‏گردد. در بازگشت می‏فهمد كه شوهرش از او ناراحت است. نینا فكر كند سایه گابریله آنها را از هم جدا كرده است. عصر با هم به دهكده می‏روند. در داروخانه باز شبح گابریله را می‏بیند، رنگ و رویش می‏پرد و به شوهرش می‏گوید از ترس شبح رنگ باخته است.

وزش سهمناك باد عاملی است كه همواره سبب ناراحتی ساكنان دهكده است. یك‏بار با شروع وزش باد، میل شدیدی نینا به‏طرف ساحل می‏كشاند. آنجا باز هم گابریله را می‏بیند. گابریله به او سلام می‏كند، در چشمانش خیره می‏شود و مؤدبانه از او می‏پرسد آیا او همان خانمی است كه هشت سال پیش دیده است؟ نینا با اعتماد به‏نفس می‏گوید كه او هم گابریله را می‏شناسد. گابریله درباره ازدواج و خوشبختی می‏پرسد و از جزئیات شبی حرف می‏زند كه در خانه آنها گذرانده بود. نینا حس می‏كند گابریله می‏خواهد او را مقصر جدایی‏شان بداند.

دلش می‏خواهد از مكنونات باطنی و انتظار چند ساله‏اش حرف بزند، ولی از ترس تشدید غم او، چیزی نمی‏گوید. در عین‏حال فكر می‏كند با پنهان كردن گذشته‏ای كه همواره با خاطره گابریله همراه بوده، می‏تواند از او انتقام بگیرد. او با گفتن حرف‏‌های موذیانه سبب سرفه شدید او می‏شود. از او می‏ترسد ولی با دیدن دستمال خونینِ بعد از سرفه، دلش به‏رحم می‏آید و می‏گوید هرگز او را فراموش نكرده بود. پس از خداحافظی، نینا به گریه می‏افتد. حس می‏كند به‏خاطر ملاقات با گابریله به شوهرش خیانت كرده است.

در سه روزی كه توفان باد مانع از خروج آنها از خانه شد، به‏خاطر تعریف نكردن جریان ملاقات با گابریله، خودش را فریبكار می‏داند و سعی می‏كند این احساس را با دلیل و برهانی رمزآمیز برای خود توجیه كند. این توجیه به شكل “گوش دادن به حرف‏های گابریله برای تسكین روح او، آمرزش آن و صعودش به‏سوی خدا و پنهان كردن‏شان از شوهر به‏دلیل نّیت صواب”، نمود پیدا می‏كند. حتی تصور می‏كند كه مقدس نبودنش را با كاری نیك برای رسیدن به خدا جبران می‏كند. نینا از طریق ماریزا می‏فهمد كه حال گابریله خیلی بد است.

ماریزا عیادت از او را صواب می‏داند. نینا خیلی با خود جدال می‏كند، ولی نمی‏رود. در بازگشت خود را محكم به شوهرش می‏چسباند و می‏گوید قصد داشت به دیدن آن مرد بیمار برود. شوهرش می‏گوید لزومی ندارد كه به‏خاطر تمام بدبخت‏های جهان، غصه بخورد. وقتی نینا از بدبختی او حرف می‏زند، شوهرش با این عبارت كه “شفقت و عشق فقط یك قدم با هم فاصله دارند” (ص ۸۵) به او می‏گوید “نكند عاشق آن لولو سر خرمن شده باشی؟” و نینا با گفتن این‏كه “هنوز خیلی زود است كه به تو خیانت كنم.” (ص ۸۵) پاسخش را می‏دهد. چند روز بعد، شوهرش به‏سمت شهردار انتخاب می‏شود. تصمیم می‏گیرند در دهكده بمانند. نینا سعی دارد به‏خاطر پرهیز از دیدن گابریله، به‏تنهایی از خانه خارج نشود.

ماریزا می‏گوید عیادت از بیمار یكی از دستورات دین است و از نینا می‏خواهد به ملاقات او برود. ولی نینا امتناع می‏ورزد. شبی كه مردم ضیافتی برای شهردار جدید برگزار می‏كنند، نینا تصمیم می‏گیرد كمی در ساحل گردش كند. طی راه گابریله را می‏بیند كه تنها و غمگین روی یك صندلی راحتی در بالكن نشسته است. نزد او می‏رود و زمانی كه می‏خواهد با او دست بدهد، گابریله او را به داخل می‏كشد. چشم‏های مرده گابریله لحظه‏ای زنده می‏شوند، چهره تكیده‏اش به هیجان می‏آید و از این‏كه نینا به دیدنش آمده است تشكر می‏كند.

نینا سعی می‏كند او را دلداری دهد، ولی گابریله با نگاهی وحشی به او نزدیك می‏شود و نینا تا نفس او را بر گیسوان خود احساس می‏كند، عقب می‏كشد و می‏گوید قصد داشت مثل یك خواهر به دیدن او بیاید و به او بگوید چه‏قدر دوستش داشته و منتظرش مانده است تا با گفتن این حرف‏ها، سبب تسكین جسم بیمار او شود، ولی حالا متوجه شده كه اشتباه كرده است. می‏خواهد برگردد كه گابریله بازوی او را می‏چسبد و او را روی نیمكت می‏نشاند و با التماس از او می‏خواهد كه بماند و با این حرف كه تشنه عشق است از او می‏خواهد جرعه‏ای زندگی به او ببخشد. سپس سعی می‏كند به زور او را ببوسد.

فتح‏الله بی‏نیاز

---