کار کردن و سلامت روان

بگذارید ذهنتان از مسائل روزمره تهی شود می توانید برای این كار یك محیط آرام و زیبا مثل باغ یا منظره طبیعی را تصور كنید و خود را در آنجا فرض كنید

● استرس یقه خجالتی ها را میگیرد

استرس ناشی از کار دومین مشکل شغلی بعد از کمر درد است که سلامت افراد را تهدید میکند.

واژه استرس، دیگر برای كوچك و بزرگ و پیر و جوان، واژه‌ای آشناست ولی یقیناً همه نه آن را به خوبی می‌شناسند و نه می‌دانند چگونه با آن مبارزه كنند و یا آن را تحت كنترل درآورند. برای كنترل استرس، در ابتدا باید به این سوِ‌ال پاسخ داد كه آیا استرس ذاتاً و طبیعتاً مثل زلزله و سیل، یك عامل مخرب و منفی است و یا اینكه باید تا حدی در زندگی وجود داشته باشد. در پاسخ به این سئو‌ال باید گفت كه استرس لزوما مضر و آسیب‌رسان نیست. ما اهدافی در زندگی داریم كه ناچاریم برای به‌دست آوردن آنها تلاش كنیم و ناچاریم چالش‌های مختلفی را طی كنیم كه گاه واقعا ما را كلافه می كنند. استرس یك شمشیر دو لبه است، یعنی وجود آن غیر قابل انكار و حتی لازمه زندگی پویاست اما عامل شروع بعضی مشكلات مثل افسردگی هم هست. جالب اینجا است كه مسائل خوشایندی مثل ازدواج، تغییر محل زندگی، شغل جدید و حتی رفتن به تعطیلات هم با استرس بسیار بالایی همراهند.

نكته مهم و قابل توجه آن است كه باید قبل از آنكه استرس بر روی سلامت جسمی یا روانی شما تاثیر بگذارد، برای تسكین و تخفیف مشكلات ناشی از استرس كاری انجام دهید. اگر احساس می‌كنید استرس آن‌قدر زیاد شده كه به اصطلاح جانتان به لب رسیده است ،باید حتما یك دوره تفریحی برای خود درنظر بگیرید. اگر محیط كار، وظایف سخت و طاقت‌فرسا، خانواده و یا هر عامل دیگری باعث ایجاد استرس شما شده است، یك‌روز از آنها فاصله بگیرید. یك روز مرخصی بگیرید و یا در آن محیط نباشید و تنها به انجام كارهایی بپردازید كه شما را آرام می‌كنند و باعث ایجاد احساسی خوشایند در شما می‌شوند. یك‌روز را به اینكار اختصاص‌دادن بهتر از آن است كه از شدت استرس بیمار شوید و چندین روز از كار و زندگی خود عقب بیفتید!‌ ‌

● چطور با استرس مقابله كنیم؟‌

▪ علت بروز استرس هرچه كه باشد، رمز كنترل و مقابله با استرس آن است كه مواظب خود باشید و تا جائی كه ممكن است علل ایجاد استرس را حذف كنید. به بعضی روش‌ها برای مقابل به استرس توجه كنید:‌

▪ در هر زمان مشخص، تنها به یك كار بپردازید و هیچ‌وقت استرس را روی استرس تلنبار نكنید

محدودیت‌هایتان را خوب بشناسید. زیاده از حد رقابت‌جو نباشید یا از خودتان انتظار بیش از حد نداشته باشید.‌

▪ به كارهایی كه علاقه دارید، مشغول شوید و كمی خود را سرگرم كنید.‌

▪ به نحوی خود را از فشار رها كنید و به‌صورتی كه آسیبی به خودتان و یا دیگران نرسد، خود را تخلیه كنید (فریاد بزنید، جیغ بكشید یا یك مشت حواله بالش كنید البته نه در مكان‌های عمومی و یا بر سر دیگران)!‌

▪ از موقعیت استرس‌زا دور شوید و كمی قدم بزنید.‌

▪ سعی كنید در این شرایط اوقاتتان را با افرادی سپری كنید كه به جای گله و شكایت و انتقاد و یا قضاوت در مورد شما، آرامش‌بخش باشند و شما را به افق‌های تازه امیدوار كنند.

▪ آرام، آرام نفس بكشید و از قسمت‌های پائینی ریه هم استفاده كنید.‌

▪ از روش‌های ریلاكسیشن (آرامش‌بخش) استفاده كنید.

● استرس‌های ناشی از كار ‌

استرس ناشی از كار، دومین مشكل بزرگ شغلی بعد از كمردرد است كه سلامت افراد را تهدید می‌كند. به‌دلیل اینكه متاسفانه هنوز در مورد مشكلات روحی روانی، قضاوت‌ها و دیدگاه‌های نادرستی وجود دارد، بسیاری از افراد با اینكه می‌دانند خودشان نمی‌توانند با این استرس‌ها كنار بیایند ولی حاضر نیستند از یك فرد متخصص (مثل مشاور یا روان‌پزشك) برای مقابله با استرس كمك بگیرند. شرایط بسیار متنوع و مختلفی می‌توانند باعث بروز استرس در محیط كار شوند. این شرایط شامل مواردی است مثل:‌

▪ نحوه ارتباط با همكاران‌

▪ داشتن رئیسی كه اصلا روحیه حمایت از كارمندان ندارد‌

▪ دخالت بیش از حد كار با زندگی شخصی، اجتماعی یا خانوادگی‌

▪ فشار بیش از حد، ضرب‌الاجل‌های غیر واقعی‌

▪ كار بسیار سخت و كاری كه اصلا متقاضی ندارد‌

▪ عدم كنترل بر روی روش انجام كار‌

▪ مشغول شدن به كاری كه در تخصص و یا حد فرد نیست‌

▪ احساس بی‌ارزشی و عدم قدردانی در محیط كار‌

▪ عدم امنیت شغلی و تهدید دائمی برای بیكار شدن‌

▪ وقتی افراد احساس می‌كنند كه در محل كار خود تحت فشارهای دور از انتظار قرار دارند سعی می‌كنند سخت‌تر كار كنند تا فاصله بین آنچه كه دیگران انتظار دارند و آنچه كه وجود دارد را پر كنند.در این مواقع آنها هیچ زنگ تفریحی برای خود درنظر نمی‌گیرند و در اغلب موارد حتی به نیازهای خود هم نمی‌توانند رسیدگی كنند.‌ ‌

● برو كار می‌كن اما بدون استرس!‌

▪ برای كاهش استرس در محیط كار، شما می‌توانید این كارها را انجام دهید:

▪ در مورد عوامل استرس‌زا با فردی كه مورد اعتماد شماست (چه در محیط كار چه در خارج از آن محیط) صحبت كنید.‌

▪ در همان ساعات تعیین شده كار كنید و از تعطیلات موجود حتما استفاده كنید.‌

▪ در صورت امكان، بعضی مواقع مرخصی ساعتی گرفته و یا نیمه‌وقت كار كنید.‌

▪ با تغذیه سالم و انجام حركات ورزشی، جسمتان را سالم نگهدارید.‌

▪ استفاده از سیگار، الكل یا مواد مخدر را به كل فراموش كنید.‌

▪ از روش‌های ریلاكسیسشن استفاده كنید. ‌

▪ محیط كار را برحسب نیازهای خود راحت و مناسب كنید و آن را متناسب با شرایط خود، تغییر دهید.‌

▪ در مورد مشكلات خود با مدیر یا سرپرست مربوطه صحبت كنید. اگر مشكل قابل حل نیست بهتر است با مقامات بالاتر در میان بگذارید.‌

▪ با همكارانتان برخوردی محترمانه و موِ‌دبانه داشته باشید. درست همان برخوردی كه انتظار دارید آنها با شما داشته باشند.‌

▪ در مورد آزار و اذیت‌های بعضی همكاران یا كارفرمایان و قلدری‌كردن‌های آنها ساكت نمایند و هر نوع رفتار غیر قابل قبول و مشكل‌ساز را به مسئولان اطلاع دهید.‌ ‌

● خود را ریلكس كنید

▪ <ریلكسیشن> یكی از موثرترین روش های خوددرمانی است كه تاثیر بسزایی در سلامت روان ایفا می‌كند.

▪ اگر به حیوانی مثل گربه نگاه كنید می‌بینید كه در حالت استراحت،خود را كاملا رها می‌سازد و حتی ذهن خود را نیز كاملا خاموش می‌كند، چشمانش را می‌بندد و استراحت می‌كند. بسیاری از ما انسان‌ها به دلیل مشغله زیاد روزمره، توانایی چنین استراحتی را از دست داده‌ایم و باید دوباره آنها را یاد بگیریم.

▪ ریلكسیشن برنامه‌ریزی شده و منظم، اضطراب را این بین می‌برد و به جسم و روح شما كمك می‌كند تا از فشار و استرس روزانه خلاصی پیدا كنید.گوش كردن به موسیقی، غوطه‌ور شدن در وان حمام یا استخر و یا قدم زدن در پارك هم می‌تواند مفید باشد.

● اما روش های ساده ریلكسیشن:‌

۱) یك مكان آرام و ساكت را انتخاب كنید. این مكان جائی باشد كه هیچ‌چیز و هیچ‌كس مزاحم شما نشود.‌

۲) قبل از شروع كار، چند نرمش كششی آرام انجام دهید تا تنش عضلاتتان از بین برود.‌

۳) خودتان را در یك وضعیت بسیار راحت (نشسته یا درازكش) قرار دهید.‌

۴) تنفس آرام و عمیق را شروع كنید. اصلا برای تنفس سعی و تلاش نكنید بلكه كاملا آرام باشید.‌

۵) هر قسمت بدنتان را به آرامی فشرده و بعد رها كنید، از پاهایتان شروع كنید و این كار را ادامه دهید تا به‌صورت و سر برسید.‌

۶) همچنان كه روی هر قسمت از بدن تمركز می‌كنید به گرمی، سنگینی و سپس رها شدن آن عضو فكر كنید.‌

۷) افكار مزاحم را به ته ذهن خود بفرستید. این‌طور تصور كنید كه این افكار را شناور كرده و از خود دور كرده‌اید. ‌

۸) هیچ‌وقت سعی در ریلكس كردن اعضا بدن با زور نداشته باشید؛ به راحتی و در كمال آرامش، تنش را از عضلات خود دور كنید و بگذارید ریلكس و آرام باشند.‌

۹) بگذارید ذهنتان از مسائل روزمره تهی شود. می‌توانید برای این كار یك محیط آرام و زیبا مثل باغ یا منظره طبیعی را تصور كنید و خود را در آنجا فرض كنید.‌

۱۰) حدود ۲۰ دقیقه در وضعیت فوق باقی بمانید. سپس چند نفس عمیق بكشید، چشمهایتان را باز كنید و در همان حال نشسته یا درازكش چند دقیقه بمانید و بعد به سراغ كارتان بروید.‌

اعمال ریلكسیشن بسیار بیش از اینهاست و موارد ذكر شده، فعالیت‌های اصلی و پایه این كار را شامل می‌شود، اما اگر همین ۱۰ مرحله ذكر شده را هر روز انجام دهید، می‌بینید كه چطور استرس و تنش از شما دور می‌شود و با نیروی تازه و روحیه‌ای آماده به زندگی روزمره برمی گردید و آرامش لازم را به‌دست آورید. امتحان كنید حتما نتیجه می‌گیرید.