نکاتی مهم در مورد کلیه‌ها

كلیه‌ها چگونه كار می‌كنند؟
هر فرد در بدن خود دو كلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد كه در دو طرف ستون مهره‌ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند، اگر چه كلیه‌ها كوچك …

كلیه‌ها چگونه كار می‌كنند؟

هر فرد در بدن خود دو كلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد كه در دو طرف ستون مهره‌ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند، اگر چه كلیه‌ها كوچك هستند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را انجام می‌دهند كه كل بدن را متعادل نگه می‌دارند. برای مثال كلیه‌ها:

- در دفع مواد زاید و مایعات اضافی كمك می‌كنند.

- خون را تصفیه، برخی از مواد را حفظ و برخی را دفع می‌كنند.

- تولید گلبول‌های قرمز را تحت نظارت قرار می‌دهند.

- ویتامین‌های موثر در رشد را می‌سازند.

- هورمون‌های موثر در تنظیم فشار خون را تولید می‌كنند.

- در تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند كلسیم و پتاسیم كمك می‌كنند.

چگونگی انجام كار كلیه‌ها:

- خون از طریق یك سرخرگ از قلب به كلیه وارد می‌شود.

- خون با گذشتن از میلیون‌ها صافی كوچك، تمیز می‌شود.

- مواد دفعی از طریق میزنای (حالب) عبور كرده و به‌عنوان ادرار در مثانه جمع می‌گردد.

- خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ‌ها به جریان خون بر می‌گردد.

- هنگامی كه مثانه پر از ادرار می‌شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می‌شود.

كلیه‌ها هر ۲۴ ساعت جمعاً حدود ۲۰۰ لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون باز می‌گردانند حدود ۲ لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می‌شود در حالی كه باقیمانده یعنی حدود ۹۸ لیتر به بدن باز می‌گردد. ادراری كه ما دفع می‌كنیم تقریباً ظرف مدت ۱ تا ۸ ساعت در مثانه ذخیره شده است.

بیماری كلیه:

اگر چه كلیه‌ها، عضوهای كوچكی هستند، ولی از وظایف حیاتی زیادی از جمله تصفیه نمودن مواد زاید و مایعات اضافی از خون را به‌عهده دارند كه در حفظ سلامتی عمومی بدن مؤثر است. بیماری شدید كلیه، ممكن است منجر به نارسائی كامل آن شود، كه نیازمند درمان با دیالیز یا پیوند كلیه برای جلوگیری از مرگ است . اگر چه درمان‌های مؤثری برای بسیاری از بیماری‌های كلیه وجود دارد ولی مردم هنوز نمی‌دانند كه بیماری‌های كلیه قابل پیشگیری‌اند.

ده عامل اصلی بیماری كلیه:

معمولاً دو علت مهم برای نارسائی كلیه‌ها (یا مرحله نهائی بیماری كلیه) دیابت (دیابت نوع ۲ یا دیابت بزرگسالان) و فشار خون بالا وجود دارد. زمانی كه این دو بیماری با درمان مراقبت شوند، بیماری‌های كلیه مرتبط با آنها می‌توانند پیشگیری شوند یا سرعت‌شان كاهش یابد. داروهای موثر زیادی برای درمان فشار خون بالا وجود دارند. علاوه بر این، تغییرات سلامت بخش در شیوه زندگی، مانند كم نمودن وزن و ورزش مرتب در مراقبت از فشار خون بالا و حتی پیشگیری از آن موثر است. نظارت دقیق بر قند خون در بیماران دیابتی از سایر مشكلات مانند بیماری كلیه، بیماری كرونر قلب وسكته پیشگیری می‌كند. زمانی كه بیماران دیابتی، همزمان به فشار خون بالا مبتلاء شوند، داروهای خاصی كه بازدارنده‌های آنزیم تبدیل كننده آنژیوتنسین نامیده می‌شوند، برای حفظ عملكرد كلیه‌ها مؤثرند. سومین علت اصلی مرحله نهائی بیماری كلیه گلومرولونفریت (بیماری‌ای كه به واحدهای تصفیه كننده كلیه بنام گلومرول ، آسیب می‌رساند) است. در بسیاری از حالات، علت این بیماری ناشناخته است، اما در برخی موارد ممكن است ارثی باشد یا در اثر عفونت به وجود آمده باشد. برخی از بیماری‌های دیگری كه ممكن است بر كلیه اثر بگذارند شامل عفونت‌ها، سنگ‌های كلیوی و بیماریهای ارثی، می‌شوند. استفاده بیش از اندازه قرص‌های ضد درد یا مصرف مواد مخدر مانند هروئین می‌تواند به كلیه‌ها صدمه بزند . برخی از این بیماری‌ها قابل درمان هستند. برخی موارد، درمان می‌تواند سرعت پیشرفت بیماری را كاهش و طول عمر را افزایش دهد. مرحله نهائی بیماری كلیه زمانی رخ می‌دهد كه حدود ۹۰ درصد از عملكرد كلیه از بین برود. افراد مبتلاء به نارسائی كلیه ممكن است دچارتهوع، استفراغ، ضعف، خستگی، گیجی، مشكل در تمركز و از دست دادن اشتها شوند، نارسائی كلیوی با آزمایش خون و ادرار قابل پیشگیری است.

نشانه‌های هشدار دهنده بیماری‌های كلیوی و دستگاه ادراری:

- فشار خون بالا

- پیدایش خون با پروتئین در ادرار.

- آزمایش كراتینین خون، بالاتر از ۲/۱ میلی‌گرم در دسی لیتر در زنان و ۴/۱ میلی‌گرم در دسی لیتر در مردان(كراتینین ماده دفعی است كه توسط كلیه‌های سالم از خون خارج می‌شود.) در بیماری‌های كلیوی، سطوح كراتینی در خون ممكن است افزایش یابد.

- تكرار ادرار به ویژه در شب.

- مشكل در ادرار كردن یا ادرار درد آور.

- تورم در چشم‌ها، تورم دست‌ها و پاها به ویژه در كودكان