سه شنبه, ۱ خرداد, ۱۴۰۳ / 21 May, 2024
مجله ویستا

۱۴ دسامبر ۱۹۸۸ ـ روزی که پایان جنگ سرد قرن ۲۰ اعلام شد که نتیجه اش انحلال بلوک شرق، فروپاشی شوروی، گسترش ناتو و زیاده خواهی های دیگر غرب بود که ...


۱۴ دسامبر  ۱۹۸۸ ـ  روزی که پایان جنگ سرد قرن ۲۰ اعلام شد که نتیجه اش انحلال بلوک شرق، فروپاشی شوروی، گسترش ناتو و زیاده خواهی های دیگر غرب بود که ...

در پی توافق رونالد ریگن و گورباچف (رهبران وقت آمریکا و شوروی)، تاچر و ریگن سران انگلستان و آمریکا پس از دیدار جداگانه خود، در ۱۴ دسامبر سال ۱۹۸۸پایان جنگ سرد قرن ۲۰ را اعلام داشتند …

در پی توافق رونالد ریگن و گورباچف (رهبران وقت آمریکا و شوروی)، تاچر و ریگن سران انگلستان و آمریکا پس از دیدار جداگانه خود، در ۱۴ دسامبر سال ۱۹۸۸پایان جنگ سرد قرن ۲۰ را اعلام داشتند که اندک زمانی پس از پایان جنگ جهانی دوم میان دو بلوک غرب و شرق آغاز شده بود. تاسیس اتحادیه های نظامی از جمله «ناتو» و هرگونه تغییر و تحول در جهان نتیجه و متاثر از این جنگ سرد بودند از جمله براندازی دولت مصدق و ماندن شاه در ایران برای ۲۵ سال دیگر. دوران جنگ سرد دو بلوک، همچنین به عصر "اتحادیه نظامی سازی" معروف شده است.

طبق توافق سران آمریکا و شوروی، گورباچف موافقت کرده بود که ۵۰۰ هزار سرباز و ده هزار تانک از اروپای شرقی خارج سازد و به شوروی باز گرداند، دوکشور به آزمایشهای اتمی پایان دهند و موشکهای میان برد خود را که ویژه جنگ در اروپا بودند نابود سازند. در آن زمان و در محدوده اروپا، شوروی یکهزار و ۷۵۲ و آمریکا ۸۵۹ موشک اتمی در اختیار داشتند.

متعاقب همین توافق و سازشهای بعدی بود که پیمان نظامی ورشو منحل و رژیمهای کمونیستی اروپای شرقی که حمایت مسکو را از دست داده بودند؛ تحت فشار غرب فروپاشیده شدند و عوامل غرب که در دوران نظامهای کمونیستی تحت تعقیب و یا فراری بودند برجایشان نشستند و حاکم شدند.

با این که بلوک شرق و شوروی منحل شدند، غرب نه تنها به تعهد خود مبنی بر انحلال ناتو و یا تبدیل آن به یک انجمن سیاسی عمل نکرد بلکه وارد به قلمرو شوروی سابق دربالتیک شد، به گسترش خود تا مرزهای روسیه پرداخت و اگر ایستادگی ولادیمیر پوتین از سال ۲۰۰۴ به این سوی نبود؛ اوکراین و گرجستان را هم وارد "ناتو" می کردند و طرح انقلاب مخملی در چند کشور دیگر شوروی سابق به آزمایش گذارده می شد.

در پی سازش گورباچف با ریگن (که دولت لندن در آن نقش موثر داشت و بازیگر صحنه بود) همچنین نیروهای شوروی از افغانستان فراخوانده شدند (که در دهه یکم قرن ۲۱ آمریکا و ناتو به بهانه مبارزه با القاعده _ دست ساخت سابق "سیا" _ وارد افغانستان شده و جای شوروی سابق را در آنجا گرفته اند؛ حال آنکه مبارزه با القاعده و هرگروه دیگر از این دست، وظیفه پلیس ملی است)؛ رفت و آمد منظم ناوگان شوروی در دریاهای دوردست متوقف (ولی آمریکا برغم توافق اواخر دهه ۱۹۸۰ با مسکو، ناوگان پنجم ایجاد کرد که پایگاه آن در بحرین است)؛ در شوروی به انحصار دولت در دست حزب کمونیست پایان داده شد (که در دهه یکم قرن ۲۱ حزب ناسیونالیستی "روسیه متحد" به رهبری پوتین از ائتلاف چند حزب ملی گرا، سنتریست و متمایل به چپ به وجود آمده که قاطع تر از کمونیستها در برابر غرب می ایستد). آنگاه قراردادهای دوستی شوروی با کشورهای دیگر کان لم یکن اعلام شد و در نتیجه شوروی نتوانست به عراق (در جریان جنگ با آمریکا بر سر کویت) کمک کند و در این جنگ در سال ۱۹۹۱ دولت بغداد شکست خورد و در سال ۲۰۰۳ عراق به تصرف آمریکا درآمد.

سپس قانون روابط جمهوری های ۱۵ گانه در اتحاد شوروی تعدیل شد که ناگهان در دسامبر ۱۹۹۱ سران وقت جمهوری های روسیه، اوکراین و بلاروس در یک دیدار خصوصی اتحاد جماهیر شوروی را منحله اعلام کردند! بدون این که رفراندمی بر گزار شود و گورباچف بدون مقاومت!، به این عمل آنان تسلیم شد و چراغ عمر شوروی با آن همه قدرت اتمی ــ موشکی و ارتش سرخ و هزاران ژنرال و میلیونها کمونیست بدون سر و صدا پایان یافت (که دومای روسیه بعدا طرح غیر قانونی بودن این فروپاشی را تصویب کرد) و یکشبه سرزمینی که ۷۴ سال سوسیالیست و مردم عاری از سرمایه بودند کاپیتالیست و شماری اندک (عمدتا از یهودیان روسیه)، معلوم نبود از کجا ؟!، میلیونر، میلیاردر و سرمایه دار شدند و شرکتهای دولتی (ملی و متعلق به عموم مردم) را بالا کشیدند و به گزارش ۱۳ دسامبر سال ۲۰۰۲ واشنگتن پست چاپ آمریکا، یکی از این پولدار های یکشبه به نام «اولگ دریپاسکا» با دادن ده میلیون دلار وام به یک کارخانه تولید برق روسیه در سیبری می خواست یک چهارم این کارخانه چهار میلیارد دلاری را ببلعد، که بعدا معلوم شد بازپرداخت نشدن اقساط این وام نیز طبق یک نقشه و نتیجه ساخت و پاخت بود!. پوتین از زمان روی کارآمدن مبارزه با این فساد اقتصادی _ اداری را آغاز و بسیاری از این میلیاردرها را فراری داده و یا به زندان فرستاده است و اعلام کرده است که این برنامه را تا پایان ادامه خواهد داد.

در پی انحلال بلوک شرق و فروپاشی شوروی و یکه تاز میدان جهان شدن آمریکا و اروپای غربی و بسط نفوذ سیاسی و اقتصادی خود که بحرانهای جهانی و گسترش فساد اداری (دولتی) و آلودگی دمکراسی به وجود آورده است، واکنشن های متعدد مشاهده شده از جمله تاسیس سازمانهای منطقه ای متعدد با هدف تحکیم همکاری های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی که سازمان شانگهای، سازمان کشورهای حاشیه اقیانوس آرام، سازمان کشورهای حوزه کارائیب، سازمان کشورهای آمریکای لاتین و ...و نیز تحکیم و توسعه روابط دولت های دارای فرهنگ مشترک ازجمله وارثان فرهنگ و تمدن ایرانی و .... اینها و قدرت نمایی دوباره روسیه که از بنیه نظامی قابل ملاحظه برخوردار است چیزی جز ایستادگی ملل دربرابر زیاده خواهی های دو دهه اخیر غرب نیست که از نیمه سال ۲۰۰۸ گرفتار مشکلات داخلی از جمله مسائل وخیم مالی شده است.

یک نمونه از واکنش های روسیه فرستادن کشتی های جنگی خود به آبهای آمریکای لاتین و اقیانوس هند و بازدید از بنادر کشورهای متعدد است که با اشتیاق از آنها دعوت کرده اند و عنقریب چنین دیدارهایی از خلیج فارس بعمل خواهد آمد که به صورت بزرگترین نگرانی دولت واشنگتن درآمده است زیرا که در میان ملل جهان، هنوز چند دولت ثروتمند عرب منطقه خلیج فارس از جمله دولت سعودی و کویت به آمریکا پشت نکرده و پول خودرا همچنان در آنجا ذخیره می کنند.

حقایق مربوط به کارهایی که از زمان روی کار آمدن گورباچف در دسامبر سال ۱۹۸۵ پس از درگذشت ناگهانی چرننکو و پیش از او آندروپوف در کرملین انجام شد و از رویدادهای مهم تاریخ بشر هستند هنوز در پرده ابهام است و معلوم نیست که چه وقت آشگار شوند!.