۷ فوریه ۱۲۹۴ ـ ۷۱۵ سال پیش در ایران پول کاغذی رایج شده بود

هفتم فوریه ۱۲۹۴ (جمادی الاخری ۶۹۳ قمری) و دوران حکومت گیخاتوخان مغول حکمران وقت، ایران بمانند چین دارای پول کاغذی (اسکناس) شد که «چاو» نام داشت. حکام مغولی چین (دودمان یوان) از سال …

هفتم فوریه ۱۲۹۴ (جمادی الاخری ۶۹۳ قمری) و دوران حکومت گیخاتوخان مغول حکمران وقت، ایران بمانند چین دارای پول کاغذی (اسکناس) شد که «چاو» نام داشت. حکام مغولی چین (دودمان یوان) از سال ۱۲۷۱ پول کاغذی در آن کشور رایج کرده بودند زیرا که طلا و نقره موجود در چین تکافوی هزینه های سنگین آنان نبود. قدمت پول کاغذی در چین که به صورت «بلوکی – نوعی مهرزنی» چاپ می شد به سال ۶۰۰ میلادی بازمی گردد ولی پولی دائمی نبود و هرگاه که هزینه های دولت بالا می رفت و طلا برای ضرب سکه کافی نبود پول کاغذی چاپ می کردند که نوعی برات (حواله خزانه داری دولت) بود. گیخاتوخان که مردی ولخرج و سطحی بود و بزرگ وزیرش ـ صدر جهان (صدرالدین احمد خالدی زنجانی) ولخرج تر از او ـ تصمیم به رایج کردن پول کاغذی گرفتند که این تصمیم به اجرا درآمد و «چاو» که قطعی بزرگ داشت و چاو مبارک خوانده می شد به جریان گذارده شد. طولی نکشید که مخالفت با این پول از شیراز و تبریز آغاز و لذا، چند ماه بیشتر عمر نکرد و با اینکه گیخاتو حکم به لغو آن داد، مخالفت با او پایان نیافت و در سال ۱۲۹۵ میلادی که از ترس تنی چند از ژنرال هایش که دست به نافرمانی و جنگ با او زده بودند فرار کرد و به مغان شمالی (نخجوان) رفت و در آنجا کشته شد. انتشار پول کاغذی در اروپا در سال ۱۵۷۴ در هلند و در سال ۱۶۶۰ در سوئد آغاز شده و کار انتشار آن در آمریکا از پنجم فوریه ۱۶۹۰ و در مهاجرنشین ماساچوست صورت گرفته است.

ولخرجی حکمرانان مغولی ایران از خزانه و اموال کشور (به دلیل بی اطلاعی از رموز و فنون حکومت و بی اعتنایی نسبت به آن به علت ادامه علامه مندی به زندگانی در حال کوچ و بذل و بخشش به بستگان) منحصر به گیخاتوخان نبود؛ پنجم و به روایتی نهم فوریه سال ۱۲۹۱ میلادی امیران لشکر و اطرافیان ارغون خان حکمران مغولی ایران سعدالدوله بزرگ وزیر یهودی اورا که مانع ولخرجی و سوء استفاده های آنان از خزانه عمومی بود به مهمانی دعوت کردند و در آنجا او را کشتند.