بررسی تأثیر گسترش پرسلن تا لبه روكشهای متال – سرامیك با فلز پایه بر انطباق مارژین

از مهمترین شاخصها در قابل قبول بودن یك رستوریشن ریختگی تطابق خوب مارژین آن با دندان تراش خورده است

● مقدمه

با توجه به وسعت استفاده از روكشهای متال- سرامیك برای بازسازی دندانهای تخریب شده یا جایگزینی دندانهای از دست رفته، كمك به افزایش طول عمر این روكشها و همچنین دندانهای مربوطه یكی از اهداف دندانپزشكی ترمیمی است. یكی از مهمترین عوامل در دستیابی به این هدف، تطابق مارژین روكش با خط خاتمه تراش دندان می‌باشد. تغییرات مارژین براساس نوع آلیاژ مصرفی مبنای مطالعات مختلفی بوده است. Buchana و همكارانش نشان دادند كه در آلیاژهای بیس متال نسبت به آلیاژهای نابل، میزان باز بودن مارژین بیشتر است. آنها تشكیل لایه اكسید فلزی در سطح داخلی روكش را دلیل احتمالی این اختلاف دانستند.(۱)، مطالعاتSvare و همكارانش نیز مؤید تحقیقات Buchana بود.(۲)، Gulker می‏گوید: حتی بهترین روكشها كه با دقت زیاد درست شده‏اند، غالباً مقداری عدم تطابق در ناحیهٔ مارژین آنها وجود دارد كه تا حد دویست میكرون قابل قبول است.(۳)

افراد دیگری چون ( (Mcleanمیزان عدم انطباق صد و بیست میكرون را قابل قبول دانسته‏اند.(۴)، Gavelis در ۱۹۸۵ نشان داد كه طراحی ختم تراش در نشستن روكش مؤثر است به طوری كه ختم تراشهای Feather edge و Bevel، ۸۵ درجه (نسبت به محور افقی) در مقایسه با شولدر، عدم انطباق افقی كمتری داشته ولی عدم انطباق عمودی در این ختم تراشها بیشتر می‌باشد. آنها همچنین دریافتند كه شولدرها اجازه می‌دهند كه كراون به نحو بسیار كاملی استقرار یابد.(۵) Mclean و Wilson استفاده از بول‌ها را جهت كراون‌های متال سرامیك رد كرده‌اند زیرا بول مارژین باید ۱۰-۲۰ درجه باشد تا به طور قابل توجهی تطابق را بهبود بخشد. همچنین ختم تراش باید خیلی زیاد در زیر لثه قرار بگیرد تا اینكه كولار فلزی حاصل مخفی گردد و این دو وضعیت با یكدیگر سازگار نیستند.(۶)، در سال ۱۹۶۳، Rosner در ارتباط با ریختگیهای آلیاژ طلا، تراش شولدر بول را یك مزیت ذكر كرده بدین معنی كه بول تأثیر اشكالات مراحل ریختگی و خطاهای ضمن سمان كردن روكش را كاهش می‌دهد.(۷)، در سال ۱۹۷۷، Preston این مزیت را در مورد كراون‌های PFM مطرح كرد.(۸)، در سال ۱۹۷۳، Shillingburg و Hobo طی تحقیقی كه بر روی چهار نوع خط خاتمه تراش چمفر، چمفر عمیق همراه با بول، شولدر با بول و شولدر تنها، با استفاده از كراون‌های PFM و آلیاژهای نابل انجام دادند نتیجه گرفتند كه طی مراحل مختلف پخت چینی، تراش شولدر با بول كمترین میزان عدم تطابق را نشان می‌دهد.(۹)

در سال ۱۹۸۰، Fauncher طی تحقیقی كه بر روی مارژین كراون‌های PFM با فلز نابل انجام داد، به نتایجی مشابه با Shillingburg و همكارانش دست یافت و تغییرات ختم تراش را در شولدر با بول كمتر از بقیه یافت.(۱۰)، در سال ۱۹۸۶، Panno و Vahidi طی تحقیقی كه بر روی كراون‌های PFM با بول ۴۵ و هشتاد درجه انجام دادند به این نتیجه رسیدند كه طی مراحل مختلف پخت چینی، تفاوت معنی‌داری بین عدم تطابق مارژین كراون با دندان در دو نوع ختم تراش فوق، با چینی و بدون چینی دیده نمی‌شود.(۱۱) در سال ۲۰۰۳، Shillingburg با انتشار مجدد مقاله خود در مورد خطوط ختم تراش و تأثیر پرسلن بر آنها مجدداً بر نتایج به دست آمده از تحقیقات قبلی خود مبنی بر كمترین میزان عدم انطباق مارژین در ختم تراش شولدر بول تأكید كرد.(۱۲) Iwashita و همكارانش، عدم تطابق مارژین را در نتیجه سیكل حرارتی پخت پرسلن و عدم تشابه ضرایب انبساط حرارتی چینی - فلز گزارش كردند.(۱۳)، Campbell و همكاران در سال ۱۹۹۵، روی سی نمونه، اثر سیكل حرارتی پخت پرسلن و پرداخت سطحی را روی انطباق مارژین كراون‌های چینی - فلز (‌با آلیاژ Gold palladium) بررسی و عنوان كردند كه سیكل حرارتی اسكلت فلزی، باعث افزایش عدم تطابق مارژین می‌شود و این بازشدگی در مرحله اكسیداسیون (دگاز) بیشترین مقدار می‌باشد.(۱۴) Mclean و Konsrantoulakis یكی از دلایل عدم انطباق مارژین را مربوط به اختلاف ضریب انبساط حرارتی چینی و فلز می‌دانند.(۴،۱۵)، در تحقیق دیگری Campbell و همكاران در سال ۱۹۹۲ به بررسی عرض طوق فلزی مارژین و اثرآن روی میزان بازشدگی مارژین پرداختند. آنها نتیجه گرفتند طوق فلزی ۸/۰ میلی‌متری به طور معنی‌داری انطباق بهتری از طوق ۱/۰ و۴/۰ میلی‌متری داشت.(۱۶)

از آنجا كه گسترش پرسلن تا لبه فلز در كراون‌های متال- سرامیك، با مخالفت برخی از محققان روبرو بوده و از طرف دیگر اغلب تكنیسین‌ها برای پوشش لبه فلزی و زیبائی بهتر به این عمل مبادرت می‌ورزند، لذا بررسی تطابق مارژین این روكشها با دندان پس از گسترش پرسلن تا لبهٔ آنها و مقایسه با روشهای متال- سرامیك كه ۵/۰ میلی‌متر طوقه فلزی دارند ضروری به نظر می‌رسد.

● روش بررسی

در این مطالعه تجربی- آزمایشگاهی تعداد سی عدد مدل از جنس برنج به منظور تهیه مدل‌های آزمایشی با مشخصات زیر تهیه گردید:

هر مدل از دو قسمت تاجی و پایه تشكیل شده بود. نمونه‌های تراش نخورده، استوانه‌ای به قطر یك سانتی‌متر و ارتفاع سه سانتی‌متر بودند كه با استفاده از دستگاه تراش به شرح زیر تراشیده شدند:

تمام نمونه‌ها به ارتفاع هفت میلی‌متر و به عرض ۶/۷ میلی‌متر با زاویه تقارب چهار درجه نسبت به محور طولی توسط دستگاه تراش داده شدند. شكل نمونه‌های تراش خورده به صورت یك مخروط ناقص در آمد.

▪ سپس بر حسب سه نوع ختم تراش انتخابی مدل‌ها به سه گروه ده تائی تقسیم شدند:

۱) ختم تراش شولدر نود درجه با عرض ۲/۱ میلی‌متر .

۲) ختم تراش اسلوپینگ شولدر ۱۳۵ درجه با عرض ۲/۱ میلی‌متر.

۳) شولدر بول با عرض پله ۷/۰ میلی‌متر و بول ۴۵ درجه با طول ۵/۰ میلی‌متر

جهت بدست آوردن روکشهای فلزی با ضخامت یكسان ۵/۰ میلی‌متری و كم كردن میزان فشار‌های ناشی از عملیات آماده‌سازی، برای هر یك از مدل‌ها، یك Cap (كلاه) برنجی به شكل قالب مدل‌های تراش خورده ساخته شد كه باعث فرم گرفتن آكریل دورالی بر روی نمونه برنجی به شكل روکش دلخواه وبه ضخامت یكنواخت ۵/۰ میلی‌متر در تمام ابعاد گردید.

روی سطح اكلوزال هر یك از مدل ها یك شیار ایجاد گردید تا روکش فلزی در نهایت ، تنها در یك جهت بتواند روی مدل برنجی بنشیند و چرخش حول محور طولی نداشته باشد.

به منظور ایجاد فضای لازم جهت نشستن راحت‌تر روکشها بر روی مدل‌های برنجی، سطح اكلوزال و دیواره محوری آنها تا یك میلی‌متری زاویه داخلی ختم تراش، سه لایهDie relief زده شد. سپس هر گروه از مدل‌های برنجی به همراه كلاهك فلزی متعلق به همان مدل، از ۱-۱۰ شماره‌گذاری گردیدند و مدل‌ها و كلاهك‌های برنجی متعلقه، توسط Vita lubricant چرب شدند. اكریل(Reliance Dental MFG.CO.) Duralay با قوام مناسب آماده گردید و توسط سرنگ پنج سی سی به داخل كلاهك فلزی تزریق گردید و بر روی مدل برنجی برگردانده شد و با فشار و با استفاده از گیره ، تطابق كلاهك و مدل مربوطه كامل گردید. در بالای كلاهك فلزی، سوراخی تعبیه شده بود كه اضافات Duralay از آنجا خارج شوند. پس از مدت ۱۵ دقیقه و سخت شدن كامل آكریل، كلاهك فلزی را از روی مدل برداشته و بدین ترتیب یك روکش آكریلی به ضخامت ۵/۰ میلی‌متر بدست آمد. برای هر مدل، دو عدد و در نهایت شصت عدد روکش آكریلی تهیه شد.

پس از اصلاح نواقص احتمالی مارژین الگوهـای Duralay بر روی مدل برنجی توسط موم مدلاژ kerr، الگوهای آكریلی اسپروگذاری و با استفاده از اینوستمنت Aurovest B (Bego Co.) سیلندرگذاری گردیدند. این عمل طی شش مرحله و هر مرحله برای یك گروه ده‌تایی از الگوهای آكریلی انجام شد. سیلندرها بعد از یك ساعت در كوره Burn out قرار گرفته و توسط فلزBase با نام تجاری (Therma bond alloy. USA) Super cast عمل ریخته‌گری انجام گرفت. سیلندرها در دمای لابراتوار در هوای آزاد سرد شدند. پس از خروج از سیلندر و با استفاده از دستگاه كویترون (Cavitron) و سندبلاست كردن، گچ‌زدائی انجام و اسپروها قطع گردیدند. ندول‌های ریز احتمالی داخل كوپینگ‌ها برداشته و با استفاده از Fit checker نشست كامل آنها بر روی مدل‌ها ارزیابی گردید.

برای آماده‌سازی روکشها جهت پرسلن گذاری‌ ابتدا ضخامت روکشها به ۳/۰ میلی‌متر و در ناحیه مارژین‌ها به ۲/۰ میلی‌متر كاهش داده شد. همچنین فرم بیرونی تمام روکشها در ناحیه لبه، به شكل چمفر فرم داده شد (به منظور پیشگیری از اوركانتور شدن پرسلن در لبه كراون‌ها). پس از نشاندن كامل روکشها بر روی مدل‌های مربوطه، هریك از مدل‌ها در چهار نقطه به صورت اتفاقی از شماره ۱-۴ علامت‌گذاری شدند بدین ترتیب با توجه به اینكه روکشها تنها در یك جهت قادر به نشستن روی مدل‌ها بودند امكان اندازه‌گیری بازشدگی مارژین در هر نقطه علامت‌گذاری شده طی دفعات متعدد عملی گشت.

دكتر شهین ركنی استاد و سرپرست تخصصی گروه آموزشی پروتزهای دندانی دانشكده دندانپزشكی دانشگاه علوم پزشكی مشهد.

دكتر مهدیه سیفی

استادیار گروه آموزشی پروتزهای دندانی دانشكده دندانپزشكی دانشگاه علوم پزشكی مشهد.

دكتر علیرضا ایزدی

استادیار گروه آموزشی پروتزهای دندانی دانشكده دندانپزشكی دانشگاه علوم پزشكی همدان.

REFERENCES

۱.Buchana WT, Svare CW, Turner KA. The effect of repeated firings and strength on marginal distortion in two ceramometal systems. J Prosthet Dent. ۱۹۸۱ May;۴۵(۵):۵۰۲-۵۰۶.

۲.Svare CW, Dederich DN, Peterson LC, Turner KA. The effect of repeated firings on the margins of nonprecious ceramometal. J Prosthet Dent. ۱۹۸۴ May;۵۱(۵):۶۲۸-۶۳۰.

۳.Gulker I. Margins. Ny State Dent J. ۱۹۸۵ April;۵۱(۴):۲۱۳-۲۱۷.

۴.Mclean JW. The science and art of dental ceramics, Chicago: Quintessence;۱۹۷۹,۶۳-۷۱.

۵.Gavelis JR, Morencj JD, Riley ED, Sozio RB. The effect of various finish line preparations on the marginal seal and occlusal seat of full crown preparations. J Prosthet Dent ۱۹۸۱ Feb;۴۵(۲):۱۳۸-۴۵.

۶.Mclean JW. Wilson AD. But joint versus beveled gold margin in metal ceramic crowns. J Biomed Mater Res. ۱۹۸۰ May;۱۴(۳):۲۳۹-۲۵۰.

۷.Rosner D. Function, placement and reproduction of bevel for gold castings. J Prosthet Dent. ۱۹۶۳ Nov;۱۳(۶):

۱۱۶۰-۶۶.

۸.Preston JD. Rational approach of tooth preparation for ceramometal restorations. Dent Clin North Am. ۱۹۷۷ Oct;۲۱(۴):۶۸۳-۹۸.

۹.Shillingburg HI, Hobo S, Fisher DW. Preparation design and margin distortion in porcelain fused to metal. J Prosthet Dent. ۱۹۷۳ March;۲۹(۳):۲۷۹-۲۸۴.

۱۰.Fauncher R. Distortion related to margin design in porcelain fused to metal. J Prosthet Dent. ۱۹۸۰ Feb;۴۳(۲):۱۴۹.

۱۱.Panno FV, Vahidi F. Evaluation of the ۴۵ degree labial bevel with a shoulder preparation. J Prosthet Dent. ۱۹۸۶ Dec;۵۶(۶):۶۵۵-۶۶۱.

۱۲.Shillingburg HI, Hobo S. Preparation design and marginal distortion in P.F.M. restorations. J Prosthet Dent. ۲۰۰۳ June;۸۹(۶):۵۲۷–۵۳۲.

۱۳.Iwashita AH, Kuriki HT, Husuo T. Studies on dimensional accuracy of porcelain fused to precious metal crowns, the influence of the porcelain to the metal coping on the porcelain fusing procedure. Shigaku ۱۹۷۷ June;۶۵(۱):

۱۱۰-۱۲۵.

۱۴.Campbell SD, Pelletier LB. Effect of firing cycle and surface finishing on distortion of metal ceramic casting. J Prosthet Dent. ۱۹۹۵ Nov;۷۴(۵):۴۷۶-۴۸۱.

۱۵.Konsrantoulakis E, Nokojima H. Marginal fit and surface roughness of crown made with an accelerated cast technique. J Prosthet Dent. ۱۹۹۸ Sep;۸۰(۳):۳۳۷-۳۴۵.

۱۶.Campbell SD, Pelletier LB. Thermal cycling distortion of metal ceramic: Part ۱- Metal collar width. J Prosthet Dent. ۱۹۹۲ May;۶۷(۵):۶۰۳-۶۰۸.

---