عکاسی از منظره

افرادی که اهل طبیعت هستند معتقدند که از تمام فصول و صحنه هایی که در طبیعت وجود دارند می توان تصاویر زیبا و چشم نواز به ثبت رساند در این شماره به ارایه نکاتی در خصوص عکاسی از منظره می پردازیم

افرادی که اهل طبیعت هستند معتقدند که از تمام فصول و صحنه‌هایی که در طبیعت وجود دارند می‌توان تصاویر زیبا و چشم‌نواز به ثبت رساند. در این شماره به ارایه نکاتی در خصوص عکاسی از منظره می‌پردازیم.

● تعریف منظره

منظره به کل یا بخشی از طبیعت گفته می‌شود که از یک منظر یا زاویه خاص به آن نگریسته شده باشد. طبیعت، موضوع همیشگی و جدایی‌ناپذیر عکاسی از منظره به شمار می‌رود، به همین دلیل است که به عکاسی از منظره، عکاسی از طبیعت نیز گفته می‌شود. به طور معمول در چنین عکس‌هایی حضور انسان یا حیوان به چشم نمی‌خورد، مگر اینکه حضور آن‌‌ها مفهومی خاص داشته باشد. در چنین شرایطی باید اندازه تصویر انسان یا حیوان نسبت به کل تصویر کوچکتر باشد.

به عقیده برخی از صاحبنظران ساحل دریا، شهر و بناهای ساخته شده به دست انسان را نباید جزو طبیعت به شمار آورد و تصاویری که دربردارنده دریا و شهر هستند را باید چشم‌انداز دریا یا شهر به شمار آورید. از آنجا که معادل انگلیسی عکاسی از منظره، لنداسکیپ (Landscape) – لند به معنای زمین- است می‌توان این گفته صاحبنظران را به جا دانست و عکاسی از منظره را فقط به زمین و طبیعت بکر و دست نخورده محدود کرد. با این حال، حتی اگر در یک منظره طبیعی، یک خانه روستایی در دور دست‌ها، شهری در امتداد افق یا جاده‌ای در قسمت جلو تصویر ظاهر شده باشد باز هم می‌توان این عکس را جزو عکس‌های منظره به شمار آورد. اصطلاح منظره یا چشم‌انداز شهری (Urban Landscape) به عکس‌هایی گفته می‌شود که به سبک عکاسی از طبیعت اما از فضای شهری گرفته شده باشد به این معنی که نحوه نگاه عکاس به ساختمان‌ها، مکان‌ها و خیابان‌ها، باید همانند نگاه او به کوه و درخت‌ها در طبیعت باشد.

● سبک‌های عکاسی منظره

در زمینه عکاسی از منظره، تا به حال سه سبک شناخته شده است که عبارتند از:

۱) سبک نمایشی، مستقیم یا توصیفی مستقیم (Representational)

۲) سبک امپرسیونیستیک یا احساسی (Impressionistic)

۳) سبک انتزاعی (Abstract)

عکس‌های گرفته شده به سبک نمایشی، منظره را به همان شکلی که هستند نشان می‌دهند و به اصطلاح تغییرات تصویری و مصنوعی روی عکس اعمال نمی‌شود. به این نوع سبک، مستقیم یا توصیفی مستقیم نیز گفته می‌شود به این دلیل که عکاس آنچه را که می‌بیند به همان شکل به تصویر می‌کشد.

در سبک امپرسیونیستیک، عکس‌ها به گونه‌ای گرفته می‌شوند که تا حدودی احساسی، رویایی یا غیرواقعی به نظر برسند.

سبک انتزاعی را تا حدودی می‌توان سبک گرافیکی نیز به شمار آورد. در این نوع عکس‌ها شکل و فرم از اهمیت بالایی برخوردارند. عناصری که در عکس‌های انتزاعی قرار داده می‌شوند بیشتر به منظور ایجاد کنتراست و تضاد به کار می‌روند.

● نکات عکاسی از منظره

▪ افزایش عمق میدان (DOF): بهترین عمق میدان دید برای هر سوژه به ویژه منظره، عمق میدانی است که در آن عناصر به خوبی قرار می‌گیرند و منظره به طور کامل در عکس دیده می‌شود. برای اینکه عمق میدان دید را افزایش دهید باید کوچک‌ترین دیافراگم (یعنی بزرگترین عدد) را انتخاب کنید. همان‌طور که می‌دانید رابطه عمق میدان با دیافراگم معکوس است یعنی هرچه عدد بزرگ‌تر باشد، عمق میدان کوچکتر خواهد بود. این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که با کوچکتر شدن دهانه دیافراگم، نور کمتری به سنسور تصویر تابیده خواهد شد. به این معنا که برای جبران میزان نوردهی باید میزان ایزو افزایش یابد یا اینکه سرعت شاتر آهسته‌تر شود. گاهی اوقات شرایط و منظره به گونه‌ای است که اگر عمق میدان سطحی باشد نتیجه مطلوب‌تری را به وجود خواهد آورد، بنابراین سعی کنید ابتدا هر دو حالت را تجربه کنید.

▪ استفاده از سه پایه: از آنجا که در عکاسی از منظره انتخاب شاتر با سرعت پایین الزامی است، بنابراین استفاده از یک سه پایه خوب برای ثابت نگاه داشتن دوربین توصیه می‌شود. اگر قرار باشد که از شاتر با سرعت بالا استفاده کنید باز هم توصیه می‌شود که سه پایه را فراموش نکنید.

▪ جست‌وجو برای نقطه کانونی: در تمام عکاسی‌ها وجود نقطه کانونی ضروری و لازم است و عکاسی از منظره نیز از این قانون مستثنا نیست. در واقع عکسی که بدون نقطه کانونی باشد در واقع یک عکس خالی به شمار می‌رود و بیننده متوجه منظور عکاس نخواهد شد و بی‌هدف به عکس نگاه می‌کند. نقطه کانونی در یک عکس منظره می‌تواند یک ساختمان، بنا، یک درخت راست قامت یا یک تخته سنگ باشد. هنگام عکاسی نه تنها باید به وجود نقطه کانونی، بلکه به جای‌گیری آن در تصویر نیز باید دقت داشته باشید.

▪ دقت به جلو زمینه: یکی از مواردی که می‌تواند تاثیر زیادی روی عکس منظره داشته باشد، جلو زمینه است. متمرکز کردن توجه بیننده به قسمت جلو عکس می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

▪ در نظر گرفتن آسمان: یکی دیگر از عناصری که باید در عکاسی منظره آن را در نظر گرفت، آسمان است. اگر آسمان منظره به نظرتان از جذابیت خاصی برخوردار نیست بهتر است که آن را در بالاترین قسمت عکس قرار دهید. اگر عکس را به سه قسمت تقسیم ‌کنید، آسمان در سومین قسمت (بالاترین قسمت) قرار خواهد گرفت. در صورتی که آسمان جذاب و پر از ابرهای زیبا باشد اجازه دهید که بخش بیشتری از عکس را به خود اختصاص دهد.

▪ خطوط: برای معطوف کردن تمرکز و توجه بیننده راه‌های متعددی وجود دارد که جلو زمینه یکی از این ترفند‌ها محسوب می‌شود، اما یکی از بهترین شیوه‌ها این است که با کمک خطوط این کار شکل گیرد.

▪ شکار لحظه‌‌ها: بیشتر انسان‌‌ها تصور می‌کنند که منظره یعنی یک طبیعت آرام، ساکت و بدون تحرک در حالی که گاهی اوقات حرکت‌‌ها و جنبش‌هایی که در طبیعت صورت می‌گیرد کمک می‌کند تا صحنه‌هایی زیبا و احساسی به وجود آیند. برای مثال، باد در میان درختان، پرواز پرنده‌ها، حرکت ابرها و جنبش‌هایی از این دست می‌تواند فرصت مناسبی برای خلق یک اثر ماندگار به وجود آورد. برای گرفتن عکس از حرکت و جنبش‌های طبیعت باید سرعت شاتر آرام و برای مناسب کردن شرایط نوردهی می‌توان از فیلتر استفاده کرد یا اینکه در اواخر روز عکس گرفت.

▪ در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی: عکاسی از منظره وابستگی زیادی به شرایط آب و هوایی دارد بنابراین بهتر است هنگام گرفتن عکس به این موضوع نیز توجه داشته باشید. بسیاری از عکاسان مبتدی تصور می‌کنند که بهترین زمان برای گرفتن عکس یک روز آفتابی است در حالی که عکاسی در یک روز ابری که هر آن احتمال گرفتن باران وجود دارد می‌تواند تاثیر عظیمی در نتیجه نهایی عکس داشته باشد. سعی کنید در هر نوع شرایط آب و هوایی عکاسی کنید تا متوجه تاثیر آن بشوید.

▪ عکاسی در ساعت‌های طلایی: سپیده و غروب آفتاب به عنوان دو زمان طلایی برای عکاسی محسوب می‌شود. در این دو زمان نور خورشید در بهترین شرایط است و همین امر موجب به وجود آمدن عکسی زیبا خواهد شد.

▪ در نظر گرفتن خط افق: برای اینکه بتوانید عناصر را به خوبی در تصویر قرار دهید باید قانون یک سوم را در عکاسی به خوبی رعایت کنید. بنا بر این قانون خط افق باید یا در بالاترین یا در پایین‌ترین قسمت قرار گیرد، یعنی نمی‌توان خط افق را در قسمت میانی تصویر قرار داد.

▪ تغییر زاویه دید: برای اینکه عکس‌ها زیبا و خلاقانه به نظر برسند باید کمی جسارت به خرج داده و زاویه دید خود را تغییر دهید. یعنی از زاویه‌ای باید به سوژه بنگرید که شاید کمتر کسی از آن به سوژه می‌نگرد.