مبارزه تاریخی امام

این نوشتار مهمترین سرفصلهای مبارزات امام خمینی - قدس سره - و قیام اسلامی حاصل از آن را تا مقطع ارتحال امام در بردارد.

تا سال ۱۹۶۳ نام آیت الله روح الله خمینی به عنوان یك مخالف برجسته رژیم شاه بر سر زبانها افتاده بود. جلسات درس ایشان در قم، انبوه دانشجویان را كه مجذوب انتقادهایش از رژیم شاه می شدند، جلب می كرد. در مارس ۱۹۶۳ (اسفند ۱۳۴۲) فیضیه قم در سالگرد شهادت (امام) جعفر صادق (ع) ، امام ششم مورد حمله نیروهای ساواك و چتربازان قرار گرفت و عده ای از دانشجویان كشته و آیت‏الله خمینی توقیف شد. وی پس از یك بازداشت كوتاه آزاد شد و به انتقاد از كنترل امریكا بر ایران ادامه داد.

امام بار دیگر در سالگرد شهادت امام حسین (ع) بازداشت‏شد. وقتی این خبر به مردمی كه در خیابانها برای امام حسین (ع) عزاداری می كردند، رسید، تظاهراتی برای آزادی وی در تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و كاشان برگزار شد.

نیروهای امنیتی به ۱۵هزار نفر شلیك كردند. امام خمینی تا ماه اوت زندانی شد. وی پس از آزادی به پیروانش گفت انتخابات اكتبر را تحریم كنند و دوباره توقیف شد.

●۷۰ - ۱۹۶۴: آیت‏الله خمینی در مه ۱۹۶۴ (خرداد۱۳۴۳) از زندان آزاد شد. در اكتبر، مجلس با تصویب لایحه‏ای به مشاوران نظامی امریكایی مصونیت دیپلماتیك داد و رای به پذیرفتن یك وام ۲۰۰ میلیون دلاری امریكا برای خرید تجهیزات نظامی داد. امام خمینی با صدور اعلامیه ای به این اقدامات مجلس حمله كرد و كمی بعد به تركیه تبعید شد كه در سال ۱۹۶۵ از آنجا به عراق رفت.

طی سیزده سال بعد، شهر مقدس نجف خانه وی بود و در آنجا خود را به عنوان یك شخصیت مذهبی برجسته تثبیت كرد. انتقادهای او از رژیم پهلوی مخفیانه در ایران انتشار می‏یافت و پیامهایش برای مسلمانان جهان در مراسم حج در مكه پخش می شد.

انتقادهای او از سیاستهای دولت ایران، اساسی بود. اصلاحات ارضی فاجعه از آب در آمد، باغهای میوه، مراتع، چراگاهها و كشاورزی مكانیزه را از قانون اصلاحات ارضی معاف كرده بودند و به مالكان بزرگ فرصت داده شده بود املاك خود را به طور غیرقانونی به اقوام خویش انتقاد دهند یا با تبدیل وضعیت آنها را در گروه زمینهای معاف از تقسیم قرار دهند. فقط ۹ درصد كشاورزان ایران صاحب زمین شدند، و دولت‏حتی به همین عده هم برای افزایش تولید كمك نكرد.

گندم و سایر مواد غذایی از خارج وارد می‏شد، اما به كشاورز ایرانی كمك نمی شد. سیل مهاجرت روستاییان بیكار و بی زمین به نسبت ۸ درصد در سال، در جستجوی كار به شهرها روان شد. استفاده از درآمدهای نفت، ثروتی بی‏حساب به ثروتمندان داد و این در شرایطی بود كه اكثریت عظیم مردم با فشار روزگار می‏گذراندند و نارضایتیها افزایش یافت. در این حال، پس از شكست اعراب در جنگ سال ۱۹۶۷ از اسرائیل و امریكا، آیت الله خمینی برای احتمال آغاز تلاش مشترك علیه اسرائیل با آیت الله باقر صدر به مشورت پرداخت.

●۷۷-۱۹۷۰: با افزایش شدید قیمت نفت‏شاه اعلام كرد كه ایران به زودی یكی از پنج قدرت بزرگ جهان خواهد شد! او و واقعیت كمبود مواد غذایی، راه بندیهای شدید و زیادی جمعیت در تهران را نادیده می‏گرفت، جهان غرب دلارهای نفتی شاه را به اسلحه تبدیل می كرد، به طوری كه ایران بیش از انگلیس، تانكهای "چیفتن" انگلیسی داشت و امریكا هواپیماهای جنگی خود را قبل از این كه به خط تولید بیفتد یا كارساز بودن آنها تایید شود، به شاه می فروخت. فروشندگان تسلیحات امریكا دارای موقعیت مهم در اقتصاد ایران بودند، سیمان و مصالح ساختمانی صرف ساختن پایگاههای نظامی می شد و برای ساختن خانه، مردم با كمبود مصالح روبرو بودند. نفت، بانكداری و تسلیحات ایران به شدت تحت كنترل امریكا بود، تاجگذاری در سال ۱۹۷۱ (۱۳۵۰) و مراسم پر خرج برای خیالپردازیهای شاه در زمینه اثبات این قضیه كه تاریخ شاهنشاهی ایران به ۲۵۰۰ سال پیش برمی گردد، شكاف عظیم بین فقیر و غنی را در ایران علنی تر كرد. آیت الله خمینی از این اقدامات به شدت انتقاد می كرد.

سركوب هرگونه آزادی بیان، مطبوعات و حتی مخالفت‏بالقوه به تمركز مخالفان در خارج از كشور منجر شد. توزیع پیامهای آیت الله خمینی به شكل نوار كاست، این مخالفان را تشویق می كرد. امام خمینی از علما در ایران خواست‏خفقان سیاسی و برباد دادن منابع ایران را محكوم كنند. شاه وقتی در ۱۹۷۷ برای دیدار با كارتر به واشنگتن رفت‏با تظاهرات خصومت آمیز عظیمی مواجه شد. در ایران زنان دانشجو مجددا شروع به استفاده از حجاب كردند و یك مخالفت مذهبی شروع به خودنمایی كرد. در اكتبر ۱۹۷۷ (۱۳۵۶) ماموران ساواك (آقا) مصطفی پسر امام خمینی را به شهادت رساندند.

●سال ۱۹۷۸: در ژانویه به تحریك شاه، مقاله ای در روزنامه اطلاعات انتشار یافت كه در آن به شدت به آیت الله خمینی حمله شده بود.

روز بعد طلبه ها در قم یك اعتراض مسالمت آمیز ترتیب دادند و اقدام به تحصن كردند، ماموران امنیتی با خشونت واكنش نشان دادند و عده ای را شهید كردند. تظاهرات به سراسر كشور انتشار یافت. آیت الله خمینی از مردم خواست‏برای سرنگونی شاهنشاهی به سود یك دولت اسلامی مبارزه كنند.

در هر یك از مراسم چهلم شهدا، عده بیشتری به وسیله ماموران امنیتی شهید می شدند. مردم در تظاهرات خود در مقابل سربازان مسلح خواستار بازگشت آیت الله خمینی شدند.

▪سپتامبر: شاه به این امید كه نداشتن یك پایگاه موجب نابودی قدرت رهبری امام خمینی خواهد شد از عراق خواست آیت الله را اخراج كند. آیت اللهخمینی گفت آماده است‏به كشوری برود كه تحت نفوذ شاه نباشد، اما هیچ دولتی پیشنهاد پذیرفتن و تضمین ادامه فعالیت وی را نداد.

▪اكتبر: امام خمینی وارد "نوفل لوشاتو" در نزدیكی پاریس شد.

▪سپتامبر: در پایان ماه رمضان یك تظاهرات اعتراض آمیز عظیم منجر به اعلام حكومت نظامی در ایران شد. صبح روز بعد وقتی مردم بی خبر از اعلام حكومت نظامی در میدان ژاله اجتماع كردند، نیروهای امنیتی به روی آنها شلیك كردند و هزاران نفر را كشتند. یك ملت وحشتزده علیه شاه قیام كرد و اعتصابها، بازارها، مدارس، دانشگاهها، ادارات، كارخانه‏ها و حوزه‏های نفت را به تعطیل كشاند و اقوام و دوستان ثروتمند شاه، طی سه ماه با ۵/۱ میلیارد دلار به غرب گریختند.

آیت الله خمینی از پاریس پیامهای خود را برای پخش به ایران می فرستاد.

●۱۰و۱۱ دسامبر (۹و۱۰ محرم) : تقریبا چهار میلیون نفر به خیابانها آمدند و خواستار تشكیل یك دولت اسلامی تحت رهبری امام خمینی شدند. هزاران نفر از تظاهر كنندگان غیر مسلح كشته شدند. بازداشت‏شدگان شكنجه می‏شدند، و مجروحان را در تختهای بیمارستانها قتل عام می كردند. فشار تحمل ناپذیر و بی پایان افكار عمومی، امریكا را وادار كرد تا شاه را تشویق به انتخاب یك نخست وزیر (شاپور بختیار) برای خنثی كردن نفوذ امام خمینی كند.

●۱۶ ژانویه ۱۹۷۹: شاه از ایران فرار كرد و به مصر رفت و یك دولت‏بی قدرت و مردمی بپاخاسته را در خیابانها رها كرد.

▪اول فوریه: امام خمینی با استقبالی بی سابقه به ایران آمد. امام دستور داد دولت موقت اسلامی تشكیل شود. پس از این كه صدها نفر از اعضای نیروی هوایی از امام حمایت كردند، یك پادگان نظامی تهران ناگهان مورد هجوم گارد شاهنشاهی قرار گرفت. انبوه مردم بی سلاح به تقاضای كمك نیروی هوایی پاسخ دادند و گاردیها را مجبور به بازگشت‏به سربازخانه‏هایشان كردند. با پذیرفتن رهبری امام خمینی از طرف بیشتر نیروهای امنیتی، كلیه پاسگاههای پلیس، زندانها، پایگاههای ارتش و ادارات دولتی به تصرف انقلابیان در آمد.

▪۱۱ فوریه: سرانجام رژیم شاه سقوط كرد.

▪۱۶ فوریه: چهار نفر از محافظان شاه سابق تیرباران شدند.

▪اول مارس: امام خمینی تشكیل دولت اسلامی را اعلام كرد.

▪اول آوریل: هویدا نخست وزیر شاه اعدام شد.

▪۵ ژوئیه: صنایع بزرگ خصوصی ملی شد.

●پیروزی انقلاب اسلامی

▪۹ ژوئیه: امام به استثنای جنایتكاران و شكنجه گران، دیگران را عفو كرد.

▪۲۳ اكتبر: شاه سابق در یك بیمارستان نیویورك بستری شد.

▪۴ نوامبر: دانشجویان ایرانی در نیویورك علیه حضور شاه مخلوع در امریكا تظاهرات كردند.

سفارت امریكا در تهران، معروف به "لانه جاسوسی" به وسیله دانشجویان پیرو خط امام تصرف شد. آنها ۵۲ امریكایی را مدت ۴۴۴ روز در مقابل تحویل شاه و برگرداندن داراییهای دزدیده شده ایران، گروگان نگه داشتند.

▪۶ نوامبر: بازرگان از نخست وزیری استعفا داد.

▪۲۳ نوامبر: وزارت خارجه و اقتصاد، كلیه بدهیهای خارجی ایران را "كان لم یكن" اعلم كرد.

▪۴ دسامبر: به دنبال رفراندم، قانون اساسی تصویب شد.

▪۱۵ دسامبر: شاه سابق پس از این كه نتوانست‏به مكزیك برود، از امریكا عازم تبعید در پاناما شد.

▪۴ ژانویه ۱۹۸۰: "كورت والدهایم" دبیركل سازمان ملل به دنبال عدم موافقت‏با تقاضایش برای ملاقات با گروگانهای امریكایی، ماموریتش را در ایران ناتمام گذاشت.

▪۱۷ فوریه: دبیركل سازمان ملل تشكیل كمیسیونی برای بررسی فعالیتهای شاه سابق را تكمیل كرد.

مسلم مدیا