چلیپا نویسی

چلیپا یکی از زیباترین و رایجترین انواع قطعه و وسیله هنرنمایی و ذوق‌آزمایی و همچنین تربیت هنری است . چلیپا که در اصل به معنی صلیب و در اصطلاح به معنای کج و مورب و متقاطع است و دراصطلاح …

چلیپا یکی از زیباترین و رایجترین انواع قطعه و وسیله هنرنمایی و ذوق‌آزمایی و همچنین تربیت هنری است . چلیپا که در اصل به معنی صلیب و در اصطلاح به معنای کج و مورب و متقاطع است و دراصطلاح خوشنویسی نوشتن مورب دو بیت یا چهارمصراع ازشعری با مضمون وپٔیام واحددریک واحدصفحه مستطیل ودرچهارچوب اصول و قواعد کلاسیک نگاشته میشود، اطلاق می گردد که اوج هنرنمایی و ابتکار و توانایی های اجرایی خوشنویٔس در آن تجلی می‌ یابد.

در این مرحله هنرجو ضمن رعایت نکات اصولی در مورد حسن تشکیل و حسن وضع که درباره نوشتن یک سطر و دوسطرنویسی فراگرفته است، باید چهارسطر راکه امکان دارد از نظرشاکله و هندسه حروف، و کلمات ناموزون و ناهمگون باشد. در مجٕموعه‌ای بنام چلیپا،تناسب و آهنگ بخشد، بدون آنه ترکیب نسبت‌های طلایی رنگ ببازد ضمن آنکه درمجموع و درهر چهار سطر نیز نسبت های مشترک، چون زنجیره های بهم پیوسته اتحاد و پیوستگی خود را حفظ کنند در چلیپا نویسی باید همه اصول زیبایی اعم از تقارن- تناسب - توازن - تعادل و نواخت بدون تکلف و تصنع درریتم و آهنگ مناسب چهره نمایند .

این درست مثل سرودن شعر است و شاعر که همه اسباب و ابز ار کار و آگاهی های لازم و موضوع و مضمون را در انتخاب و اختیار دارد و منتظر لحظه دیدار موعود است تا دست بکار شود؛ پیداست تازگی و جاذبه وگیرایی شعر بیشتر بستگی به خلاقیت شاعر دارد تا به کلمات، واژه ها و عناصر ترکیب شونده، یعنی شاعر چه اندیشه و جادو هنری بکاربندد و چه ظرائف و لطائفی را به هم بیامیزد تا اثری جاودان و ماندگار پدید آید بی‌شک کار هنرمند خوشنویس نیز در این رابطه با خلق یک قطعه خوب به کار شاعر شبیه است که همه توانایی های خود را باید در خلق یک قطعه با موضوع محدود به نمایش بگذارد که این کار هم سهل است و هم ممتنع. شاید به همین دلیل باشد که انجمن خوشنویسان ایران یکی از موارد آزمون دوره‌های فارغ التحصیلی ممتاز و حتی مر حله استاد ی را تکلیف تحریر چلیپا قرار داده است.

چلیپا نویسی برخلاف تصور بعضی که آن را قالبی کهنه و کاری تکراری قلمداد کرده‌اند همچون قالب کهن سال شعر فارسی و فرمهای جاویدان ادبیات کهن، کهنگی نمی‌پذیرد و جاودانه خواهد ماند چرا که چلیپانویسی با توجه به اهمیت تنوع پذیری و برخورداری از حسن ترکیب موجد زیباییهای بی‌ پایان و خلاقیت‌های همیشگی خواهد بود.

منبع:نرم افزار خوشنویسی میرعماد

سارا مردانی

http://isfhandicraft.blogfa.com/