لوبیا روغنی

● خصوصیات گیاهی: لوبیا روغنی یا سویا با نام علمی Glycine max L. گیاهی است یکساله از تیره نخود (Leguminosae) که بصورت بوته ای استوار و نسبتاً پر برگ رشد می کند .
گرده افشانی در لوبیا روغنی بصورت خودگشنی …

خصوصیات گیاهی:

لوبیا روغنی یا سویا با نام علمی Glycine max L. گیاهی است یکساله از تیره نخود (Leguminosae) که بصورت بوته ای استوار و نسبتاً پر برگ رشد می کند .

گرده افشانی در لوبیا روغنی بصورت خودگشنی است . میزان دگرگشنی به فعالیت حشرات بستگی دارد .

نیامهای رسیده برنگهای زرد ، خاکستری ، قهوه ای یا سیاه دیده می شود .

سازگاری:

لوبیا روغنی گیاهی است کوتاه روز که بیش از هر محصول زراعی دیگر نسبت به طول روز حساسیت نشان می دهد .

لوبیا روغنی در گروه گیاهان گرمادوست قرار دارد و از این لحاظ تا حد زیادی مشابه ذرت است . به گرما و نور فراوان نیاز دارد و به سایه اندازی علفهای هرز حساس است .

لوبیا روغنی به خشکی حساس است . بذر در مرحله سبز شدن به زیادی رطوبت نیز حساسیت نشان می دهد .

به شوری خاک حساس است . اسیدیته حدود خنثی تا کمی اسیدی برای آن مناسب می باشد .

ارقام لوبیا روغنی را می توان از لحاظ مورد مصرف در سه گروه علوفه ای روغنی و حبوبات قرار داد .

تناوب زراعی:

بطور کلی موقعیت لوبیا روغنی در تناوب زراعی همانند حبوبات است و می توان بعنوان فزاینده باروری خاک در تناوب قرار گیرد .

ـ شبدر ـ ذرت ـ گلرنگ ـ گندم

ـ یونجه ـ سیب زمینی ـ حبوبات ـ گلرنگ ـ جو ـ آیش

کود شیمیایی:

. چنانچه لوبیا روغنی برای اولین بار در مزرعه ای کشت می شود بهتر است بذر آنرا با باکتری تثبیت کننده ازت تیمار نمود .

تولید هر تن دانه لوبیا روغنی موجب خروج ۶۰ تا ۷۰ کیلو ازت ، ۱۵ الی ۲۰ کیلو اکسید فسفر و ۲۰ تا ۲۵ کیلو اکسید پتاسیم از خاک می گردد . لوبیا روغنی توان زیادی در جذب مواد غذایی از خاکهای فقیر دارد و همانند بادام زمینی می تواند در این خاکها رشد خوبی داشته باشد ، بهرحال برای حصول حداکثر عملکرد لازم است که مواد غذایی کافی در خاک قرار داد . مقدار کود مورد نیاز لوبیا روغنی می تواند صفر تا ۱۲۰ کیلو در هکتار ازت و ۴۵ تا ۹۰ کیلو اکسید فسفر باشد .

در این شرایط ممکن است تا حدود ۵۰ کیلو در هکتار اکسید پتاسیم نیاز باشد .

تاریخ کاشت:

حداقل حرارت خاک برای جوانه زدن و سبز شدن لوبیا روغنی حدود ۱۵ درجه سانتیگراد و حرارت مطلوب آن حدود ۳۰ درجه سانتیگراد است .

آبیاری:

معمولاً اولین آبیاری را بلافاصله پس از کاشت انجام و خاک را تا عمق حدود یک متر خیس می کنند . دومین آبیاری بفاصله کمی بعد از آبیاری اولی و بسیار سبک انجام می شود تا سبز شدن تسهیل گردد .

کنترل علفهای هرز:

توان لوبیا روغنی در مقابله با علفهای هرز ، بخصوص در شرایط افزایش فاصله ردیفهای کاشت بسیار کم است .

لوبیا روغنی به بسیاری از علف کشها حساس است .

علف کشهای قبل از کاشت مانند تریفلورالین ، اپتام و لاسو و علف کشهای قبل از سبز شدن مانند داکتال را می توان برای کنترل علفهای هرز لوبیا روغنی مورد استفاده قرار داد .

آفات و امراض:

از آفات اختصاصی لوبیا روغنی می توان پروانه دانه خوار Etillo zinkenella را نام برد که به سایر حبوبات نیز خسارت می زند . کنترل این آفت با شخم پائیزه ، یخ آب زمستانه و تناوب زراعی بصورت عدم کاشت کلیه حبوبات برای ۲ تا ۳ سال در ناحیه امکان پذیر است . کنترل شیمیایی با مشاهده مداوم مزرعه از اوایل رشدو انجام سمپاشی با ظهور پروانه ها و مشاهده اولین آثار خسارت امکان دارد . استفاده از سموم گوزاتیون و دیپرتکس و تکرار سم پاشی پس از ۷ الی ۱۰ روز از نوبت اول توصیه شده است .

بیماریهای سفیدک داخلی لوبیا روغنی ، بیماری لکه ارغوانی لوبیا روغنی و موزائیک لوبیا روغنی بطور پراکنده و با خصارت غیر اقتصادی در مزارع لوبیا روغنی ایران مشاهده شده اند .

ظاهراً عامل بیماری بوته میری لوبیا روغنی در ایران قارچی است بنام Rhizoctonia solani فآفت

که ساپروفیت اختیاری است . مبارزه با این قارچ با انتخاب ارقام مقاوم ، زهکشی زمین و ضد عفونی بذر بوسیله قارچ کشهای سیستمیک مانند تیابندازول و بنومیل می باشد .

برداشت:

معمولاً برداشت لوبیا روغنی هنگامی انجام می شود که نیامها زرد و خشک شده اند

موارد استفاده:

دانه خشک لوبیا روغنی ۱۴ تا ۲۰ درصد روغن و ۳۰ الی ۴۰ درصد پروتئین داد . ارقام روغنی دارای پروتئین کمتر و روغن بیشتری هستند .

کنجاله لوبیا روغنی را برای تغذیه دام مصرف می نمایند . اما مصرف کنجاله لوبیا روغنی در کشورهای صنعتی برای تهیه گوشت گیاهی با گوشت لوبیا روغنی در کشورهای صنعتی برای تهیه گوشت گیاهی یا گوشت لوبیا روغنی معمول است .