شنوایی‌سنجی

شنوایی شاید مهم‌ترین سیستم حسی انسان باشد به نحوی که بدون بهره‌مندی از آن توانایی انسان در ایجاد ارتباط با پیرامون خود بطور محسوسی کاهش می‌یابد. توانایی در ایجاد ارتباط، …

شنوایی شاید مهم‌ترین سیستم حسی انسان باشد به نحوی که بدون بهره‌مندی از آن توانایی انسان در ایجاد ارتباط با پیرامون خود بطور محسوسی کاهش می‌یابد. توانایی در ایجاد ارتباط، انسان را در مقایسه با سایر موجودات از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌سازد. متأسفانه تعدادی از بیماریها با ایجاد اختلال در سیستم شنوایی باعث محدودیت در این توانمندی می‌شوند. بنابراین بررسی اختلالات شنوایی دقت بیشتری را طلب می‌کند.

شنوایی سنجی با تون خالص، متداولترین روش شنوایی سنجی در کلینیک محسوب می‌شود. با وجودیکه این روش قادر به تشخیص میزان، نوع، شکل ،یک طرفه یا دو طرفه بودن و قرینگی کم شنوایی است، اما نمی‌تواند به طور دقیق، علت بروز آن را مشخص کند. شنوایی سنجی با محرکات گفتاری نیزروش ذیگری از ارزیابی سیستم شنوایی است که می تواند در مورد میزان توانایی فرد در برقراری ارتباطات کلامی اطلاعات مفیدی در اختیار شنوایی شناس قرار دهد. البته این ارزیابی ها تنها به‌عنوان بررسی مقدماتی و پایه سیستم شنوایی محسوب می شوند و متخصص شنوایی‌شناسی با توجه به این نتایج ابتدایی می تواند در مورد استفاده از سایر آزمون ها برای تشخیص افتراقی ضایعه، تصمیم گیری کند.

شنوایی سنجی با صدای خالص

PTA) Pure - tone audionetry) با استفاده از دستگاه اودیومتر، اصواتی با فرکانسهای مختلف برای فرد ارائه شده و آستانه‌های شنوایی برای انتقال هوایی و انتقال استخوانی بطور جداگانه اندازه‌گیری و به ترتیب توسط خطوط ممتد و نقطه چین بهم متصل می‌شوند.

ادیوگرام

ادیوگرام دارای دو ستون است. ستون عمودی شدت صوت را نشان می‌دهد (برحسب دسی بل). در این ستون عدد صفر بیانگر حداقل شدت صوتی است که بیش از نیمی از افراد نرمال می‌توانند بشنوند. اگر فردی قادر به شنیدن یک فرکانس مفروض در ۱۰_دسی بل باشد، یعنی وی می‌تواند فرکانس مذبور را بهتر از یک فرد میانگین بشنود. شنوایی طبیعی وقتی است که آستانه شنوایی گوش از ۲۵ دسی بل بالای صفر بیشتر نباشد. ستونهای افقی فرکانسهای بکار رفته را نشان می‌دهند. معمولاً هفت فرکانس از ۲۵۰ تا ۸۰۰۰ هرتز که بیشتر سر و کار داریم مورد بررسی قرار می‌گیرند.

محاسبه میزان کاهش شنوایی

برای محاسبه میزان کاهش شنوایی، میانگین شنواییها را برای فرکانسهای ۵۰۰، ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ بر حسب هرتز حساب می‌کنند. در حد آستانه شنوایی انتقال هوایی و استخوانی را اندازه گرفته و انتقال هوایی را به خط ممتد و انتقال استخوانی را به نقطه چین و بالاتر از انتقال هوایی ترسیم می‌کنند. گوش راست را با رنگ قرمز و گوش چپ را با رنگ آبی، نشان می‌دهند. در شنوایی نرمال دو خط بر هم منطبق هستند و در نمودار هر دو بالای ۲۰ هرتز هستند. در کاهش شنوایی عصبی دو خط برهم منطبق هستند و هر دو زیر ۲۰ هرتز می‌باشند. در کاهش شنوایی انتقالی دو خط بیش از ۱۰ هرتز باهم فاصله دارند.

شنوایی سنجی گفتاری

در روش Speech audiometny بجای صدای خالص از صداهای گفتاری (کلمات) استفاده می‌شود. این آزمون شامل دو قسمت است:

۱) آستانه درک گفتار

SRT) Speech reception threshold) سطحی است که در آن فرد شنونده باید بتواند ۵۰ درصد کلمات یک لیست از کلمات دو سیلابی مشخص را تکرار کند. PAT و SRT باید بهم شبیه باشند.

۲) توانایی تفکیک گفتار

SDS) Speech discrimination score) با استفاده از یک لیست کلمات تک سیلابی و با شدت معادل ۴۰ هرتز یا بیشتر انجام می‌شود. افراد طبیعی، ۱۰۰ - ۹۵ درصد این کلمات را به درستی تکرار می‌کنند. بیماران مبتلا به کاهش شنوایی عصبی یا مرکب ممکن است قادر به تکرار میزان بسیار کمتری از کلمات باشند.

تمپانومتری

تمپانومتری بخشی از آزمایش امپدانس (Impedence)(به همراه آزمایش رفلکس صوتی و ارزیابی شیپور استاش) است که طی آن قابلیت گذردهی(کمپلیانس) یا برعکس آن، مقاومت (امپدانس) پرده گوش و گوش میانی در برابر صدا سنجیده می‌شود. هر چقدر قدرت گذردهی بیشتر باشد، انرژی صوتی بیشتری وارد گوش میانی خواهد شد و هر چقدر مقاومت بیشتر باشد، سیستم غیر قابل انعطافتر بوده و انرژی صوتی بیشتری به مجرای گوش بر می‌گردد. تمپانومتری روش ساده‌ای است که بویژه در کودکان کم سن و سال مفید واقع می‌شود و در تشخیص ضایعات پرده گوش و گوش میانی، ارزش فراوانی دارد.

در تمپانومتری از یک گوش ویژه با سه سوراخ مجزا استفاده می‌شود که می‌توان با ایجاد صوت و دمیدن هوا از طریق آن، شرایط انتقال را در حالات مختلف سنجید. با رسم کردن قابلیت پذیرش گوش در یک محور و فشار هوا در محور دیگر، یک تمپانوگرام بدست می‌آید، که میزان مقاومت و پذیرش انرژی صوتی توسط گوش را نشان می‌دهد. قابلیت پذیرش صوتی هنگام مساوی بودن فشارها در دو طرف پرده صماخ بیشترین مقدار را دارد.

آزمون بلع (Swallow test)

رایجترین آزمایش برای بررسی وضعیت شیپور استاش است. در این آزمایش در صورت طبیعی بودن عملکرد شیپور استاش، به علت متعادل بودن فشار در دو طرف پرده صماخ، تمپاگرام حداکثر قابلیت پذیرش را نشان می‌دهد. در صورت انسداد شیپور استاش، تمپانوگرام فشار منفی را نشان خواهد داد.

شنوایی سنجی در کودکان و شیرخواران

ارزیابی شنوایی در کودکان به علت اهمیت آن در یادگیری، بسیار مهم است. دقیقترین و قابل اعتمادترین روش برای آزمایش شنوایی در این گروه سنی، بررسی آستانه شنوایی با ارزیابی پاسخ به تحریک ساقه مغز یا (Brain Stem evoked response) می‌باشد.

چشم انداز بحث

ارزیابی قدرت شنوایی در افراد مختلف بخصوص کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است. بعضی از بیماریها باعث کاهش شنوایی می‌شوند، باید با تشخیص زود هنگام اختلالات شنوایی از عوارض بعدی آن پیشگیری کرد. امروزه علم پزشکی پیشرفت زیادی کرده و روشها و دستگاههای زیادی برای این منظور و سایر بیماریها، ابداع شده است.