تاثیر قارچ بر پوست

چرا به رغم تنوع و قابلیت دسترسی انواع داروهای ضد قارچ، شیوع بیماری‌های قارچی پوست همچنان یکی از علل مهم مراجعه بیماران به مراکز درمانی پوست است؟ پاسخ واضح است. اول: عدم رعایت …

چرا به رغم تنوع و قابلیت دسترسی انواع داروهای ضد قارچ، شیوع بیماری‌های قارچی پوست همچنان یکی از علل مهم مراجعه بیماران به مراکز درمانی پوست است؟ پاسخ واضح است. اول: عدم رعایت اصول بهداشتی و درمانی، دوم: عدم توجه به درمان کامل و سوم: سهل‌انگاری در مراقبت‌های پیشگیرانه از سرایت بیماری به دیگران.

بیماری‌های قارچی یا درماتوفیت جزو بیماری‌های عفونی ـ مسری هستند که از منبع آلودگی آن ـ انسان، حیوان یا اشیاء و گیاهان آلوده ـ به فرد در معرض، منتقل و در لایه‌های سطحی و میانی پوست موجب بروز ضایعات پوسته‌دار با لبه‌های برجسته می‌شود که با گذشت زمان ضمن خارش متوسط تا شدید تمایل به گسترش دایره‌ای شکل دارند. شکل ضایعات و شدت پیشرفت آن بستگی به نوع قارچ (انسانی یا حیوانی) دارد. در نوع حیوانی ممکن است علاوه بر خارش شدید و درد، جوش‌های چرکی و حتی تاول‌های کوچک در سطح ضایعات داشته باشد که به‌سرعت در سطح و عمق پوست پیشرفت می‌کند. شاید به همین علت باشد که گاهی این بیماری قارچی با بیماری‌های عفونی غیرقارچی اشتباه می‌شود و بیمار صرفا تحت درمان با آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و خوراکی قرار می‌گیرد؛ در حالی که داروی ضد قارچ یک ضرورت بوده است.

اما قارچ علاوه بر نوع حیوانی و انسانی بر حسب محل بروز عفونت در بدن به انواع قارچ‌های سر، صورت، تنه، کشاله، مو، دست، پا و ناخن تقسیم می‌شود که هرکدام درمان‌های مجزا و مشخصی دارد، به طوری که قارچ مو به دلیل ایجاد کچلی دائم و قارچ ناخن به علت سرسختی و مقاومت نیازمند درمان طولانی‌تر و جدی‌تری است، این درحالی است که نوع کشاله ران به دلیل ماندگاری کرم‌های ضدقارچ در آنجا بهتر و سریع‌تر به درمان پاسخ می‌دهد. بنابراین تعیین نوع درمان (خوراکی یا موضعی) براساس نوع قارچ و محل ضایعه با پزشک معالج است، اما از آنجا که بسیاری از بیماری‌های پوستی از جمله اگزما می‌توانند در شکل و شمایل این بیماری آشکار شوند، انجام یک آزمایش پوستی دقیق ضروری است و بسیار اهمیت دارد که نمونه‌برداری سطحی پوست در زمانی انجام شود که قارچ‌های زنده در سطح پوست به راحتی در دسترس باشند. از این رو، فرد مبتلا باید حداقل تا ۳ روز از مالیدن هر پماد ضد قارچ و حتی صابون و شامپو در محل عفونت خودداری کند تا قارچ‌ها براحتی برای آزمایشگاه در دسترس باشند و این شاید مهم‌ترین نکته آموزشی این نوشتار باشد که کمتر مورد توجه بوده است، زیرا گزارش منفی آزمایشگاه یعنی عدم درمان و پیشرفت بیماری و حتی ابتلای دیگران.

شیوع بیماری در دامداران، کشاورزان و مراکز جمعی (سربازخانه‌ها و مدارس) بیشتر بوده و افراد ورزشکار بخصوص کشتی‌گیران به دلیل تماس بدنی با افراد مختلف در معرض بیشتر این بیماری هستند. مضاف بر این، کسانی که تحت درمان با داروهای شیمی درمانی یا خانم‌های حامله و افرادی که به دلیل بیماری‌های طولانی یا جراحی وسیع از ضعف جسمانی قابل ملاحظه‌ای برخوردار هستند در معرض جدی این بیماری قرار دارند.

از سوی دیگر افراد مبتلا به بیماری‌های آمیزشی (سوزاک و سیفلیس) و ایدز مبتلا به فرم پیشرفته این بیماری در قسمت‌های مختلفی از بدن می‌شوند که درمان اولیه در این افراد بسیار حائزاهمیت است.

نکته مهم در درمان این بیماری مسری، کامل کردن دوره درمان است، زیرا علاوه بر کسب سلامتی مانع انتقال آن به دیگران می‌شویم.

دکتر سید ناصر عمادی

متخصص پوست و مو