از دوستی با دروغگو بپرهیز

بازخوانی ۳۸حدیث علوی

در اینجا نگاهی انداخته‌ایم به سخنان امام علی (ع) همام که سخنانش چراغی است روشن در دل تاریک بیم‌ها و ناامیدی‌ها...

▪ از دوستی با دروغگو بپرهیز که او به سرابی ماند که دور را به تو نزدیک و نزدیک را به تو دور می‌نمایاند.

▪ از دوستی با احمق بپرهیز که می‌خواهد به تو نفعی رساند اما دچار زیانت می‌کند.

▪ از دوستی با بخیل بپرهیز زیرا آنچه را که سخت به آن نیاز داری از تو دریغ می‌دارد و از دوستی با بدکار بپرهیز که با اندک بهایی تو را می‌فروشد.

▪ چون نشانه‌های نعمت پروردگار آشکار شد، با ناسپاسی نعمت‌ها را از خود دور نسازید.

▪ از کفاره گناهان بزرگ، به فریاد مردم رسیدن و آرام کردن مصیبت‌دیدگان است.

▪ بخشنده باش اما زیاده‌روی نکن، در زندگی حسابگر باش اما سختگیر مباش.

▪ در سر راه صفین دهقانان شهر انبار تا امام را دیدند پیاده شده و پیشاپیش آن حضرت می‌دویدند. فرمود: «چرا چنین می‌کنید؟» گفتند: «عادتی است که پادشاهان خود را احترام می‌کردیم،» فرمود: «به خدا سوگند! که امیران شما از این کار سودی نبردند و شما در دنیا با آن خود را به زحمت می‌افکنید و در آخرت دچار رنج و زحمت می‌شوید و چه زیانبار است رنجی که عذاب در پی آن باشد و چه سودمند است آسایشی که با آن، امان از آتش جهنم باشد.»

▪ همانا ارزشمندترین بی‌نیازی عقل است و بزرگ‌ترین فقر بی‌خردی است و ترسناک‌ترین تنهایی خودپسندی است و گرامی‌ترین ارزش خانوادگی اخلاق نیکوست.

▪ اگر بر دشمنت دست یافتی، بخشیدن او را شکرانه پیروزی قرار ده.

▪ ناتوان‌ترین مردم کسی است که در دوست‌یابی ناتوان است و از او ناتوان‌تر آنکه دوستان خود را از دست بدهد.

▪ با مردم آنگونه معاشرت کنید، که اگر مردید بر شما اشک ریزند و اگر زنده ماندید، با اشتیاق سوی شما آیند.

▪ عمل مستحب انسان را به خدا نزدیک نمی‌گرداند اگر به واجب زیان رساند.

▪ خوشا به حال کسی که به یاد معاد باشد برای حسابرسی قیامت کار کند، با قناعت زندگی کند و از خدا راضی باشد.

▪ گناهی که تو را پشیمان کند بهتر از کار نیکی است که تو را به خودپسندی وادارد.

▪ هیچ ثروتی چون عقل و هیچ فقری چون نادانی نیست. هیچ ارثی چون ادب و هیچ پشتیبانی چون مشورت نیست.

▪ از بخشش اندک شرم مدار که محروم کردن از آن کمتر است.

▪ عفت ورزیدن زینت فقر و شکرگزاری زینت بی‌نیازی است.

▪ اگر به آنچه که می‌خواستی نرسیدی، از آنچه هستی نگران مباش.

▪ ارزش هرکس به مقدار دانایی و تخصص اوست.

▪ شما را به ۵ چیز سفارش می‌کنم که اگر برای آنها شتران را پرشتاب برانید و رنج سفر را تحمل کنید سزاوار است: کسی از شما جز به پروردگار خود امیدوار نباشد و جز از گناه خود نترسد و اگر از یکی سوال کردند و نمی‌داند، شرم نکند و بگوید نمی‌دانم و کسی در آموختن آنچه نمی‌داند شرم نکند و بر شما باد به شکیبایی که شکیبایی، ایمان را چون سر است بر بدن و ایمان بدون شکیبایی چنان بدن بی‌سر، ارزشی ندارد.

▪ دو چیز در زمین مایه امان از عذاب خدا بود: یکی از آن دو برداشته شد، پس دیگری را دریابید و بدان چنگ زنید اما امانی که برداشته شد رسول خدا (ص) بود و امان باقی‌مانده، استغفار است که خدای بزرگ به رسول خدا(ص) فرمود: «خدا آنان را عذاب نمی‌کند در حالی که تو در میان آنانی و عذابشان نمی‌کند تا آن هنگام که استغفار می‌کنند.»

▪ کسی که میان خود و خدا را اصلاح کند، خداوند میان او و مردم را اصلاح خواهد کرد و کسی که امور آخرت را اصلاح کند، خدا امور دنیای او را اصلاح خواهد کرد و کسی که از درون جان واعظی دارد، خدا را بر او حافظی است.

▪ بی‌ارزش‌ترین دانش، دانشی است که بر سر زبان است و برترین علم، علمی ‌است که در اعضا و جوارح آشکار است.

▪ از امام پرسیدند: «خیر» چیست؟ فرمود: «خوبی آن نیست که مال و فرزندت بسیار شود بلکه خیر آن است که دانش تو فراوان و بردباری تو بزرگ و گران مقدار باشد و در پرستش پروردگار در میان مردم سرفراز باشی پس اگر کار نیکی انجام دهی شکر خدا به جا آوری و اگر بد کردی از خدا آمرزش خواهی. در دنیا جز برای ۲ کس خیر نیست؛ یکی گناهکاری که با توبه جبران کند و دیگر نیکوکاری که در کارهای نیکو شتاب ورزد.»

▪ خوابیدن همراه با یقین، برتر از نمازگزاردن با شک و تردید است.

▪ چون روایتی را شنیدید، آن را بفهمید و عمل کنید، نه بشنوید و نقل کنید زیرا راویان علم، فراوان و عمل‌کنندگان آن اندک‌اند.

▪ همانا خدا واجباتی را به شما لازم شمارده، آنها را تباه نکنید و حدودی برای شما معین فرموده اما از آنها تجاوز نکنید و از چیزهایی نهی فرمود، حرمت آنها را نگاه دارید و نسبت به چیزهایی سکوت فرمود، نه از روی فراموشی، پس خود را درباره آنها به رنج و زحمت دچار نسازید.

▪ مردم برای اصلاح دنیا چیزی از دین را ترک نمی‌گویند جز آنکه خدا آنها را به چیزی زیانبارتر دچار خواهد ساخت.

▪ سرمایه‌ای سودمندتر از عقل نیست و تنهایی‌ای ترسناک‌تر از خودبینی و عقلی چون دوراندیشی و بزرگواری‌ای چون تقوا و همنشینی چون اخلاق خوش و میراثی چون ادب و رهبری چون توفیق الهی و تجارتی چون عمل صالح و سودی چون پاداش الهی و پارسایی‌ای چون پرهیز از شبهات و زهدی چون بی‌اعتنایی به دنیای حرام و دانشی چون اندیشیدن و عبادتی چون انجام واجبات و ایمانی چون حیا و صبر و خویشاوندی چون فروتنی و شرافتی چون دانش و عزتی چون بردباری و پشتیبانی مطمئن‌تر از مشورت.

▪ چقدر فاصله بین این دو عمل زیاد است: عملی که لذتش می‌رود و کیفر آن می‌ماند و عملی که رنج آن می‌گذرد و پاداش آن ماندگار است.

▪ خوشا به حال آن کس که خود را کوچک می‌شمارد و کسب و کار او پاکیزه است و جانش پاک و اخلاقش نیکوست که مازاد بر مصرف زندگی را در راه خدا بخشش می‌کند و زبان را از زیاده‌گویی بازمی‌دارد و آزار او به مردم نمی‌رسد و سنت پیامبر(ص) او را کفایت کرده، بدعتی در دین خدا نمی‌گذارد.

▪ در شگفتم از بخیل، به سوی فقری می‌شتابد که از آن می‌گریزد و سرمایه‌ای را از دست می‌دهد که برای آن تلاش می‌کند. در دنیا چون تهیدستان زندگی می‌کند اما در آخرت چون سرمایه‌داران محاکمه می‌شود و در شگفتم از متکبری که دیروز نطفه‌ای بی‌ارزش و فردا مرداری گندیده خواهد بود و در شگفتم از آن‌کس که آفرینش پدیده‌ها را می‌نگرد و در وجود خدا تردید دارد و در شگفتم از آن‌کس که مردگان را می‌بیند و مرگ را از یاد برده است و در شگفتم از آن‌کس که پیدایش دوباره را انکار می‌کند در حالی که پیدایش آغازین را می‌نگرد و در شگفتم از آن‌کس که خانه نابودشدنی را آباد می‌کند اما جایگاه همیشگی را از یاد برده است.

▪ دوست، دوست نیست مگر آنکه حقوق برادرش را در ۳ جایگاه نگهبان باشد: در روزگار گرفتاری، آن هنگام که حضور ندارد و پس از مرگ.

▪ ایمان خود را با صدقه دادن و اموالتان را به زکات دادن نگاه دارید و امواج بلا را با دعا از خود برانید.

▪ نابود شد کسی که ارزش خود را ندانست.

▪ کسی که میان خود و خدا را اصلاح کند، خداوند میان او و مردم را اصلاح خواهد کرد و کسی که امور آخرت را اصلاح کند، خدا امور دنیای او را اصلاح خواهد کرد و کسی که از درون جان واعظی دارد، خدا را بر او حافظی است.

▪ بی‌ارزش‌ترین دانش، دانشی است که بر سر زبان است و برترین علم، علمی است که در اعضا و جوارح آشکار است.

▪ مردم برای اصلاح دنیا چیزی از دین را ترک نمی‌گویند، جز آنکه خدا آنان را به چیزی زیانبارتر دچار خواهد ساخت.

جمع آوری:اعظم ولی قیداری