جشنواره فیلم فجر از نگاه شهید آوینی درجست وجوی هویت

نمی توان از سینمای انقلاب و جست وجو افق آرمانی هنر هفتم درایران بدون یاد و نام سید مرتضی آوینی سخن گفت. این شهید، چه در حوزه عمل و چه درعرصه عمل سهم بسزایی در تلاش برای به پا کردن …

نمی توان از سینمای انقلاب و جست وجو افق آرمانی هنر هفتم درایران بدون یاد و نام سید مرتضی آوینی سخن گفت. این شهید، چه در حوزه عمل و چه درعرصه عمل سهم بسزایی در تلاش برای به پا کردن سینمایی نجیب و همشأن نام ایران و اسلام دارد. بدون شک یکی از چراغ های راهنمای ما برای برگزاری هرچه بهتر جشنواره فیلم فجر، بهره از دیدگاه های این هنرمند بزرگ است. آنچه می خوانید برگزیده ای از نظرات سید شهیدان اهل قلم درباره این رویداد مهم سینمایی کشورمان است که از مجموعه کتاب های «آینه جادو» تالیف شهید آوینی برگرفته شده اند:

هدف؛ سینمای مبارزه

حرف ما این نیست که سینمای جنگ باید در دستورکار جشنواره قراربگیرد، بلکه می گوییم که سینمای مبارزه باید منظرغایی و مقصودنهایی جشنواره و دست اندرکاران محترم امور سینمایی کشور باشد. اگر امت مسلمان ایران، هویت حقیقی خویش را درمبارزه یافته است، سینمای ایران نیز باید هویت مستقل خویش را درسینمای مبارزه پیدا کند.

هیاهوی بسیاربرای ...؟

ما باید بنشینیم و یک بار برای همیشه تکلیف خود را بفهمیم. به راستی این همه هیاهو برای چیست؟ هیاهوی بسیار برای هیچ و یا حتی کمتر از هیچ؟ اگر جشنواره فجر حقیقتاً می خواهد سینمای ایران را در طریق کسب هویت حقیقی خویش مدد رساند، باید افق حرکت خویش را به خوبی بازشناسد و گام های خویش را آن چنان تنظیم کند که درنهایت به این آمال و آفاق منتهی شود. لفظ برنامه ریزی هم از آن الفاظ رایجی است که معده ژورنالیسم از آن تغذیه می کند. اما به هر تقدیر، تعیین مقصد اولین کاری است که باید برای برنامه ریزی انجام گردد. ما در جست وجوی چه هستیم؟ جلوه فروشی و شهرت طلبی؟ تکنیک برتر؟ کسب وجهه دموکراتیک درنزد غربی ها و غرب زدگان؟ پرورش سینماگرانی که بتوانند جوایز جشنواره های از ما بهتران را درو کنند؟ اعتراف به ده سال اشتباه؟! از بین بردن و انکار همه دست آوردهای گرانقدر هشت سال دفاع مقدس؟... و یا همراهی و همزبانی با امتی که علمدار مبارزه برای احیای اسلام در سراسر جهان هستند؟ کدام یک؟

سینمای بی هویت

اعتراض اصلی ما به سینمای ایران متوجه همین معناست که چرا سینمای پس از انقلاب، هویتی ایرانی ندارد وچرا سینمای ایران از جواب گفتن به غایات فرهنگی و انقلابی این امت عاجز است و چرا اصلا سیاستگذاران سینمای ایران، سینما را چون رسانه ای که ماهیتاً می تواند منشأ تحولات فرهنگی باشد باور نکرده اند؟

سینمای کنونی ایران هویتی ندارد و هواداران آن درخارج از کشور عمدتا مخالفان انقلاب اسلامی و منتقدان جشنواره ای هستند و اصلا این سینما مردم را مخاطب خویش نمی داند.

آینده سینمای ایران

آینده انقلاب اسلامی درهمه وجوه توسط کسانی محقق می شود که اسلام را بشناسند و مهمتر از شناختن، با جان و دل بدان پیوسته باشند. پس اجازه دهید که امید ما برای آینده سینمای ایران جز به هنرمندان مؤمن خط شکن نباشد. امام بت شکن بود و بسیجی ها به تبعیت از ایشان، خط شکن؛ و سینمای متعهد ما نیز باید خاکریزهای تثبیت شده سینمای غرب را بشکند و راهی تازه بازکند. راه ما از آنجا که غربی ها رفته اند و می رود نمی گذرد و باید متوقع بود که اگر افق هایمان با یکدیگر متفاوت است، راه هایمان نیز متفاوت باشد؛ روش هایمان نیز.

داوری درجشنواره فجر

مقصود ما این نیست که جشنواره فجر می بایست جایزه خویش را از سر صدقه! به یک فیلم جنگی می داد. خیر، فیلمسازان حزب اللهی هم مثل بسیجی ها، رضایت خدا را درنظر دارند و از این بازیچه ها مستغنی هستند؛ اما وقتی همه این حقیقت را می دانند که حرکت سینمای کشور درسال های آینده به شدت متاثر از داوری های جشنواره فجر است، آیا نباید توقع داشت که این داوری ها همسو با ضرورت تاریخی انقلاب اسلامی باشد و موید این هویت فرهنگی عمیق که امت مسلمان ایران یافته اند؟

ریشه همه مشکلات

ریشه مباحثی از این دست را که درحیطه سینما رواج دارد، در قلمرو ادبیات، مطبوعات، علوم انسانی، تلویزیون، فرهنگ و حتی فلسفه می توان یافت و همه این معضلات به اعتقاد بنده به یک معضل اساسی برمی گردد و آن عدم تبیین نسبتی است که فی مابین ما و غرب وجود دارد. تا آن گاه که این نسبت برای ما تجلیل ناشده باقی بماند، نحوه مقابله ما نیز با فرهنگ غرب، هنر وسیاست آن، علوم غربی و تکنولوژی، همچنان درابهام باقی خواهد ماند.