سلامت خون چگونه آزمایش می شود؟

خون سالم خونی است که هیچ زیانی به فرد گیرنده آن وارد نمی‌کند. خون سالم می‌تواند نجات‌دهنده حیات باشد، اگر هنگام اهدا، هر عامل عفونی در خون اهداکننده وجود داشته باشد که توسط …

خون سالم خونی است که هیچ زیانی به فرد گیرنده آن وارد نمی‌کند. خون سالم می‌تواند نجات‌دهنده حیات باشد، اگر هنگام اهدا، هر عامل عفونی در خون اهداکننده وجود داشته باشد که توسط انتقال خون یا از طریق هر فرآورده‌ای که از آن خون تولید می‌شود، ‌منتقل گردد آن خون ناسالم است. خون ناسالم می‌تواند موجب بیماری شدید شده یا حتی مرگ گیرنده را به همراه داشته باشد. هزینه‌های انسانی (تجویز) ‌خون ناسالم غیرقابل محاسبه است. ابتلا و مرگ و میر ناشی از انتقال خون آلوده عواقب بسیار گسترده‌ای، ‌نه فقط برای گیرندگان خون،‌ بلکه برای خانواده آنها، جامعه آنها و کشور آنها در بردارد، زیرا بدون علامت بیماری منتقل کرده، ‌به گسترش آلودگی در جمعیتی بزرگ‌تر کمک می‌کند.

همه دولت‌ها می‌کوشند تا از سلامت و کفایت خون برای تامین نیاز جمعیت بیماران و قابلیت دسترسی تمام افرادی که به آن نیاز دارند، اطمینان حاصل نمایند. اگر چه این امر بدون هزینه به دست نمی‌آید، اما باید به این نکته توجه داشت که فرآورده خونی ناسالم یا ناکافی در نهایت هم از جنبه انسانی و هم جنبه اقتصادی، ‌گران‌تر است.

در ایران برای اطمینان از سلامت خون‌های اهدا شده، خون‌های موجود در مراکز انتقال خون از نظر آلودگی به ویروس‌های هپاتیت B، هپاتیت C، ویروس ایدز و عامل مولد سیفیلیس آزمایش می‌شوند. به این صورت که ابتدا آزمایش‌های غربالگری که بسیار حساس و سریع بوده برای جستجوی احتمالی آلودگی انجام می‌شود.

اگر نتیجه آزمایشات غربالگری حاکی از سلامت خون باشد، خون مورد نظر مصرف می‌شود، اما اگر نتایج آزمایشات غربالگری (آزمایش اولیه) در هر مورد مثبت گزارش گردد، خون مصرف نمی‌شود و آزمایش تکمیلی روی خون انجام می‌شود. علت این موضوع این است که تست غربالگری تقریبا همیشه یک خون آلوده به ویروس‌های فوق را بدرستی تشخیص می‌دهد، اما در مواردی به خاطر حساسیت بالا ممکن است در غیاب آلودگی هم نتیجه آن مثبت شود که به آن مثبت کاذب می‌گویند. نتایج آزمایش تکمیلی نشان می‌دهد فرد بیمار است یا این‌که نتیجه آزمایش غربالگری مثبت کاذب بوده است. گاهی نیز نتیجه آزمایش تکمیلی به صورت بینابینی یا نامعین گزارش می‌شود.

در صورت نامعین بودن آزمایش تاییدی، فرد باید مجددا آزمایش شود. ولی در صورت منفی بودن آزمایش تاییدی احتمال بیمار بودن فرد بسیار کم است با این حال او دیگر نمی‌تواند خون اهدا نماید. هر چند نتیجه مثبت کاذب دلیل بر وجود عفونت نیست و اغلب ناشی از شرایط خاص بدن است، اما براساس قوانین فعلی اهداکنندگان با نتیجه مثبت کاذب به منظور اطمینان از افزایش سلامت خون نمی‌توانند اقدام به اهدای خون نمایند. چون بهترین استاندارد ایمنی زمانی به دست می‌آید که منحصرا اهداکننده‌هایی که نتیجه آزمایش‌های آنها همیشه منفی بوده مورد پذیرش قرار گیرند.