دید و بازدید از نوع خبرنگارانه

حاشیه و متن نوزدهمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها

چند سالی است آبان که می‌شود، محفلی بزرگ برای گردهمایی مطبوعاتی‌ها به راه می‌افتد، محفلی که از طرفی محل تلاقی مستقیم مخاطب و رسانه است و از طرف دیگر جایی برای دید و بازدید اهالی رسانه. نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی مطبوعات و خبرگزاری‌ها هم از هفتم آبان در مصلی تهران آغاز به کار کرد وکار خود را در حالی به پایان ‌برد که این نمایشگاه همچون سال‌های گذشته ویترین کوچکی بود برای بازتاب آنچه در میان رسانه‌های کشور در طول یک سال روی داد. نمایشگاه مطبوعات گرچه دیگر پاتوق بحث‌های داغ سیاسی نبود، اما همچنان محل قدم‌زدن و گردهمایی بسیاری از سیاستمداران، هنرمندان و نیز ورزشکاران بود.

گزارش پیش‌رو توصیفی از نمایشگاه مطبوعات، برای آن دسته از مخاطبان که موفق به بازدید از این نمایشگاه نشدند؛ اولین نکته‌ای که امسال در بازدید از نمایشگاه خودنمایی می‌کرد، این بود که نحوه چیدمان غرفه‌ها امسال چندان تفاوتی با سال گذشته نداشت. به همین خاطر کمتر پیش می‌آمد که اهالی رسانه درباره تغییر عمده در دکور رقیبان خود اظهارنظری بکنند. برخی به شوخی می‌گفتند موج گرانی گریبان غرفه‌داران را گرفته است. برخی نیز می‌گفتند که تغییر نکردن فضای داخلی شبستان به آنها کمک می‌کند برای یافتن رسانه‌های موردنظرشان تنها به حافظه خود رجوع کنند تا مسیر را بیابند. از دکوراسیون غرفه‌ها که بگذریم، امسال کاهش فضای رسانه‌ها چشمگیر بود. حتی رسانه‌ای همچون فارس، امسال غرفه‌ای کوچک‌تر از سال گذشته داشت.

امسال همچنین از موج کاغذهای تبلیغاتی اطراف غرفه‌ها خبری نبود. کاغذ گران است و قشر فرهنگی کشور شاید به همین دلیل است که فرهنگ استفاده درست از این بازماندگان درخت و جنگل را در برنامه خود قرار دادند. البته از یاد نبریم امسال از هدایای تبلیغاتی هم مانند سال‌های گذشته خبری نبود. همیشه می‌گفتند عده‌ای برای جمع‌آوری این هدایا به نمایشگاه می‌آیند. طی روزهای آینده و انتشار آمارهای رسمی، باید صبر کرد و دید که آیا کاهش دست و دل‌بازی مطبوعات تاثیری در استقبال از نمایشگاه داشته است یا خیر.

البته طبق روال سال‌های گذشته، اعتراض و انتقاد از فضای اختصاص یافته به غرفه‌ها و محل قرارگیری آنها نقل محافل مطبوعاتی‌های حاضر در نمایشگاه بود، به طوری که باز هم خیلی‌ها معتقد بودند فضا به درستی تقسیم نشده و چیدمان غرفه‌ها متجانس نیست، البته شما هم اگر به نمایشگاه مراجعه می‌کردید حتما از دیدن غرفه یک مجله تغذیه در کنار مجله‌ای سیاسی متعجب می‌شدید.

بعضی از رسانه‌ها نیز در فهرست راهنمای غرفه‌های نمایشگاه وجود نداشتند و مراجعه‌کنندگان برای یافتن آنها به ناچار از تمام سالن دیدن می‌کردند.

● مرد روزنامه‌ای که همیشه هست...

از برنامه‌های کم و بیش چشم‌نواز نمایشگاه امسال، تهیه و تدوین یک روزنامه دیواری بزرگ به طول یک کیلومتر در فضای داخلی شبستان بود، که از برنامه‌های مورد علاقه دانش‌آموزان مراجعه‌کننده به نمایشگاه مطبوعات محسوب می‌شد. این روزنامه دیواری با هماهنگی پژوهسرای منطقه ۱۵ آموزش و پروش تهران برپا شده بود و خیلی از دانش‌آموزان را برای تولید این روزنامه دیواری به نمایشگاه کشاند. مجسمه مردی که با روزنامه ساخته شده است، امسال نیز در مرکز شبستان گوشه‌ای نشسته و روزنامه می‌خواند. عموم بازدیدکنندگان نیز چند لحظه‌ای کنار او مکث می‌کردند تا با مرد روزنامه‌ای عکس یادگاری داشته باشند.

اگر مرد روزنامه‌ای سفید است در مقابل مردی سیاهپوش را می‌دیدیم که از طرف یکی از غرفه‌ها استخدام شده بود و با چتری در نمایشگاه می‌گشت و خیلی‌ها هم بدون آن که متوجه شوند این فرد نماد چیست و این ظاهر عجیب برای تبلیغ چه غرفه‌ای است با وی عکس می‌گرفتند. خب، این هم نوعی تبلیغ است. اجرای نمایش میدانی از جمله برنامه‌هایی بود که مورد توجه برخی از بازدیدکنندگان قرار می‌گرفت، اما فضایی که چنین نمایش‌هایی در آن اجرا می‌شود در راهروی اصلی قرار داشت و مسیر عبور و مرور بازدیدکنندگان را مسدود می‌کرد و ازدحام جمعیت مانع از دیده شدن این نمایش می‌شد در حالی که با اجرای چنین نمایش‌هایی در فضای بیرونی شبستان هم تماشاگران راحت‌تر به تماشای نمایش می‌پرداختند و هم صدای ایجاد شده مانع از فعالیت غرفه‌های مجاور نمی‌شد.

● مهمان دزدی و خبرنگاران دونده

پدیده مسبوق‌ به ‌سابقه میهمان‌دزدی، امسال هم همچون سال‌های گذشته در میان رسانه‌ای‌های حاضر در نمایشگاه مرسوم بود، البته گویا در نمایشگاه امسال مهمان‌دزدی با آداب بیشتری انجام می‌شد و مهمانان هم زمان بیشتری برای مصاحبه اختصاص می‌دادند. غرفه‌های فارس، همشهری، ایسنا، مهرنامه و جام‌جم محل رفت و آمد بسیاری از مهمانان ویژه نمایشگاه بودند. همان‌هایی که نامشان مرتبا از بلندگو‌های شبستان اعلام می‌شد.

معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از افرادی بود که در روزهای برگزاری نمایشگاه تلاش می‌کرد در بیشتر غرفه‌ها حضور داشته باشد و به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ دهد.

البته بودند هنرمندانی که از برخورد غرفه‌داران ناراضی بودند. ملیکا زارعی و رضا یزدانی در روز حضورشان زودتر از موعد نمایشگاه را ترک کردند تا اعتراض خود را در این زمینه نشان دهند. اما در مقابل حضور طولانی کاندیداهای احتمالی ریاست‌جمهوری آینده، بدون شک باعث گرم شدن فضای شبستان شده بود. مردم و مطبوعات می‌خواهند سر دربیاورند امسال چه کسانی می‌آیند و چه برنامه‌هایی دارند.

● برنامه‌های همیشه حاشیه‌ای

در میان برنامه‌های جنبی نمایشگاه نوزدهم می‌توان به نشست‌های سرای روزنامه‌نگاران هم اشاره کرد که به خاطر حضور چهره‌های سرشناس، توجه بسیاری از بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کرد. چهره‌هایی همچون رامبد جوان، رضا یزدانی، بهنام صفوی، علی معلم، جواد طوسی، جمشید مشایخی، علیرضا خمسه و جواد عزتی در روزهای برگزاری نمایشگاه در سرا حاضر شدند و درباره موضوعات داغ مطبوعاتی‌ها اظهارنظر کردند. نشست «از طنز مطبوعاتی تا طنز تلویزیونی» یکی از نشست‌هایی بود که مورد توجه قرار گرفت و با انتقادات علی معلم از طنزهای سال‌های اخیر و صحبت‌های رامبد جوان در این زمینه حواشی به همراه داشت که به طور گسترده توسط رسانه‌های حاضر در مصلی بازتاب داده شد.

در بخش بین‌الملل نوزدهمین نمایشگاه بین‌الملل مطبوعات و خبرگزاری‌ها نام کشورهایی چون کنیا، ترکیه، ونزوئلا، بنگلادش، سریلانکا، نیجریه، اوگاندا، قطر، کویت، مصر، تونس، امارات، سوئیس، ایتالیا، ویتنام، ارمنستان، روسیه، قزاقستان، تاجیکستان، افغانستان، یمن، فلسطین، سوریه، عمان، چین، عراق، اردن و لبنان به چشم می‌خورد، آن‌طور که مسئولان برگزاری نمایشگاه می‌گویند و از قرائن هم برمی‌آید، فضای مناسبی برای تبادل اطلاعات و تجارب رسانه‌ها در بخش بین‌الملل نمایشگاه فراهم شده بود.

● دید و بازدید از نوع خبری

اگر آلودگی‌های صوتی که از طریق مانیتورها و میکروفون‌های برخی از غرفه‌ها ایجاد می‌شد و قطعی اینترنت را کنار بگذاریم، نمایشگاه مطبوعات امسال هم مثل هر سال محل دید و بازدید خبرنگاران بود. باید خبرنگار باشی تا بدانی دیدن یک همکار قدیمی و جویا شدن احوال او در نوروز مطبوعات چه لذتی دارد. در این مواقع گل از گل دو همکار قدیمی می‌شکفد و هر کس خلاصه‌ای از فعالیت خود را در سال گذشته می‌گوید.

نمایشگاه نوزدهم مطبوعات و خبرگزاری‌ها در حالی در مصلی تهران برگزار شدکه داغ‌ترین بحث در آن بدون شک انتخابات سال آینده ریاست‌جمهوری بود. البته از حواشی پروژه فیلم لاله و گرانی دلار و توفان سندی نیز نباید غافل بود. در کنار همه این حواشی، اما باید دید، نمایشگاه نوزدهم در معرفی هر چه بیشتر رسانه‌ها به مردم و تقویت ارتباط حیاتی رسانه ـ مخاطب چقدر موفق عمل کرده است، چیزی که قضاوت درخصوص آن در این مقال نمی‌گنجد و مستلزم تحقیق میدانی و نظرخواهی از کارشناسان، استادان و صاحب‌نظران است. هر چه باشد اما یک نکته مبرهن در این بین وجود دارد، برگزاری این نمایشگاه حتما خیری به حال مردم، اصحاب مطبوعات و اهالی وزارتخانه خیابان بهارستان دارد که ۱۹ سال است به صورت بلاانقطاع ادامه دارد.

الناز اسکندری