سینوزیت بیماری فصل سرما

در فصل سرما بیماری های شایع این فصل همچون سرماخوردگی, آنفلوانزا, سینوزیت و بیشتر مورد توجه قرار می گیرند

در فصل سرما بیماری های شایع این فصل همچون سرماخوردگی، آنفلوانزا، سینوزیت و ... بیشتر مورد توجه قرار می گیرند.

سینوزیت به معنای التهاب سینوس است و زمانی که به هر علت، مخاط سینوس ها دچار التهاب شود، این عارضه ایجاد می شود. چهار سینوس که در جمجمه واقع شده اند به نام های سینوس های فکی، پرویزنی، پیشانی و سینوس های شب پره ای شناخته شده و حفره های پر از هوایی هستند که دو کار اصلی را برعهده دارند؛ آنها از یک طرف باعث سبک شدن جمجمه و از طرف دیگر، باعث گرم و مرطوب شدن هوای تنفسی می شوند و حتی در تصفیه هوای تنفسی هم دخالت می کنند، یعنی تقریبا همان کاری را انجام می دهند که بینی انجام می دهد.

● انواع سینوزیت

براساس آمار، در ایالات متحده ۳۷ میلیون نفر در سال به سینوزیت مبتلا می شوند و حدود ۳۳ میلیون نفر نیز مبتلا به سینوزیت مزمن هستند که هر ساله میلیاردها دلار خرج درمان آنها می شود؛ بطور کلی پزشکان سینوزیت را به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می کنند که سینوزیت حاد ناشی از التهاباتی است که به صورت حاد به دنبال یک سرماخوردگی و حتی یک آلرژی شدید برای بیمار اتفاق می افتد اما سینوزیت مزمن عبارت است از عفونت سینوس های اطراف بینی که بیش از سه ماه به طول بینجامد و همراه با تغییر در مخاط داخل سینوس است.

در اغلب موارد سینوزیت مزمن باکتریال بوده بر خلاف سینوزیت حاد، اختلالات آناتومیک و به ویژه انحراف تیغه میانی بینی و تغییر در وضعیت سیستم ایمنی (به ویژه آلرژی) شایعترین و مهمترین عامل زمینه ای و مستعد کننده آن است. علایم بیماری تا حدود زیادی شبیه به سینوزیت حاد است با این تفاوت که معمولا خفیفتر بوده یا برخی علایم سینوزیت حاد وجود ندارند.

● عوارض

سینوزیت مانند هر بیماری دیگری می تواند عوارضی به همراه داشته باشد، پزشکان معتقدند برخی از این عوارض محدود به خود سینوس است که مهمترین آنها تجمع ترشحات در پشت منفذ بسته شده است. مایعات سینوس معمولا به راحتی از طریق بینی خارج می شوند مگر اینکه سینوس ها ملتهب یا عفونی شوند. این ترشحات به تدریج غلیظ و چسبنده می شود و ممکن است عفونت چرکی نیز به آن اضافه گردد، یا اینکه ممکن است عفونت به کاسه چشم گسترش یافته و موجب تورم پلک و در حالات شدید، تجمع چرک در فضای کاسه چشم شود. سینوزیت همچنین می تواند عوارض مغزی مانند مننژیت و آبسه های مغزی ایجاد کند. آنان معتقدند سینوزیت در صورتی که درد ایجاد کند، این درد معمولاً موضعی است که محل آن بستگی به سینوس مبتلا دارد. سردرد صبحگاهی در موقع برخاستن از خواب مشخصه التهاب سینوس است زیرا در حالت خوابیده تخلیه ترشحات سینوس ها داخل بینی به خوبی انجام نمی شود.

اگر درد در ناحیه پیشانی باشد این حالت ممکن است نشان دهنده التهاب سینوس های پیشانی باشد. التهاب سینوس های فک فوقانی، می تواند باعث درد در فک و دندان های بالایی و ایجاد درد در موقع لمس گونه ها شود و از آنجایی که سینوس های غربالی در نزدیکی مجاری اشکی در گوشه چشم ها قرار دارند، التهاب آنها اغلب باعث ورم پلک ها و بافت های اطراف چشم ها و احساس درد در بین دو چشم می شود؛ التهاب این سینوس ها همچنین ممکن است موجب از دست دادن بویایی و احساس پری در بینی شود. التهاب سینوس های شب پره ای کمتر دیده می شود اما می تواند باعث گوش درد، گردن درد و درد عمقی در بالای سر شود البته اغلب بیماران مبتلا به سینوزیت در نقاط مختلف سر و صورت درد و حساسیت دارند و معمولاً علائم آنها به روشنی سینوس مبتلا را مشخص نمی کند.

پزشکان همچنین عود مجدد گرفتگی بینی بعد از برطرف شدن علائم سرماخوردگی، ترشحات سبز غلیظ یا زرد از بینی، علائم سرماخوردگی که به درمان های معمولی جواب نمی دهد و بوی بد و دائمی در بینی از دیگر علائم سینوزیت می دانند و می گویند این بیماری می تواند باعث تب بالا، ضعف، احساس خستگی، از بین رفتن حس چشایی، بویایی و سرفه های خلط دار که هنگام شب بدتر می شوند، گردد.

● باورهای غلط

نباید فراموش کرد که سینوس های یک فرد بالغ به طور متوسط در شبانه روز حدود یک لیتر ترشح می کنند که این مایع به طور دایم در جریان است، حدود هر ۱۵ دقیقه تعویض و پس از خروج از سینوس ها، از سوراخ های پشتی بینی به فضای پشت گلو وارد می شود. سپس بی آنکه ما متوجه شویم، به سوی معده جاری می شود. این جریان، پدیده ای طبیعی است و گواه بیماری خاصی نیست. در بیشتر افرادی که تنها مشکل آنها ترشحات پشت گلو است، تنها سینوزیت مطرح نیست و ممکن است عوامل مختلفی سبب شود که این مایع بیش از حد غلیظ و چسبناک شده و به راحتی این مسیر را طی نکند و فرد مجبور شود پی در پی آن را از گلویش خارج کند.

یکی از موارد بسیار مهم در بیماری سینوزیت سر درد است؛ معمولاً افراد هر نوع سر دردی را به سینوزیت نسبت می دهند و چون برای خوب شدن آنچه که به تصورشان سینوزیت است، آنتی بیوتیک های زیادی مصرف می کنند و نتیجه ای نمی گیرند، این تفکر نادرست در آنها به وجود می آید که سینوزیت درمان شدنی نیست. بنابراین لازم است افراد از مصرف خودسرانه دارو و خوددرمانی بطور جدی پرهیز کنند.

● درمان

باید گفت که درمان سینوزیت، بستگی به علت ایجاد آن دارد و در درجه اول عواملی که باعث التهاب مجاری ارتباطی سینوس ها به بینی شده اند، باید از بین بروند و ارتباط دوباره بین این دو برقرار شود تا ترشحاتی که پشت این مجاری بسته مانده اند، تخلیه شوند و به این ترتیب از اضافه شدن عفونت جلوگیری شود، به گفته متخصصان استفاده از ضد احتقان های موضعی یا ضد احتقان های عمومی تحت نظر پزشک می تواند در رسیدن به این هدف یعنی باز کردن مجاری بسته شده کمک کند. گاهی نیز ممکن است بسته شدن این راه ارتباطی ناشی از آلرژی باشد که در این مواقع هم استفاده از داروهای ضد آلرژی بسیار کمک کننده است اما نباید فراموش کرد که در مواردی که عامل بسته شدن این مجرا التهاب ناشی از آلرژی نیست، استفاده از داروهای ضد آلرژی ممکن است حتی باعث غلیظ شدن ترشحات شود و سیر بهبود بیماری را به تاخیر اندازد.

از طرف دیگر به علت وجود عفونت در سینوس ها علاوه بر ضد احتقان ها و ضد التهاب های موضعی عمومی، از آنتی بیوتیک هم باید استفاده شود. به این ترتیب اگر بیمار زود به پزشک مراجعه کند سینوزیت با درمان دارویی قابل درمان است و نباید نگران عود بیماری بود. همچنین اگر در موارد خاص نیز نیاز به جراحی باشد با توجه به تکنیک های جدیدی که در جراحی سینوس ها به وجود آمده می توان در بیشتر مواقع سینوزیت را به طور کامل درمان کرد.

● پیشگیری

در پایان باید گفت که پیشگیری در بیماری سینوزیت هم به مانند سایر بیماری ها، در اولویت اول قرار دارد بنابراین توصیه می شود:

- در فصل سرما علاوه بر پوشیدن لباس گرم، پیشانی خود را نیز کاملا گرم نگه دارید.

- نباید فراموش کرد سرماخوردگی ممکن است اولین مرحله در ایجاد عفونت سینوسی باشد، بنابراین ضمن اینکه از هر اقدامی برای پیشگیری نباید کوتاهی کرد، در صورت ابتلا به سرماخوردگی برای جلوگیری و گسترش عفونت باید مایعات زیاد نوشید زیرا این عمل باعث حفظ ترشحات مخاطی بینی و سینوس می شود.

- بخور دادن و استفاده از سرم های نمکی در مراحل اولیه بیماری می تواند از التهاب حفره های سینوسی جلوگیری کند.

مصرف ویتامین A و ویتامین C به دلیل اینکه ترشحات مخاطی را رقیق و به رشد سلول های مولد مخاطی و تقویت دستگاه ایمنی کمک می کند توصیه می شود.

- مرتب و به آرامی بینی خود را از ترشحات پاک کنید.

- تا حد امکان از مسافرت های هوایی در مواقع ابتلا به سرماخوردگی و حساسیت پرهیز کنید و اگر مجبور به این کار هستید از اسپری های ضد احتقان قبل از بلند شدن هواپیما استفاده کنید تا از انسداد سینوس جلوگیری شود.

هوای منزل را مرطوب نگهدارید؛ برای این کار می توانید از دستگاه بخور قرار داده شده در اتاق، بخار حاصل از دوش داغ و ... استفاده کنید.

- از حیوانات دوری کنید.

- مصرف سیگار و الکل را قطع کنید.

- قبل از شنا یا غواصی از اسپری های ضد احتقان استفاده کنید.

سعید کریمی