مطبوعات جهانی, دغدغه استاد

رسانه های کشورمان به ویژه مطبوعات از دیرباز از فقدان پشتوانه اندیشه ای که بتواند زمینه رشد آن و رسیدن به استانداردهای جهانی باشد, محروم بوده اند

رسانه‌های کشورمان به‌ویژه مطبوعات از دیرباز از فقدان پشتوانه ‌اندیشه‌ای که بتواند زمینه رشد آن و رسیدن به استانداردهای جهانی باشد، محروم بوده‌اند. این در حالی‌ است که جامعه مطبوعاتی ما قابلیت‌ها و شایستگی‌های زیادی برای تبدیل شدن به بنگاه اقتصادی خوداتکا و همچنین جهانی شدن را دارد. یکی از نیازهای استراتژیک برای جهانی شدن مطبوعات، وجود نظریه‌پردازان مجرب در حوزه دانشگاهی است که از قابلیت فکری بالایی برخوردار بوده و با شناخت روندهای جهانی مطبوعات، قادر به ترسیم دورنمای رشد آن بوده و به مسائل و مشکلات بومی جامعه مطبوعات نیز کاملا واقف باشند. پروفسور کاظم معتمدنژاد از نادر شخصیت‌های فکری و دانشگاهی در امور ارتباطات بود که شایستگی کافی در این حوزه را داشت و توانست ادبیات جامعه اطلاعاتی را وارد ایران کرده و آن را بومی ‌کند.

ایشان با برخورداری از دانش تئوریک و همچنین درک مشکلات مربوط به عقب‌ماندگی تاریخی مطبوعات کشور و داشتن تجربه کافی از چالش‌های بزرگی که از دیرباز بر سر راه رشد و توسعه مطبوعات قرار داشته، صادقانه تلاش کردند به توانمندسازی ساخت‌های فکری جامعه مطبوعات و ارتقای امور آموزشی آن، کمک شایانی نماید. تاثیر نقش ایشان در این راه مرهون خصایل برجسته اخلاقی ایشان نیز بوده است زیرا وی همواره بر ترویج فضای اخلاقی و حرفه‌ای در رسانه‌ها تاکید داشت و با بی‌ادعایی تمام و نگرش ملی و فراجناحی، در حالی که از نوادر حوزه مسائل تئوریک و امور حقوق مطبوعات در سطح جهان بودند، با اهل علم، دانشجویان و نیز مسئولان وقت به‌ویژه هنگام شکل‌گیری معاونت تازه تاسیس مطبوعات در دولت جناب آقای خاتمی و نیز در دوره اصلاحات از هیچ کوششی برای ارتقای سطح علمی و حرفه‌ای مطبوعات دریغ نکردند. همینطور هنگامی که کمیته ملی ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو توسط مهندس امین‌زاده پایه‌گذاری شد، از ارکان فکری این کمیته برای پیشبرد اهداف ملی ارتباطات رسانه‌ای در سازمان یونسکو بودند.

وی در این رابطه، از طریق ارائه دیدگاه‌های خلاقانه خود، طرح‌های بدیعی از سوی ایران در مجمع جهانی یونسکو مطرح و گرفت که منجر به تصویب تعدادی از آنها شد. دیدگاه‌های ایشان در این مجامع به دلیل وجهه علمی و شخصیت متین و مقبولشان همواره به دیده احترام نگریسته می‌شد، به ‌نحوی که قطعنامه‌های مهمی حاوی نگرش‌های مترقی که منافع ملی، جهان سوم یا در حال توسعه را مدنظر داشت، از طریق کمیته ملی ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو در ایران، در مجمع دوسالانه این سازمان در پاریس به تصویب رسید که تشکیل مرکز مطالعات ارتباطات در آسیای میانه در دهه ۷۰شمسی از آن جمله بود. بی‌شک تربیت شاگردان زبده و آگاه توسط این استاد، با درک اهداف و نیات ملی ایشان با تلاش مضاعف خود، ضایعه فقدان ایشان را جبران خواهد کرد اما پیدایش شخصیتی که افق رشد و توسعه مطبوعات را فراتر از مرزهای جغرافیایی ترسیم می‌کرد چیزی نیست که به‌آسانی قابل جبران باشد. اکنون که با روی کار آمدن دولتی که منتخب ملت است، این امید شکل گرفته که پیوند دانشگاه با جامعه مطبوعات بار دیگر احیا و امکان باروری مطوعات با پشتوانه فکری و نظری دانشگاه فراهم شود.

مرحوم دکتر معتمدنژاد بی‌تردید یک شخصیت ملی محسوب می‌شود که تاریخ مطبوعات او را همیشه به عنوان پدر ارتباطات و نظریه‌پرداز در توسعه مطبوعات در سطح ملی و جهان سوم و در حال توسعه، در یاد خود نگاه خواهد داشت. چراکه ایشان از نظر جامعه مطبوعات و دانشجویانش بیش از یک استاد دانشگاه بود. ایشان درواقع نماد توسعه مطبوعات و ارتباطات ایران به شمار می‌رود که نیم‌ قرن از زندگی علمی خود را صرف توسعه این علم کرد و مخصوصا در تدوین نظام رسانه‌ای کشور تلاش زیادی به عمل آورد. از این‌رو وی سرمایه علمی بود که آثار خدماتش بر جای خواهد ماند. علاوه بر وجهه علمی، دکتر معتمدنژاد به دلیل اخلاق ستوده استادی، خود را معلمی می‌دانست که موفق به ایجاد پل میان دانشگاه و جامعه رسانه‌ای شد لذا با دغدغه «مطبوعات آزاد» کاملا آشنا بود. خدایش رحمت کند.

مهرنوش جعفری

مدیرکل اسبق مطبوعات وزارت ارشاد