اسکیزوفرنی چیست

اسکیزوفرنی نوعی اختلال شدیداست که بر کل شخصیت تاثیر می گذارد ولی همه نشانه های آن را می توان بادرمان کنترل کرد

اسکیزوفرنی نوعی اختلال شدیداست که بر کل شخصیت تاثیر می‌گذارد ولی همه نشانه‌های آن را می‌توان بادرمان کنترل کرد. برخی از مبتلایان به اسکیزوفرنی برای کنترل نشانه‌های بیماری خود باید همیشه دارو مصرف کنند، برخی دیگر برای دوره محدودتری نیاز به دارو دارند وبالاخره عده‌یی که بیماری آنها در پی استرس حاد نظیر بیماری جسمی یا زایمان شروع شده ممکن است طی مدت زمان کوتاهی بهبود بالینی کامل پیدا کنند.

در حالی که روانپزشکان، ۴ مشخصه برای بیماری اسکیزوفرنی بیان کرده‌اند، هنوز هم کم‌وبیش این بیماری با علایمی همچون در خود فرورفتگی، دوگانگی در تفکر و تصمیم‌گیری، کم شدن یا نبودن عواطف و احساسات، و اختلال در تفکر شناخته می‌شود.

علایم مثبت بیماری این گونه است که بیمار در تفکر، ادراکات و حواس پنجگانه خود دچار اختلال می‌شود که این اختلال به صورت توهم بروز پیدا می‌کند. این توهم خود را به صورت توهم شنوایی و بینایی نشان می‌دهد، مثلا بیمار صداهایی می‌شنود که به او دستور می‌دهد کاری را انجام دهد یا افراد یا اشیایی را می‌بیند که وجود خارجی ندارند. اختلال در تفکر فرد باعث درهم‌ریختگی ذهن و تداعی‌‌ها و علاوه بر آن منجر به بی‌ربط‌گویی می‌شود. هذیان (وجود اختلال در محتوای تفکر) نیز از دیگر علایم مثبت بیماری اسکیزوفرنی است که باورهای غلط را در فرد به وجود می‌آورد و به صورت احساس بدبینی و گزند و آسیب بروز پیدا می‌کند.

در این حالت فرد تصور می‌کند کسانی با او دشمنی دارند و می‌خواهند به او صدمه بزنند یا تصور می‌کند اعضای خانواده یا اطرافیانش می‌خواهند او را مسموم کنند یا بکشند. انواع دیگری از هذیان‌ها هم وجود دارد که مثلا هذیان بزرگ‌منشی به‌گونه‌یی است که بیمار خود را آدم مهم و بزرگی می‌داند یا هذیان کنترل، که در این حالت بیمار اسکیزوفرنی تصور می‌کند فرد یا افرادی او را کنترل می‌کنند، افکارش دست خودش نیست یا می‌تواند افکار دیگران را بخواند و در ذهن دیگران تاثیر بگذارد. هذیان دیگری نیز وجود دارد که بیمار فکر می‌کند از کرات دیگر با او ارتباط دارند.

اما از جمله علایم منفی بیماری می‌توان به اختلال در عواطف اشاره کرد به‌گونه‌یی که یا عواطف در فرد کند می‌شود یا از بین می‌رود و به نیازهای خود و عزیزانش مانند فرزند و همسرش اهمیتی نمی‌دهد یا احساسات دگرکشی پیدا می‌کند. فقدان عملکرد نیز از دیگر علایم منفی بروز اسکیزوفرنی است. در این وضعیت فرد به بهداشت لباس و نوع غذای خود اهمیت نمی‌دهد و اگر محصل است به یک‌باره یا تدریجی (در زمان کوتاه) دچار تنبلی و بی‌توجهی به درس‌هایش می‌شود یا در عملکرد شغلی خود دچار مشکل می‌شود.

وجود برخی از این علایم، بیماری اسکیزوفرنی را تایید می‌کند. توهم یا هذیان، کندشدن عواطف و احساسات و از بین رفتن آنها و گاهی بی‌ربط شدن کلام، علایمی هستند که برای تشخیص بیماری اسکیزوفرنی کفایت می‌کنند، اما نکته مهمی که نباید از نظر دور داشت این است که علایم مثبت و منفی تقدم و تاخر ندارند ولی به مرور زمان علایم مثبت در بیمار از بین می‌رود و علایم منفی افزایش می‌یابد یعنی کم‌کم بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی از یک آدم پرخاشگر و هذیان‌گوی عصبی به یک آدم گوشه‌گیر و عزلت‌نشین تبدیل می‌شود. با وجود علایم ذکرشده، هنوز برای تشخیص قطعی اسکیزوفرنی کمی زود است. تحقیقات نشان می‌دهد بیماری اسکیزوفرنی تحت‌تاثیر وضعیت ژنتیک فرد به وجود می‌آید. اگر پدر و مادری به بیماری اسکیزوفرنی مبتلا باشند، حدود ۴۰ درصد احتمال دارد که فرزندشان به این بیماری مبتلا شود. حال اگر تنها یکی از والدین بیمار اسکیزوفرن باشد، به احتمال ۱۲ درصد فرزند او نیز به این بیماری مبتلا می‌شود و حتی اگر خواهر یا برادر فرد مبتلا باشند باز هم به نسبت ۱۲ درصد احتمال ابتلای او به اسکیزوفرنی وجود دارد. البته تنها عامل ژنتیک نمی‌تواند در بروز اسکیزوفرنی تاثیرگذار باشد، بلکه عوامل مهیاسازی نیز وجود دارد که در بروز اسکیزوفرنی نقش دارد و می‌تواند بیماری را شعله‌ور یا خاموش کند.