آشنائی با انگل ها و درمان آنها در کودکان

آلودگی با انگل ها یکی از مشکلات شایع کودکان است

با توجه به اهمیت بیماری‌های انگلی نکاتی چند برای آشنائی با انگل‌ها را شرح می‌دهیم:

▪ آزمایش مدفوع:

آزمایش مدفوع برای شناسائی انگل‌ها، اعتبار قطعی ندارد، چرا که انگل کرمک با آزمایش مدفوع قابل کشف نیست و انگل ژیاردیا نیز با آزمایش مدفوع ممکن است قابل کشف نباشد، بنابراین لازم است با علائم بالینی انگل‌ها آشنا باشیم.

▪ علائم بالینی انگل‌ها:

اگر کودک یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشد، ممکن است آلودگی انگلی داشته باشد. این علائم عبارت است از:

۱. خارش معقد: این خارش در دختر بچه‌ها با خارش واژن نیز همراه است. البته باید گفت که علل دیگر خارش پشت، رعایت نکردن بهداشت مقعد هنگام شستشو پس از اجابت‌مزاج است و یا علت خاراندن مقعد عواملی مانند حساسیت یا قارچ هم ممکن است باشد. بیشترین علت خارش و یا سوزش واژن در کودکان دختر، کرمک (oxyuris) است که تشخیص افتراقی آن با عفونت ادراری است: در عفونت ادراری، سوزش ادرار در هنگام دفع ادرار است، نه سوزش واژن در غیرموقع دفع ادرار و بالأخره در عفونت ادراری، تکرار ادرار، تب و بوی بد در ادرار هم داریم.

۲. اسهال‌های متناوب: اسهال متناوب از علائم شایع ژیاردیا است که در کودکان دیده می‌شود.

۳. دندان ‌قروچه در شب: انگل‌ها سمومی از خود ترشح می‌کنند که این سموم می‌توانند علائم متغیری را در کودک ایجاد کنند که یکی از آنها دندان قروچه در خواب و گاهی بعضی علائم عصبی هستند. باید گفت که از تشخیص‌های افتراقی دندان قروچه، در کودکان، عصبی بودن آنها است که باید در نظر گرفته شود.

۴. آب دهان: جاری شدن غیرعادی آب دهان می‌تواند از علائم دل ‌دردهای انگلی باشد.

۵. دل دردهای متناوب: از علائم شایع مربوط به انواع انگل‌ها است که بیشتر در اطراف ناف تظاهر می‌کند.

بنابراین اگر یک یا چند از مورد که به آنها اشاره کردیم، در کودک بود، باید به فکر انگل‌ها و درمان آن باشیم.

▪ درمان بیماری‌های انگلی:

نکته مهم در دمان انگل‌ها این است که هر موقع احساس کردیم کودک انگل دارد، باید فکر کنیم آلودگی به چند انگل وجود دارد به‌خصوص ابتلا به ژیاردیا و کرمک و آسکاریس و آمیب از عفونت‌های شایع هستند. بنابراین بهتر است درمان همزمان صورت گیرد.

یک درمان پیشنهادی دادن مجموعه مترونیدازول در کنار مبندازول به‌صورت زیر است.

۱. مترونیدازول ۲۰ میلی‌گرم به ازاء هر کلیوگرم وزن بدن برای ۲۴ ساعت (که در سه دوز تقسیم می‌شود) برای هفت روز.

۲. علاوه بر مترونیدازول از ۸ قرص مبندازول نیز استفاده شود که سه روز روزانه دو قرص مبندازول (صبح و شب یکی) در دهان جویده شود و دو قرص دیگر، هر ماه یکی داده شود.

گفتیم که قرص مبندازول جویدنی است و مزه خوبی نیز دارد اما اگر کودک برای جویدن قرص‌ها همکاری نکرد باید قرص را کوبید و در یک قاشق آب یا غذا حل کرد و به کودک داد و دقت شود که قرص را با آب، قورت ندهد.

توجه شود که قرص مبندازول را زیر دو سال تحویز نمی‌کنیم و اگر زیر دو سال نیاز به درمان انگل کرمک بود از پیپرازین ۷۵ میلی‌گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن برای ۷ روز متوالی استفاده می‌شود.

▪ پیشگیری از ابتلاء به انگل‌ها:

۱. رعایت بهداشت شخصی برای هر کس در پیشگیری از انگل‌ها نقش اساسی دارد و از آن جمله شستن دست‌ها پیش از غذا، و در صورت دست زدن به گلدان گل، چمن، یا کار در باغچه، به سرعت دست‌ها با صابون شسته شود و حتی با بُرِس به خوبی تمیز شود.

۲. خوردن آب لوله‌کشی شهرها را توصیه نمی‌کنیم و یکی از سه راه زیر را توصیه می‌کنیم:

جوشانیدن آب

تصفیه با دستگاه‌های معمولی آب که در آشپزخانه نصب می‌شود و تا حدی قابل قبول هستند.

خوردن آب‌معدنی (آب بطری) که بهترین نوع مصرف آب است.

۳. شستشوی کامل سبزی‌خوردن و میوه‌ها

دکتر محمود بهشتی

متخصص اطفال ـ فو‌ق‌تخصص خون و انکولوژی اطفال

استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان