یادآوری سفر پروانه ها از اصفهان به همدان

جشنواره فیلم های كودك و نوجوان كه امسال سومین دهه از برگزاری خود را آغاز می كند, در ۲۰ سال گذشته با فراز و نشیب هایی همراه بوده است

جشنواره بین المللی فیلم كودك و نوجوان یكی از رویدادهای مهم سینمای ایران به شمار می آید. این جشنواره كه امسال بیست و یكمین دوره خود را تجربه خواهدكرد، فضای تازه ای را پیش روی مخاطبان سینمای ایران و بویژه علاقه مندان به آثار كودك و نوجوان خواهدگذاشت.جشنواره فیلم های كودك و نوجوان كه امسال سومین دهه از برگزاری خود را آغاز می كند، در ۲۰ سال گذشته با فراز و نشیب هایی همراه بوده است.

این رویداد كه سابقه ای تقریباً برابر با جشنواره بین المللی فیلم فجر دارد در سالهای نخست فعالیت خود به عنوان یكی از بخش های اصلی این جشنواره در ایام جشن های پیروزی انقلاب اسلامی برگزارمی شد اما از سال ۱۳۶۹ به صورت جشنواره ای مستقل كار خود را ادامه داد و تا سال ۱۳۷۴ شهر اصفهان به عنوان محل برگزاری آن شناخته می شد.

نگاهی به تاریخ برگزاری جشنواره فیلم های كودكان و نوجوانان نشان می دهد كه در یك دوره (۱۳۷۴) محل برگزاری جشنواره به كرمان منتقل شد و گرچه قرار بود هرسال در یكی از شهرهای بزرگ كار خود را پی گیرد، اماظاهراً اصفهان بهترین مكان برای برگزاری و معرفی این جشن سینما به جهانیان بود.جشنواره فیلم های كودكان و نوجوانان كه آخرین بار در سال ۱۳۸۴ در شهر اصفهان برگزارشده، بنا به دلایل متعددی در سال ۸۵ جای خود را به شهر باستانی همدان داد.

اما از آنجا كه امكانات و شرایط لازم برای برگزاری چنین رویداد بزرگی در همدان وجودنداشت، همچنین ایجاد فرصت لازم برای برگزاركنندگان و توسعه و تجهیز امكانات موجود جشنواره فیلم های كودكان و نوجوانان در سال ۸۵ برگزارنشد و این اتفاق سینمایی به اردیبهشت ماه سال ۸۶ موكول شد.

بیست و یكمین جشنواره فیلم های كودكان و نوجوانان به واسطه چند تغییر اساسی همچون مكان برگزاری، زمان برگزاری و افزایش فیلم های تولیدشده در این حوزه تجربه تازه ای برای شركت كنندگان، سینماگران و همچنین شهروندان همدانی خواهدبود. در این گزارش نگاهی داریم به آخرین جشنواره برگزارشده در اصفهان، فیلم های آماده نمایش و جشنواره بیست و یكم.

● اصفهان خداحافظ

بیستمین دوره جشنواره فیلم های كودكان و نوجوانان اصفهان از ۷ تا ۱۲ مهرماه سال ۱۳۸۴ در شهر اصفهان برگزارشد. در این دوره كه با همكاری استانداری اصفهان راه اندازی شده بود، فیلم ها در ۲ بخش اصلی مسابقه و نمایش های ویژه به روی پرده رفتند و آثار دیگری نیز در بخش های جنبی به نمایش درآمد.

مسابقه سینمای بین الملل، مسابقه سینمای آسیا، مسابقه بلند سینمای ایران، مسابقه فیلم های كوتاه بین الملل، مسابقه آثار ویدیویی كوتاه و نیمه بلند و بلند، گرامیداشت هانس كریستین اندرسن، نكوداشت هوشنگ مرادی كرمانی، مجید مجیدی و راك و مرس، آثار مستند ایران، چشم اندازه پویانمایی مجارستان، ادبیات روسیه و بوردو، سینمای اقتباسی و... ازجمله بخش های این دوره بود.

در بخش اصلی كه شامل مسابقه سینمای ایران بود اسپاگتی در ۸ دقیقه (رامبدجوان) پل سیزدهم (فرهاد غریب)، جمشید و خورشید (بهروز یغمائیان) ماجراهای اینترنتی (حسین قناعت)، چوپان دروغگو (سیروس حسن پور)، دیشب بابا تو دیدم آیدا (رسول صدرعاملی)، سرتو بدزد رفیق (علی عبدالعلی زاده)، سرخی سیب كال (محمدعلی طالبی) و مرثیه برف (جمیل رستمی) به رقابت با یكدیگر پرداختند و در بخش مسابقه بین الملل نیز آلوشا (از روسیه)، مأموریت لندن (انگلستان و آمریكا)، قلعه متحرك هول (ژاپن)، نارنجی پوش (هلند)، ایتالیایی (روسیه)، لپل (هلند)، گروه همخوان (آلمان، سوئیس و فرانسه)، فرجی كوچولوی خاكستری - رازمزرعه (نروژ)، ارسئام (كره)، ماشین پدالی (اسپانیا)، روبات ها (آمریكا)، كریسمس جادویی روپرت (ایتالیا)، رازگل سرخس (لهستان)، سرجنت پپر (آلمان)، همراه با سرخی سیب كال، جمشید و خورشید و مرثیه برف از ایران به رقابت پرداختند.

در مراسم پایانی این جشنواره نیز جایزه بهترین فیلم به «دیشب باباتو دیدم آیدا» اهداشد و صدرعاملی جایزه كارگردانی را دریافت كرد. جایزه ویژه هیأت داوران به محمدعلی طالبی برای فیلم سرخی سیب كال رسید و جایزه بهترین فیلمنامه به ماجراهای اینترنتی اهداشد. همچنین جایزه دستاورد فنی و هنری به مرتضی پور صمدی فیلمبردار مرثیه برف و جایزه بازیگری به مریم حسین پور بازیگر فیلم چوپان دروغگو داده شد.

در بخش بین الملل هم جایزه بهترین فیلم بلند به ایتالیایی ساخته آندره كراچوك تعلق گرفت، جایزه بهترین كارگردان به كریستوف باراتیه برای فیلم «همخوان» داده شد و جایزه های فیلمنامه و بهترین بازیگر به ترتیب به فرانك كتلار برای فیلمنامه نارنجی پوش و كولیا اسپیریدونوف برای بازی در فیلم ایتالیایی رسید. جایزه ویژه هیأت داوران هم به جمیل رستمی كارگردان مرثیه برف اهداشد.

● جشنواره بیست و یكم با ۳۶ فیلم بلند

چندسالی بود كه در میان آثار سالانه سینمای ایران به سختی می توانستیم نام چند فیلم را درحوزه كودك و نوجوان شناسایی كنیم. اما در چندسال اخیر این وضع تفاوت بسیاری داشته است، در آخرین دوره برگزاری جشنواره فیلم های كودكان و نوجوانان اصفهان از میان فیلم های تولیدی و آثار متقاضی مجموعاً ۹ فیلم بلند در بخش مسابقه اصلی و ۸ فیلم ویدیویی در بخش ویدیویی به رقابت با یكدیگر پرداختند.

این آثار تقریباً یك دهم از آثار تولیدشده در سال ۸۴ را دربرمی گرفتند. باتوجه به آن كه سال گذشته جشنواره فیلم كودك و نوجوان برگزارنشده بنابراین طبیعی است كه تعداد آثار مناسب برای حضور دراین رویداد به ۲ برابر برسد، نگاهی به فهرست فیلم های متقاضی در ۲ بخش آثار بلند سینمایی و آثار بلند ویدیویی نشان می دهد كه این رقم به عدد ۳۶ رسیده و در صورتی كه فیلم های دیگری نیز آماده نمایش شده یا در آخرین روزها به این جمع اضافه شوند، زیاد است.

به هرحال امسال ۱۹ فیلم متقاضی در بخش فیلم های سینمایی حضور دارند كه ۱۲ اثر در بخش های مسابقه و میهمان جشنواره فیلم فجر حضور داشته اند و ۷ فیلم دیگر برای نخستین بار دراین جشنواره به روی پرده خواهندرفت. در بخش ویدیویی نیز عمده آثار برای نخستین بار در جشنواره همدان به نمایش درخواهندآمد.

● نگاهی به فیلم های متقاضی جشنواره همدان

بررسی مضامین آثار شركت كننده در جشنواره های گذشته نشان می دهد كه همه آثاری كه كودكان و نوجوانان در آنها نقش محوری داشته باشند و یا با موضوع برگزاری این جشنواره نزدیكی داشته می توانند در آن شركت كنند. عمده آثاری كه در جشنواره حضور پیدا كرده اند نیز «درباره كودكان و نوجوانان» یا «برای كودكان و نوجوانان» بوده اند.

در همین باره باید افزود كه برخی از فیلم های تولیدشده ممكن است متقاضی شركت در این جشنواره نباشند یا در فرصت مقتضی آماده نشده و به جشنواره نرسند. امسال نیز برخی از فیلم ها با این رویكرد مواجه بوده اند و جای آنها در جشنواره خالی خواهد بود. به هر حال امسال فیلم های «قفل ساز» و «سبز كوچك» از ساخته های غلامرضا رمضانی در جشنواره حضور خواهند داشت.

«قفل ساز» كه در جشنواره فیلم فجر هم در بخش مسابقه به روی پرده رفت داستان نوجوانی را روایت می كند كه به دلیل كتك خوردن از پدرش به نیروی انتظامی شكایت می كند و به خاطر بازداشت شدن او ناچار می شود مغازه قفل سازی اش را اداره كند.

فیلم «سبز كوچك» هم داستان نوجوان ۱۲ ساله ای است كه به نویسندگی علاقه خاصی دارد و در شرایطی كه او به عنوان مقام اول جایزه شهر شناخته می شود برای گرفتن جایزه اش با مشكلاتی مواجه می شود. این فیلم در آخرین مراحل فنی بوده و بیژن میرباقری تدوین آن را به عهده داشته است.

بهمن عبداللهی

---