نقطه پایان برای دموکراسی در افغانستان

قطار انتخابات ریاست جمهوری افغانساتان با همه فراز وفرودهای خود به ایستگاه پایانی نزدیک می شود رقابت نفس گیر کرزای و عبدالله برای مردم افغانستان که دموکراسی را در چند سال اخیر مشق می کنند بسیار دیدنی و تاثیر گذار بود

قطار انتخابات ریاست جمهوری افغانساتان با همه فراز وفرودهای خود به ایستگاه پایانی نزدیک می‌شود. رقابت نفس‌گیر کرزای و عبدالله برای مردم افغانستان که دموکراسی را در چند سال اخیر مشق می‌کنند بسیار دیدنی و تاثیر گذار بود. یادداشتی از محمدابراهیم طاهریان، کارشناس مسائل افغانستام و سفیر سابق ایران در اسلام اباد و کابل قطار انتخابات ریاست جمهوری افغانساتان با همه فراز و فرودهای خود به ایستگاه پایانی نزدیک می شود. رقابت نفس گیر کرزای و عبدالله برای مردم افغانستان که دموکراسی را در چند سال اخیر مشق می کنند بسیار دیدنی وتاثیر گذار بود. با این حال اقدامات غیر قانونی برخی از مسولان دولتی سبب شد که از سویی نتایج انتخابات دور اول در برخی حوزه ها ابطال شود واز سوی دیگر اعتماد عمومی نسبت به سلامت انتخابات بسیار کاهش یابد. همین امر هم سبب شد عبدالله نامزد معترض به نتایج انتخابات که با بازشماری آرا به همراه کرزای به مرحله دوم انتخابات راه یافت، برای برگزاری دور دوم انتخابات خواستار تامین برخی شرایط شد که پذیرفتن آن شرایط احتمال برگزاری انتخابات شفاف و سالم در دور دوم را افزایش می داد.

عبدالله برای پذیرفتن و اجرای پیش شرط‌های خود ۵ روز به حامد کرزای و نهادهای برگزار کننده انتخابات فرصت داد. در این پیش شرط‌ها به نوعی کمیسیون مستقل انتخابات، حاکمیت و دولت مد نظر عبدالله عبدالله قرار گرفته بود. عبدالله بعد از این که مشاهده کرد که حاکمیت علاقه‌ای به پذیرش شروط آن ندارد انتخابات را تحریم کردو اعلام کرد که علاقه‌ای به حضور در این رقابت ندارد. طبق اخباری که رسیده است کمیسیون مستقل انتخابات بعد از اعلام کناره گیری عبدالله عبدالله جلسه‌ای تشکیل داد و در آن برگزاری دور دوم انتخابات را لغو کرد.

اینکه به چه دلیل شرایط عبدالله برای دور دوم انتخابات پذیرفته نشده است را باید از دولت حاکم کابل پرسید که چه نگرانی‌های باعث شده تا مطالبات عبدالله مورد توجه قرار گرفته نشود.

با این تحول بزرگ مرحله دوم انتخابات افغانستان با یک بن بست سیاسی مواجه شد، انتخابات یک نفره معنی ندارد و مانند مسابقه‌ای با یک شرکت کننده می‌ماند.در حال حاضر دولت کرزای با بحران مشروعیت مواجه است و باید تاکید کرد که بر روند سیاسی با غیبت عبدالله ولغو دور دوم انتخابات نمی توان نام انتخابات نهاد.

بنابراین باید شرایطی به وجود می‌آمد که همه ابهامات برطرف شود و مشروعیت دولت از بین نرود. در هر حال به دلیل تقلب وسیعی که صورت گرفته است عقل حکم می کند دلایل و موانعی که بر روند برگزاری شفاف انتخابات در هر مرحله‌ای خدشه وارد می کند بر طرف شود که این گونه نشد.

نتایج انتخابات افغانستان بیانگر این اصل است، یک جریان برانداز که قانون اساسی افغانستان را باور نداشت و همچنین جریانی که مردم را تهدید می کرد و حضور انها را باور نداشت، جامعه افغان را بیشتر به سوی ناامنی برد که در این مورد موفق شد. با تهدیداتی که مردم افغانستان از سوی این گروه با آن مواج شدند که باعث شد که۶۰ درصد و بخشی بیشتری از کسانی که کارت الکترال برای آنها صادر شده بود نتوانند رای بدهند. این جریان افراطی با قدرت نمایی و وزن کشی نشان داد که در رسیدن به هدف خود موفق بوده است.

با توجه به وضع موجود و آخرین اخباری که آمده است کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان برگزاری دور دوم انتخابات را لغو کرده است. عبدالله عبدالله هم در کنفرانس خبری خود با اعلام کناره گیری خود از دور دوم انتخابات از طرفداران خود درخواست کرد که به خیابان ها نیایند. بعد از اینکه کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان چنین تصمیمی را گرفت دولت افغانستان باید به سمتی برود که مسوولیت‌ها را در حوزه ملی و جفرافیایی و همسایگان به طور جدی تر اجرا کنند.

آن چیزی که به مردم ا افغانستان مربوط می‌شود اقتصاد و امنیت است، و آن چیزی که به همسایگان افغان‌ها مربوط می‌شود مبارزه با مواد مخدر و افراطی‌گری است.

برخی کارشناسان معتقدند که این تصمیم اوضاع افانستان را بدتر خواهد کرد چرا که با اتفاقات رویداده به یک معنی روند دموکراسی در افغانستان لغو شده است. این اتفاق نقطه پایانی بود برای دموکراسی که مردم افغانستان منتظر آن بودند. چرا که وقتی جامعه بین الملل و ناظران ها حجم وسیع تقلب و تخلفات را تایید می‌کنند برگزاری دور دوم انتخابات لازم و ضروری بود. اوضاع افغانستان با این تصمیم از این بدتر خواهد شد. این اتفاق به نوعی حرکت لغو اجرای دموکراسی و جلوگیری از رشد دموکراسی است که منجر به نفوذ بیشتر طالبان در افغانستان می‌شود. وقتی انتخاباتی برگزار نمی شود و آن دولت از نظر مردم مشروعیت لازم را ندارد حوزه نفوذ طالبان گسترش پیدا خواهد کرد. این بحران مردم افغانستان را از آرامشی که انتظارش را داشتند دور می‌کند. مردم افغانستان خواهان شرایط بهتری از آنچه امروز شاهد آن است، هستند. بیش از ۵۰ درصد از مناطق افغانستان تحت نفوذ افراطی‌‌گری است که ممکن است با این تصمیم خوزه نفوذ آنها بیشتر هم شود.

برخی معتقد بودند راه برون رفت از بحران فعلی حرکت به سمت لویی جرگه‌ها باشد، البته ممکن است که این تصمیم یک ژست سیاسی و از موضع اقتدار انجام شده باشد و وقتی مسولین دولتی در افغانستان احساس کنند در برخی مناطق آرامی ها جدی باشد ممکن است که به سمت لویی جرگه‌ها بروند. این حرکت راه برون رفت از بحران فعلی نیست، اکثر کسانی که پشت عبدالله قرار گرفته‌اند دنبال تحقق شعار و وعده تغییر هستند اما جناحی که پشت حامد کرزای هستند به دنبال تثبیت وضعیت اوضاع کنونی افغانستان هستند. یکی از دلایلی که انتخابات به دور دوم کشید این است که مردم افغان معتقدند باید شرایط مطلوبی برای انها فراهم شود.

این جناح حامی دکتر عبدالله خواستار تغییر است، خود عبدالله خواستار تحریم انتخابات شده است و نمی‌تواند به سمت این دولت برای ائتلاف با حامد کرزای گام بر دارد چرا که این اقدام برای عبدالله نوعی نقض غرض خواهد بود. عبدالله این دولت را متهم به تقلب کرده است و مطالباتی را خواستار شد که متاسفانه دولت کرزای آنها برآورده نکرد. بنابراین منطقی به نظر می رسد که در مرحله کنونی با دولت کرزای همکاری نکند.

در آخر باید تاکید کرد که برگزاری دور دوم انتخابات در فضای شفاف بسیار سخت تر ازدور اول بود. شرایط دشوار، شرایطی کشوری است که مدت‌ها در گیر جنگ بوده است. نیروهای خارجی و نظامی سال‌های سال است که در آن کشور حضور دارند. در حال حاضر افغانستان همچنان که از نظر طبیعی افغانستان در حال ورود به زمستان است به نظر می رسد که دوران سرد بر جغرافیای سیاسی این کشور حاکم شده است.

نویسنده : محمد ابراهیم طاهریان

کارشناس شبه قاره و سفیر سابق ایران در اسلام اباد و کابل