این صد سال گذشته

ایران همزمان با روسیه و ژاپن و پیشتاز تمام کشورهای پیرامونی, از آسیا و آفریقا و حتی بسیاری از کشورهای اروپایی, در سال ۱۹۰۶ بزرگ ترین حرکت اجتماعی را در طول تاریخ خود تا آن زمان رقم زد مبارزات ضداستعماری و استبدادی که از مدت ها قبل شروع شده بود علی رغم نبود وسایل و امکانات اطلا ع رسانی امروزی و نیز ترکیب جمعیتی ایران که حدود ۸۰ درصد روستایی کشاورز و دامپرور بودند و سطح سواد به اندازه ای نازل بود که حداقل سواد خواندن و نوشتن شرط نمایندگی مجلس شورای ملی قرار گرفت

انتشار گزارش ۱۶ نهاد امنیتی آمریکا (که با جاسوسی امنیتی از داخل ایران اطلا‌عاتی را مبنی بر تعطیلی برنامه هسته‌ای نظامی ایران از سال ۲۰۰۳ به بعد کسب کرده و به اطلا‌ع کنگره و رئیس‌جمهور آمریکا رساندند) صرف‌نظر از صحت و سقم موضوع و نحوه کسب اطلا‌ع (به دست آوردن لپ‌‌تاپ مهندس ایرانی انرژی اتمی و استراق سمع از مسوولا‌ن نظامی ایران) که خود آسیب‌پذیری بخشی از دستگاه‌های امنیتی و اطلا‌عاتی و نظامی ما را می‌رساند، تا جایی که ظاهراً نهادهای امنیتی آمریکا در ابتدا بر این تصور بودند که ایرانیان عمداً خود را در تیررس امواج اطلا‌عاتی آمریکا قرار داده که آدرس غلط بدهند و آمریکا بر این باور باشد که ما فعالیت نظامی هسته‌ای را کنار گذاشته‌ایم ولی در عمل راه خود را برویم، اما گفته احمدی‌نژاد در مورد بزرگ‌ترین پیروزی ایران در یکصد سال گذشته قابل تامل است.

در یکصد سال گذشته جنبش‌های ملی و مذهبی بزرگی که اساس نظام اجتماعی ایران را درهم ریخته و طرحی نو درانداخته‌اند و در عرصه بین‌المللی نام ایران را پرآوازه کردند، بسیار بودند، اما گزارش ۱۶ نهاد امنیتی آمریکا آن هم با استفاده جاسوسی از نقاط ضعف ما، نه اینکه پیروزی محسوب نمی‌شود، بلکه نشانگر عدم رعایت مسائل امنیتی و در نهایت ضعف است (در صورت صحت موضوع این گزارش.) با هم مروری بر روند حوادث یا اتفاقات صد ساله گذشته خواهیم داشت.

۱) انقلا‌ب مشروطه:

ایران همزمان با روسیه و ژاپن و پیشتاز تمام کشورهای پیرامونی، از آسیا و آفریقا و حتی بسیاری از کشورهای اروپایی، در سال ۱۹۰۶ بزرگ‌ترین حرکت اجتماعی را در طول تاریخ خود تا آن زمان رقم زد. مبارزات ضداستعماری و استبدادی که از مدت‌ها قبل شروع شده بود علی‌رغم نبود وسایل و امکانات اطلا‌ع‌رسانی امروزی و نیز ترکیب جمعیتی ایران -که حدود ۸۰ درصد روستایی کشاورز و دامپرور بودند و سطح سواد به اندازه‌ای نازل بود که حداقل سواد خواندن و نوشتن شرط نمایندگی مجلس شورای ملی قرار گرفت- بنیان حکومت مطلقه سلطنتی را از ایران کند و برای نخستین‌بار رعایای کشور به <ملت> تبدیل شدند و شاه و دیگران حقوق مساوی پیدا کردند.

از مشروطه آن‌قدر گفته‌اند و نوشته‌اند که در این نوشتار بنا ندارم از مشروطه و تأثیر بنیادین آن در ساختار سیاسی و شیوه زندگی مردم و اساس اداره مملکت و تولد نهادهای مدنی مانند مجلس و مهم‌تر از همه <قانون> یاد کنم، تا امروز اکثر مورخین انقلا‌ب مشروطه را مهم‌ترین واقعه تاریخی ایران می‌دانند که با نفی استعمار مقدمات بر‌افتادن استبداد داخلی که خمیرمایه وقایع بعدی می‌باشد را پی افکند. ایرانی توانست با این انقلا‌ب عظیم و ریشه‌دار دارای هویت ملی و نهاد قانونی گردد و <ملت ایران> متولد شد.

‌ ۲) ملی شدن صنعت نفت

دو سالی بعد از مشروطه قرارداد دارسی به نتیجه رسید و نخستین چاه نفت در مسجد‌سلیمان ایران را وارد دوره تاریخی جدیدی نمود که نفت سرنوشت سیاسی و اقتصادی ایران را به خود پیوند داد. با تغییر بعدی در قرارداد دارسی، ملت تازه‌جان‌یافته ایران خود را رودررو با دولت انگلیس که شریک نفتی او شده بود، می‌دید. اگر در گذشته دولت انگلیس به بهانه حراست از هند، ایران را به صورت نیمه‌مستعمره درآورده بود از این تاریخ بر منابع مالی کشور، یعنی نفت مسلط شد و اقتصاد نفتی ایران در عرصه زندگی مردم شکل گرفت. سهم اندک ایران از فروش نفت از همان آغاز ایرانیان را به تفکر واداشت که به نوعی با شرکت نفت انگلیس یا در واقع دولت انگلیس به مبارزه برخیزند و انتقام سال‌ها دخالت در امور داخلی خود را از بزرگ استعمارگر قرون هجده و نوزده بگیرند. وقوع جنگ جهانی اول و نوسازی ناوگان دریایی انگلیس و احتیاج مبرم به نفت ایران، دولت انگلیس را بر تمام مقدرات ما حاکم گردانید تا لوله‌های نفت به طرف این کشور باز باشند. حد فاصل جنگ اول تا وقوع جنگ دوم فقط طرف ایرانی درصدد تغییر شراکت‌‌نامه خود و اخذ سهام بیشتر بود، اما با وقوع جنگ دوم و اشغال ایران و تغییر حکومت رضا‌شاه، مبارزه به طرف ملی کردن صنعت نفت سمت و سو پیدا کرد. کسانی که باور داشتند ایرانی نمی‌تواند حتی - لولهنگ - بسازد در مقابل خواسته‌های مردم به زانو درآمدند و صنعت نفت را ملی کردند؛ توفانی که کل خاورمیانه را دربرگرفت و اثرات آن به مصر و کانال سوئز هم کشیده شد و مرحوم دکتر مصدق نماد حرکت ملی در سایر کشورها گردید. این واقعه نه‌اینکه در ایران اثرگذار بود، بلکه چهره استعمار در خاورمیانه را هم دستخوش تغییر کرد.

۳) انقلا‌ب اسلا‌می ‌

به حوادث کوچک و بزرگ حد فاصل ملی شدن صنعت نفت، از نهضت پانزده خرداد ۴۲ و یا اجبار و الزام شاه در مقابل خواسته‌های پنهان مردم به دگرگونی بنیادین که منجر به رفرم معروف به انقلا‌ب سفید شد و خواه‌ناخواه موجد طبقه‌ای جدید گردید که سال‌های پرالتهاب دهه چهل و پنجاه و در نهایت ۲۲ بهمن سال ۵۷ را خلق کردند می‌گذرم که به حکایت دوست و دشمن انقلا‌ب مشروطه اوضاع داخلی ایران را دگرگون کرد و صنعت ملی شدن نفت تا آن سوی خاورمیانه را دربرگرفت. انقلا‌ب سال ۱۳۵۷ برکل جهان اثر گذاشت و این همه را مردم ایران ظرف این صد سال آفریدند که از ثمره آن آقای احمدی‌نژاد سود برد و ۳۰ ماهی است بر کرسی ریاست‌جمهوری ایران تکیه زده است. نادیده گرفتن گذشته این ملت و کوچک شمردن اقدامات بزرگی که تأثیر جهانی داشتند و کمتر شمردن این اقدامات در قبال یک حرکت جاسوسی که نشانه رسوخ و نفوذ اطلا‌عاتی دشمن تا پنهان‌ترین زوایای امنیتی می‌باشد، اگر بی‌انصافی و نادیده گرفتن خون‌ها و مبارزات مردم ایران از زندان تا تحمل سختی‌ها و نهایت در آغوش گرفتن شاهد پیروزی ندانیم، بی‌اطلا‌عی از تاریخ گذشته را به ذهن متبادر می‌کند.

۴) جنگ تحمیلی ‌

شاید آخرین واقعه‌ای که دروازه‌های تاریخ کشور را درنوردید و به عنوان سرفصلی قابل توجه در تاریخ ایران رخ نمود، جنگ تحمیلی ۸ ساله یا حماسه دفاع مقدس می‌باشد؛ جنگی که بدون اغراق با پول بادآورده کشورهایی که رئیس‌جمهور درخواست می‌کند به نشست آنان در کنفرانس دوحه دعوت شود با حمایت جهانی و تسلیحات بین‌المللی علیه این ملت شکل گرفت. انواع سلا‌ح‌ها در این ۸‌ساله بر سر ایرانیان فرو‌ریخته و شهرها هدف بمباران‌های وحشیانه قرارگرفتند و سلا‌ح‌های کشتار‌جمعی در شهرهای ایران امتحان شد و هزاران نفر را به خاک و خون کشید، اما این ملت که صدمین سال تولد خود را در کارنامه داشت، پاسخی دندان‌شکن به حامیان مالی و تسلیحاتی مهاجمین داد و سربلند بیرون آمد و صفحه‌ای درخشان در تاریخ ایران را برای آیندگان رقم زد. ‌ به حوادث دیگر نمی‌پردازم که همه ایام این ملت حماسه بود. چگونه انتشار گزارش مقامات ارشد اطلا‌عاتی آمریکا مبنی بر اینکه تا سال ۲۰۰۳ درصدد تهیه بمب اتمی بودیم و از این سال برنامه تسلیحات اتمی خود را آن هم بر اثر فشار بین‌المللی کنار گذاشته‌ایم در کنار موارد ذکرشده به عنوان <بزرگ‌ترین پیروزی ملت ایران در یکصد سال گذشته> آن‌هم از زبان رئیس‌جمهوری که خود محصول یکی از حرکت‌های اصیل مردم در همین صد سال می‌باشد، تلقی می‌شود؟ والا‌ مردم و تاریخ حرف دیگری دارند.

نعمت احمدی