فرستادگان لاریجانی در نقطه کور

مروری بر عملکرد کمیته ویژه مجلس

«برای افکار عمومی جواب قانع کننده پیدا کنید.» این سفارش رئیس وکیل المله ها بود. علی لاریجانی می خواست در اوج روزهایی که افکار عمومی به برخی چیزها بدبین شده بود، نشان دهد مجلس می تواند در اوج بی طرفی حداقل اگر نمی گویند حق با چه کسی است، گروه یا افرادی را که در جریان انتخابات تخلف کرده بودند، پیدا کند.

روزهایی که بازار تندروی اصولگرایان داغ بود. لاریجانی البته دستور داده بود دستور کار کمیته رسانه یی نشود. اما ناخواسته از درهای بهارستان درز پیدا کرد که مردان لاریجانی ماموریت یافته اند هویت لباس شخصی ها را شناسایی کنند، سراغ بازداشتگاه ها بروند و از اوین و کهریزک و زندان هایی که شناخته شده هستند تا مکان هایی مانند منفی چهار و پاسارگاد و... بگردند و خبر بیاورند تا معلوم شود شایعاتی که در مورد وضعیت زندانی ها وجود دارد راست است یا دروغ. اما آنقدر هماهنگی ها برای بازدید «سرزده» طول کشید که از کهریزک خبر رسید برخی از این شایعه ها درست است و این زندان به دستور مقام معظم رهبری تعطیل شد. به همین دلیل دوباره لاریجانی جلسه فوری تشکیل داد و این بار دستور داد سریع تر راهی کهریزک شوند. گروهی در راهروهای مجلس با پسر روح الامینی ابراز همدردی کنند. برخی هم ماموریت یافتند که خواستار بررسی ماجرا بدون هیچ گونه اغماضی شده و متخلفان را حتی اگر خودی های خاطی باشند باید به میز دادگاه کشاند. البته برخی از دوستان رایحه خوشی هم عصبانی از آنچه قیل و قال های بیخود دوستان می نامیدند راهی دفتر لاریجانی شدند و اتمام حجت کردند که اگر بخواهند در زمین بازی اغتشاشگران بازی کنند راه شان را از مردان لاریجانی جدا خواهند کرد و آن موقع است که دردسرهای آقای رئیس شروع می شود.

اولین بازخورد این اتمام حجت همان شد که سخنگوی کمیته ویژه که حداقل پنج سالی است سخنگویی کمیسیون امنیت مجلس را هم برعهده دارد و به قول خودش سرد و گرم امنیت داخلی را زیاد چشیده مجبور به استعفا شد. کاظم جلالی گرچه خیلی توضیح داد که اوضاع شاهرود خوب نیست و می خواهد به فکر مردم حوزه انتخابیه اش باشد اما توضیح نداد چرا پیش از به عهده گرفتن این مسوولیت به این مساله فکر نکرده بود. درست در همان روزها بود که خبر بازشدن در بازداشتگاه ها به روی نمایندگان رسانه یی شد و افکار عمومی خبردار شدند «سرانجام» درهای اوین باز شد. هرچند لاریجانی به بروجردی رئیس کمیته سفارش کرده بود موضوع نباید رسانه یی شود، چرا که این طور هر روز باید جواب دهید کجا رفتید، چه دیدید و در این صورت روند ماجرا از اصلش که بررسی بی قیل و قال است منحرف می شود اما رئیس کمیته ویژه چهارم مرداد حواسش نبود وقتی در میان خبرنگاران ایستاده بود و خبر می داد کمیته هفت نفره تصمیم گرفته کارهای جدی کند، متن نامه یی چند خطی که برای لاریجانی نوشته تا گزارش دهد از فردا صبح راهی اوین و زندان کرج می شوند از دیدها دور نمی ماند و تیتر یک روزنامه می شود. چند ساعت اول هفت نفری که راهی زندان اوین شده بودند، مصاحبه کردند که اصلاً رفتیم از زندانی های غیرسیاسی کرج بازدید کنیم و ما کاری با زندانی های سیاسی اوین نداریم، اما سرانجام تایید خبر سبب شد بار دیگر نگاه افکار عمومی به سمت بهارستان کج شود. گفتند با خیلی ها دیدار کردیم حال همه خوب است و سلام می رسانند. باز هم چند نفری از اعضای کمیته آرام در گوش رسانه ها نجوا کردند اوین رفتیم اما سلول سیاسی ها خالی بود و تنها با تعدادی از مردم عادی که اشتباهاً این روزها دستگیر شدند دیدار داشتیم. قول دادند که حال مردم عادی خوب است و دختر و پسرهای زندانی به زودی آزاد می شوند.

توضیح دادند همه جای اوین را خوب دیدند و هیچ شباهتی با کهریزک وجود ندارد و حال همه خوب است تا مردم مطمئن شوند «کهریزک» تنها کهریزک بود. این نوع گزارش کمیته سبب شد صورت مساله عوض شود. هم برای رسانه ها و افکار عمومی و هم برای همان گروهی که از اول با این نوع سرک کشیدن های نماینده ها به کار قوای دیگر مخالف بودند. به همین دلیل هم تلاش شد در راهروهای مجلس درست در روزهایی که خیلی ها از سرنوشت تک تک زندانی های سیاسی سوال می کردند، رویه یی دیگر در پیش گرفته شد. البته مراقب بودند تا مانند ماجرای روح الامینی اشتباه نکنند. برخی ها عجولانه ماجرای فوت روح الامینی را در روز اول تکذیب کرده بودند و آن را سناریوی اغتشاشگرها نامیده بودند که بعدها سوژه یی شده بود برای خیلی از رسانه ها. این بار هشدار می دادند که صورت مساله را رسانه های غربی و براندازان مخملی تغییر داده اند و مجلس غافلانه دارد با آنها هم بازی می شود. تاکید داشتند اصلاً نباید پرسید وضعیت زندانی ها چطور است بلکه سوال اصلی این است که اصلاً چرا اغتشاش کردند که حال گیر بیفتند.

البته این تغییر رویه زیاد دوام نیاورد و دوباره کمیته ویژه بود و پنج میدان که باید هوشمندانه در آنها فعالیت می کرد؛ خاطیان کهریزک، بازداشتگاه های جدید و شایعه های جدید زندانیان سیاسی و بی خبری خانواده زندانیان غیرسیاسی و هویت لباس شخصی ها. این آخری را همان اول کار سپردند به کمیته حقیقت یاب و بروجردی اتمام حجت کرد که اصلاً کاری نداریم بیرون از زندان چه اتفاقی افتاده و این لباس شخصی ها چه کار کردند. ما تنها ماموریم در مورد داخل زندان و وضعیت رعایت حقوق شهروندی بازداشتی ها و شناسایی متخلفانی که حقوق آنها را زیر پا گذاشتند بررسی کنیم و گزارش دهیم.این بار قرار شد چهره هایی از کمیته که قرار است رو در روی رسانه ها قرار بگیرند تغییر کنند. اصلاح طلب هایی مانند قدرت الله علیخانی و مهدی سنایی کنار گذاشته شدند و حتی در خیلی از بازدید های کمیته غایب شدند. کاظم جلالی هم که خودخواسته کنار رفت و فرهاد تجری و علاء الدین بروجردی جایگزین شدند؛ یکی سخنگوی کمیسیون قضایی بود و خوب می دانست چطور به سوال های بلند پاسخ های حقوقی کوتاه بدهد و دیگری رئیس کمیسیون امنیت ملی بود و خیلی از سوال ها را به امنیت داخلی حواله می داد و می گفت الان وقت گفتنش نیست.

تکلیف خاطیان کهریزک هم که به قول آنها مشخص بود و می گفتند تعجب می کنند که چرا هنوز برای بقیه سوال هست. گفتند خاطیان شناسایی شدند. چند سرباز هستند و مامور وظیفه. فعلاً در حال بازجویی هستند و هر وقت بازجویی ها تمام شد دادگاه شان هم تشکیل می شود و وقتی حکمی صادر شد آن را به اطلاع افکار عمومی خواهند رساند. البته روزنامه ها چند روز تیتر زدند که نماینده های کمیته قول می دهند امین مردم باشند و خوب نظارت کنند که متخلفی حاشیه امن پیدا نکند. با این حال شایعه ها زیاد بود و کمیته مجبور شد وارد مصداق ها شود. اسم چند رده بالای نیروی انتظامی را آوردند و به افکار عمومی اطمینان دادند هر که متخلف است یا بازداشت شده یا با وثیقه آزاد شده است. اما «همه» پیگیر هستند. در نهایت هم پرویز سروری یکی دیگر از اعضای این کمیته که از قضا با کمیته شورای امنیت ملی مشترک هم بود پیغام آورد که دیگر در مورد کهریزک موضوع را کش ندهید چون نمی توانند بگویند بالاتر از سردار هم بازجویی شده یا نه، اما خیال همه راحت باشد که فعلاً سرهنگ تمام بازداشت شده و اگر بیشتر از این افکار عمومی حساس شود برخی ها به قاضی پرونده فشار سیاسی می آورند .(تهران امروز، ۱۹ مهر) پس تکلیف میدان اول مشخص شد.

حالا نوبت بازداشتگاه های جدید شد؛ پاسارگاد، منفی چهار وزارت کشور و شاپور. اسم دو تای اول را کاظم جلالی در میان حرف های ساده اش با خبرنگارهای پارلمانی گفته بود و تاکید داشت نمی دانند شایعه ها راست است یا نه. تصمیم دارند بروند تحقیق کنند و خبر بیاورند، اما کافی بود اسم های جدید تیتر دوباره روزنامه ها و خبرگزاری ها شود؛ دردسر جدید کمیته ویژه که قرار گذاشته بودند چیزی را مخفی نکنند اما گویا تاکید داشتند تا چیزی در حد شایعه است نباید رسانه یی می شد. بروجردی به راهروهای مجلس آمد و درباره پرونده منفی چهار وزارت کشور توضیح داد چون اوین جا نداشته، در روزهای اول برخی ها را به زیرزمین وزارت کشور می بردند و برای خیلی ها هم شرایط نگهداری خوب بوده و الان هم همگی به وزارت کشور منتقل شدند و هیچ کس آنجا نیست چون اصلاً کاربری زیرزمین های وزارت کشور برای بازداشت نیست.

در مورد پاسارگاد هم توضیح داد اصلاً این اسم را تاکنون نشنیده و نمی داند آدرس اش کجاست. خبرنگارهای پارلمانی که به گفته خود آدرس دقیق را از بقیه اعضای کمیته گرفته بودند، آدرس را برای رئیس کمیته گفتند و بروجردی هم با لبخند قول داد به این آدرس هم یک سری بزنند و اگر خبری بود، خبر بیاورند. این در حالی بود که کمیته ویژه یک روز در میان گزارش می دادند که اوین رفتند و از مردم عادی بازدید کرده اند اما به دلیل نا هماهنگی ها یا کمبود وقت با فعالان سیاسی بازداشتی ملاقاتی نداشتند.

هرچند بسیاری از نماینده های بیرون از کمیته در راهروهای مجلس خبر آوردند برخی زندانی های سیاسی را راهی بازداشتگاه های دیگر کرده اند و اصلاً در اوین نیستند. این شایعه بین نماینده ها آنقدر جدی شد که بروجردی رئیس کمیته که تا چند وقت پیش صلاح نمی دید موضوعیت بازداشتگاه های دیگر را بپذیرد، اعلام کرد در تلاش هستند با هماهنگی مسوولان مربوطه به پاسارگاد بروند. حتی سخنگوی ساکت هم قهر خود با رسانه ها را شکست و خبر داد برخی دستگاه های خاص خط قرمز کمیته ویژه نیستند و به همین دلیل با وجود اینکه پاسارگاد زیر نظر یکی از این دستگاه ها است اما برای آنها خط قرمز نبوده و از آن هم بازدید می کنند تا به این ترتیب دوران تکذیب و تایید یکی از این بازداشتگاه ها به پایان برسد.

در این بین یکی دیگر از اعضای کمیته ویژه به نام کرمی راد نماینده کرمانشاه به میان خبرنگارها آمد و گفت اخباری به دست آنها رسیده و دنبال این هستند که به شاپور بروند؛ رفتنی که هیچ گاه اعضای کمیته ویژه حاضر نشدند در مورد آن توضیحاتی را ارائه کنند و تنها پرویز سروری در برنامه ۳۰/۲۰ بین جاهایی که بازدید کردند، نامی از شاپور هم آورد و گفت آنجا هم که رفتند همه چیز امن و امان بود. گرچه کمیته ویژه یی ها خیلی سعی کردند کاری نکنند که به جای حل کردن صورت مساله های دیگر خودشان صورت مساله شوند اما صورت مساله اصلی یعنی وضعیت زندانی های سیاسی، عدم اجازه به خانواده وکلایشان برای ملاقات و حتی اجازه ندادن به نماینده های کمیته ویژه سبب شد حرف و حدیث ها در مورد بسته بودن درهای اوین به روی فرستادگان لاریجانی آنقدر بالا بگیرد که بروجردی به جمع خبرنگارها آمد و توضیح داد که به دیدار چهار زندانی سیاسی رفتند و از قضا محمد قوچانی گفته غذای آنجا خوب است و از همان ناهاری می خورد که وزیر اطلاعات می خورد. همان روزها نگرانی از وضعیت سعید حجاریان به اوج رسید و این بار خود علی لاریجانی واسطه شد تا با بازجوهای حجاریان به توافق برسند تا وی به خانه یی منتقل شود.

کمتر روزی بود که بروجردی به میان خبرنگارها بیاید و در این سوال ساده که چرا حجاریان را آزاد نمی کنند، گرفتار نشود. در نهایت کمیته ویژه یی ها در برابر رسانه ها قول دادند که به دیدار حجاریان بروند و از سلامتش خبری می آورند و همین بهانه یی شد تا روزشمار وعده دیدار با حجاریان راه بیفتد و کمیته یی ها حتی روز تعیین کردند و هر بار گفتند یکی از اعضا نیامد و نشد که برویم. این روزشمار برای دیدار با مصطفی تاج زاده و بهزاد نبوی هم راه افتاد. قولی دادند و گرفتار شدند تا جایی که علی لاریجانی خودش هماهنگ می کند که مردان کمیته به دیدار تاج زاده بروند البته با این تبصره که اصلاح طلب ها نیایند و البته باز هم دردسر جدیدی درست شد و تجری خبر داد تاج زاده را از جایی دیگر به اوین آوردند و او را درون سلول خودش ندیدند و در این بین تاج زاده گفته تاکنون پنج بازجو عوض کرده است.

با تمام این حرف و حدیث ها سعی کردند پرونده بازدیدها را ببندند و به صراحت از خبرنگارها خواستند دیگر از آنها تقاضای دیدار با فعالان سیاسی را نکنند چرا که به قول تجری، دادستان تهران گفته زندان جایی نیست که هر کس حتی اگر نماینده باشد، هر وقت که دلش خواست سرش را پایین بیندازد و بیاید بازدید. به این ترتیب سه ماه گذشت و کمیته یی که لاریجانی می خواست آرامش بخش اوضاع باشد، خودش به محلی برای مناقشه های پی درپی تبدیل شد. در نهایت هم دستور جدیدی رسید که کمیته باید دستور کارش را تغییر دهد و این بار سراغ شایعه های اتفاقاتی که می گفتند در بازداشتگاه ها رخ داده، رفتند و نرفته پیغام آوردند آنها شایعات را دقیق بررسی کردند و همه دروغ بوده و آنها هیچ مصداقی پیدا نکردند. البته در این بین علیخانی نماینده اصلاح طلب عضو کمیته گفت زیاد هم این طور که دوستانش می گویند، نیست و آدرس داد تا بقیه اعضای کمیته هم یادشان بیفتد همان دفعه اولی که اوین رفته بودند، یکی از زندانی های معمولی که در این مدت بازداشت شده، جلو آمده و حرف هایی شبیه این حرف هایی که این روزها شایعه شده زده است.

حتی خبر آمد که دهقان نماینده طرقبه و یکی دیگر از اعضای کمیته هم به یکی از بازداشت شدگان یکی از بازداشتگاه های غیررسمی قول داده مدارک پزشکی قانونی را دقیق در کمیته بررسی کنند. اما بروجردی و تجری باز هم به راهروهای مجلس آمدند و یک تنه تکذیب کردند، البته این بار تکذیب سخنان بقیه اعضای کمیته را و گفتند این حرف ها دروغ است و راست همان است که آنها گفتند و به این ترتیب کمیته کار خود را پایان یافته اعلام کرد و گفت «به زودی» گزارش می دهد.

با این حال این بار روزشمار گزارش به راه افتاد تا امروز هم خبری از گزارش کمیته ویژه نرسیده است. خیلی ها در مجلس گفتند کمیته تحت فشار است که اسم برخی ها در گزارش نیاید و در مورد برخی موارد سخنی به میان نیاید. این بار سروری و بروجردی تکذیب کردند اما تجری تایید کرد و گفت با دادستان قضایی نیروهای مسلح چند باری جلسه داشتند تا برخی موارد که امنیتی است، در گزارش علنی درج نشود و وقتی «هماهنگی» ها شد حتماً برای اطلاع افکار عمومی آن را می خوانند تا به این ترتیب کمیته همچنان در خم اول خالقانش را با این سوال تنها بگذارد؛ «کمیته یی برای تنویر افکار عمومی یا تشویش اذهان پرسشگر؟»

صبا آذرپیک