انتخابات امریکا و تاثیر آن بر ایران

برنده انتخابات ریاست جمهوری امریکا هر حزبی که باشد تاثیر استراتژیکی در روابط تهران – واشنگتن نخواهد داشت اما در سطح تاکتیکی این روابط با تغییر رییس جمهور تغییر خواهد کرد

برنده انتخابات ریاست جمهوری امریکا هر حزبی که باشد تاثیر استراتژیکی در روابط تهران – واشنگتن نخواهد داشت. اما در سطح تاکتیکی این روابط با تغییر رییس جمهور تغییر خواهد کرد.

ایران با این وسعت، نیروی انسانی اول در منطقه، منابع مختلف به خصوص انرژی و ژئوپلیتیک آن، کشور بسیار مهمی به حساب می آید و هر کشوری که بتواند در جهان نقش یک ابر قدرت را داشته باشد و یا بتواند به سطح کشورهای پرقدرت در جهان برسد نسبت به ایران حساس می شود، بنابراین درصدد مقابله با ایران برخواهد آمد.

یکی از راه های مقابله راهی قدیمی است و در انقلاب اسلامی ایران کنار گذاشته شد. در این روش سعی می کردند که ایران را پیوسته در مدار حول امریکا قرار دهند که با انقلاب ایران، این مسئله نفی شد و از بین رفت.

راه دوم مبارزه با ایران است تا این کشور ضعیف و کوچک شود تا چهار امتیاز ایران(وسعت، نیروی انسانی اول در منطقه، منابع مختلف به خصوص انرژی و ژئوپلیتیک آن) را بتوانند از بین ببرند. این راهی است که جورج بوش، رییس جمهور امریکا و نومحافظه کاران و لابی اسراییل آن را انتخاب کرده بودند.

اما یک مرحله بینابین نیز وجود دارد که مرحله بسیار سختی هم از طرف ایران و هم از طرف امریکا است. یعنی راه حلی که ایران در اندازه خودش مورد شناسایی قرار بگیرد ولی در عین حال در امنیت منطقه ای نقش عمده ای بازی کند و از طرف دیگر امریکا، ایران را به عنوان کشوری اسلامی با پرچمداری علیه تروریسم در این منطقه به رسمیت بشناسد.

در حال حاضر ۳/۲ افغانستان در دست طالبان است. در پاکستان تقریبا دولت مرکزی تسلطی بر ایالت های شمالی و شمال غرب مانند سرحد و وزیرستان ندارد. در عراق، امریکا هنوز نتوانسته است به اهداف خود برسد و در کشورهای جنوبی ایران گرچه این کشورها از لحاظ اقتصادی رشد می کنند اما این همه مسئله نیست. به هر حال در آبراه هایی مانند دریای سرخ، دزدی دریایی به عنوان یک پدیده شروع شده است. و فاصله زیاد بین کشورهای عرب خلیج فارس و مابقی کشورهای عربی مسئله ساز است. در شمال نیز وقایع گرجستان نشان می دهد که روسیه همچنان مایل است که حرف خودش را از طریق زور به کرسی بنشاند.

در این موقعیت فرقی بین کاندیدای دموکرات و جمهوری خواه از لحاظ استراتژیکی وجود ندارد. هر دوی اینها انتخاب هایی بسیار سختی پیش رو خواهند داشت. اما از لحاظ تاکتیکی ممکن است موجب بروز تحولاتی شوند. به عنوان مثال باراک اوباما، کاندیدای حزب دموکرات می تواند در منازعه بین اعراب و اسراییل یک سری روش های دیگری را اتخاذ کند و یا در مورد انرژی ممکن است که اوباما سیاست های جدیدی را مد نظر قرار دهد. ولی این تغییرات در سطح پایین و کم اهمیت هستند.

در خصوص مذاکره و گفت و گوی میان ایران و امریکا نیز باید به این نکته اشاره کرد که احتمال مذاکره ایران و امریکا مسئله ای است که همواره وجود داشته و در حال حاضر نیز وجود دارد. اما با روی کار آمدن باراک اوباما هم، موانعی که بین دو کشور وجود دارد به سرعت برطرف نخواهد شد. گفت و گو و مذاکره با ایران به سیاستمداران و نظریه پردازان امریکایی مرتبط است که ابندا قبول کنند که کشوری مانند ایران در سیاست های منطقه ای باید نقش داشته باشد و دوم این نکته را بپذیرند که یک ایران با ثبات و قوی به نفع منافع ملی ایالات متحده امریکا هم هست. یک ایران قوی آن چیزی نیست که سال ها توسط لابی های صهیونیستی تبلیغ شده و علیه امریکا است. هدف ایران اجرای برنامه هایی است که در سند چشم انداز نوشته شده که این سند به هیچ وجه گرایش ضد امریکایی ندارد. سند چشم انداز، سند توسعه ای است که ایران را به سمت توسعه اقتصادی پیش ببرد و حرکت در مرزهای دانش را به ارمغان بیاورد. رسیدن به بسیاری از اینها با داشتن یک روابط متناسب و عادی با ایالات متحده امریکا امکان پذیر است.

نویسنده : عباس ملکی

یادداشت شفاهی عباس ملکی، کارشناس مسائل سیاسی