مددکاری در گذر تاریخ

«مددکاری بازتوانی است، مشاوره است، قادر ساختن است» مددکاری‌اجتماعی از زمان‌های دور، در سراسر دنیا به صورت غیر‌حرفه‌ای وجود داشته و تعالیم ادیان در ادبیات اکثر کشورها از …

«مددکاری بازتوانی است، مشاوره است، قادر ساختن است» مددکاری‌اجتماعی از زمان‌های دور، در سراسر دنیا به صورت غیر‌حرفه‌ای وجود داشته و تعالیم ادیان در ادبیات اکثر کشورها از کمک کردن، انسان‌دوستی، نوعدوستی، گرفتن دست ضعفا، سیر کردن گرسنگان، نیکوکاری، انصاف و عدالت، حمایت و دادرسی از نیازمندان، انفاق و …به عنوان مددکاری یاد شده است. تمامی پیامبران و امامان نیز سعی در توسعه و انجام این مهم داشته‌اند. بزرگمرد تاریخ اسلام حضرت علی (ع) شبانه به کودکان یتیم و بینوایان نیازمند، بیوه زنان، بیماران و معلولان سرکشی می‌کردند و در رفع احتیاجات آنان تلاش داشتند و بحق یگانه جوانمرد و مددکار تاریخ بشریت بوده‌اند.

با گسترش شهرنشینی و مشکلات خاص آن و تحولات علمی، صنعتی و نظامی در کشورهای گوناگون دنیا و ضربه‌هایی که این تحولات بر جامعه بشری وارد کرده و ایجاد فشارهای روحی، اضطراب، نگرانی و تنش‌های مختلف ضرورت برنامه‌ریزی برای افرادی که به نوعی آسیب دیده اجتماعی بودند، مشهود بود و این امر می‌بایستی مدون و برنامه‌ریزی شده پیش می‌رفت. چرا که با رشد علم و صنعت ، مشکلات و آسیب‌های اجتماعی نیز رشد می‌کرد و کلیسا و انجمن‌های محلی دیگر نیرو و اثر لازم را نداشتند.

انگلستان را نخستین کشوری در غرب می‌‌دانند که قدم‌های اولیه دولتی را برای سازمان دادن به خدمات اجتماعی برداشته است. دولت انگلیس برای مسائل و مشکلات مردم به اقداماتی دست زده که از آن جمله می‌توان به تصویب و تدوین قانون فقرا در سال ۱۵۹۹ اشاره کرد. به موجب این قانون افراد نیازمند به سه گروه تقسیم می شوند:

۱‌) بیکاران سالم یعنی آنهایی که قابل استخدام بودند ولی به علت بیکاری از راه تکدی‌گری زندگی می‌کردند.

۲) معلولان و کهنسالان و افراد عاجز و بیماران و کسانی که توانایی کار را نداشتند و در واقع متکدیان غیر قابل استخدام.

۳) کودکان بی سرپرست تا زیر سن ۱۸ سال.

اولین مرکز رفاه در اروپا در سال ۱۸۸۰ دایر گردید و برای اولین بار قانون تأمین‌اجتماعی در کشور آلمان مدون شد. پس از آن قانون امنیت اجتماعی در سال ۱۹۳۳ به تصویب رسید که این قانون برای حمایت از خانواده‌های بی‌سرپرست و آسیب‌دیدگان اجتماعی به تصویب رسید. دگرگونی‌های صنعتی، شهرنشینی و توسعه شهری، افزایش جمعیت، توسعه قلمرو علوم،لزوم دخالت حرفه ای مدکاران اجتماعی را ضرورت می بخشید.

در دوران جنگ جهانی دوم مددکاران اجتماعی خود را با مددجویانی مواجه دیدند که نیازهایشان متفاوت با نیازهای مالی بود. بحران و رکود اقتصادی که طی جنگ جهانی دوم ادامه یافت این حس را در تعدادی از مددکاران اجتماعی به وجود می‌آورد که برنامه‌ریزی ملی و حتی بین‌المللی می‌تواند وظیفه معقولی برای مددکاران اجتماعی باشد.

پس از جنگ جهانی دوم، مددکاری اجتماعی در ایالات متحده نقش بزرگتری را در تمام انواع سازمان‌های جامعه‌ای، توسعه‌جامعه‌ای و برنامه‌ریزی جامعه‌ای بازی کرده و این حرفه شروع به اضافه کردن نظریات و وظایف گوناگونی کرد.

در ایران نیز در دوره‌های گذشته مردم ونیز معتمدان روستاها و محله‌ها در شهرها بنابه آموزه‌های اسلامی خود را موظف به دستگیری از مستمندان و بینوایان می دانستند و این وظیفه را در غیاب دولت‌ها ی مسئول در قبال نیازمندان به انجام می رساندند.