نقش تغذیه در ترمیم زخم‌ها

امروزه ثابت شده که بین تغذیه و بهبود زخم‌ها رابطه نزدیکی وجود دارد. به این صورت، بیمارانی که به علل گوناگون دچار زخم یا جراحتی شده‌اند نقصان مواد غذایی در آنان سبب طولانی شدن …

امروزه ثابت شده که بین تغذیه و بهبود زخم‌ها رابطه نزدیکی وجود دارد. به این صورت، بیمارانی که به علل گوناگون دچار زخم یا جراحتی شده‌اند نقصان مواد غذایی در آنان سبب طولانی شدن بهبود آنها شده و مشکلات و عوارض متعددی را برایشان به وجود می‌آورد.

سوءتغذیه، قدرت عملکرد سیستم‌های قلبی و ایمنی را کاهش می‌دهد، خطر ایجاد عفونت‌ها را زیاد و روند بهبود زخم‌ها را طولانی‌تر می‌کند. برای دستیابی به نتایج مطلوب در بهبود سریع زخم‌هایی که به علل مختلف ایجاد می‌شوند، باید موانع کمبود مواد غذایی را در بدن از بین برد و به اندازه کافی پروتئین، چربی، کربوهیدرات، ویتامین‌ها و املاح معدنی ضروری را به بدن رساند.

بیمارانی که دارای زخم‌ها یا جراحات متعددی هستند، برای ساخته شدن بافت‌ها و سلول‌های جدید و سنتزکلاژن و در نهایت بهبود زخم‌ها به پروتئین و برای تامین انرژی به کربوهیدرات بیشتری نیاز دارند. به دلیل آن که برای ترمیم یا بازسازی بافت‌ها به انرژی نیاز است، کربوهیدرات‌ها بهترین منبع مستقیم برای تولید این انرژی هستند و به بهبود سریع سلول‌های صدمه دیده در بافت‌های زخمی کمک می‌کنند.

بعد از کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها دومین منبع مهم تولید انرژی در بدن محسوب می‌شوند که در این میان اسیدهای چرب غیراشباع مانند امگا ـ ۳ نقش عمده‌ای را در بهبود زخم‌ها و تشکیل غشای سلولی ایفا می‌کنند.

بر اثر فقدان اسیدهای چرب غیراشباع از سرعت بهبود زخم‌ها نیز کاسته می‌شود.

ویتامین‌ها نیز اکثرا در بهبود زخم‌ها سهم بسزایی داشته و کمبود آنها می‌تواند سبب تشدید زخم‌ها شود.

تحقیقات نشان می‌دهد ویتامین E به عنوان یک آنتی‌اکسیدان با خاصیت ضد التهابی می‌تواند از سلول‌های بدن در مقابل حمله رادیکال‌های آزاد محافظت کند که این امر سبب جلوگیری از تخریب و گسترش زخم‌ها می‌شود. همچنین ویتامین‌های B کمپلکس می‌تواند در متابولیسم پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها نقش بسیار مهمی داشته و ویتامین K نیز به عنوان منعقدکننده خون سبب جلوگیری از خونریزی زخم‌ها و عفونت‌ ناشی از آنها ‌شود.

ویتامین C نیز در ساختن کلاژن بسیار ضروری است و سبب ساخته شدن پل‌های بین رشته‌های کلاژن و استحکام آنها می‌شود.

در مورد املاح معدنی نیز به جرات می‌توان گفت که تمام آنها در فرآیند بهبود زخم‌ها نقش مهمی دارند.

روی، یکی از این املاح است که در تکثیر سلولی بافت‌ها حتما به آن نیاز است. اگر مقدار آن در بدن کاهش یابد زخم‌های موجود در بدن دیرتر جوش می‌خورد. آهن نیز علاوه بر حمل اکسیژن و خون‌رسانی به زخم‌های در حال بازسازی در سنتز کلاژن بسیار ضروری است و به ترمیم سریع زخم‌ها کمک می‌کند.

توجه: افرادی که دارای زخم یا جراحت هستند، باید از خوردن چربی‌های اشباع شده،‌غذاهای سرخ‌شده، پرنمک و ادویه‌دار بپرهیزند و غذاهای سبک و مغذی نظیر خوراک ماهی، مرغ، گوشت کبابی یا بخارپزشده، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات، غلات (تصفیه‌نشده)، مغزها، میوه‌ها و سبزیجات را به همراه شیرینی‌جات طبیعی نظیر عسل در رژیم غذایی خود بگنجانند و در صورت لزوم از مکمل‌های ویتامینی و تغذیه‌ای استفاده کنند.

فاخره بهبهانی