کتاب شناسی حمام

حمام های عمومی یکی از اجزای اصلی بافت محله های شهری و محلات بسیاری از روستاهاست.حمام های عمومی همچنین در ساخت و روابط اجتماعی جایگاه در خور توجهی دارند و با بخش عمده ای از سنت …

حمام های عمومی یکی از اجزای اصلی بافت محله های شهری و محلات بسیاری از روستاهاست.حمام های عمومی همچنین در ساخت و روابط اجتماعی جایگاه در خور توجهی دارند و با بخش عمده ای از سنت ها و آیین های گذرا در پیوندی ساختاری هستند.حمام یکی از مواریث معنوی و مادی جوامع مشرق زمین به ویژه جوامع اسلامی در اعصار و قرون متمادی است که از حیث معنوی تمامی آداب و سنن مربوط به آن حکایت از فرهنگی عمیق دارد که در این مکان تجلی می یابد.گاهی این آثار در قالب هنر نیز متبلور می شود که خلق آثار نقاشی دیواری در حمام ها نمادی از آن می باشد.

مطالعات حمام شناسی به طور جدی در آثار کلاسیک و همچنین در آثار دانشمندانی چون ابوعلی سینا، غزالی، شیخ بهایی انعکاس یافته است.کتاب شناسی حمام به مناسبت برگزاری نخستین همایش حمام در فرهنگ ایرانی توسط نادر کریمیان سردشتی تالیف شده است.در این کتاب مولف کوشیده تا در حد امکان نیاز دانشجویان و پژوهشگران را به کتابی مرجع در این زمینه بر طرف کند به طوری که در آن منابع و ماخذ و مقالات در موضوع های گوناگون دانش حمام شناسی ذکر شده باشد.در این کتاب شناسی تقسیم بندی موضوعی لحاظ شده است و دارای ده بخش یا موضوع طبقه بندی شده است که هر یک از آن ها مباحث و مطالب فرعی خاص خود را نیز در بر می گیرد.بخش اول کتاب در بردارنده کتاب شناسی با عنوان کلیات حمام شناسی می باشد.در بخش دوم پیشینه تاریخ حمام و اسناد و مدارک تاریخی باستان شناسی را در بر دارد.

بخش سوم با عنوان حمام در سرزمین های ایرانی حجم قابل توجهی از کتاب را تشکیل می دهد.معرفی نمونه هایی از حمام در سرزمین دیگر در بخش چهارم آمده است.بخش پنجم آن هم به منابع مردم شناسی در این زمینه اختصاص دارد که شامل آئین ها و مراسم، باورها و اعتقادات اجتماعی، حمام وقف اختصاص یافته است.موضوع معماری و جایگاه حمام در بافت مسکونی و شهری و ویژگی های ساخت و ساز و معماری حمام هم در بخش ششم کتاب آمده است.

ادبیات مکتوب و منابع منظوم و منثور و حمام و هنر، نقش حمام در بهداشت عمومی، معرفی گرمابه ها در سفرنامه ها و نسخه های خطی چاپ نشده در این زمینه نیز بخش های دیگر کتاب را تشکیل می دهند.همچنین ۴ فصل هم شامل اصطلاحات و واژگان حمام شناسی رساله حمام در حفظ الصحه ناصری، فهرست حمام های ایران بر اساس قدمت تاریخی و حمام های ثبتی در فهرست آثار ملی ایران از دیگر بخش های کتاب شناسی حمام است.این اثر که می توان از آن به عنوان نخستین پژوهش های حمام شناسی یاد کرد، توسط معاونت پژوهشی، پژوهشکده مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی کشور به رشته تحریر در آمده است.