سلول‌هایتان یخ نزنند

سرمازدگی زمانی بروز می‌کند که پوست و سایر بافت‌ها به مدت طولانی در معرض سرمای شدید قرار بگیرند. میزان و شدت سرمازدگی به طول مدت قرار گرفتن در هوای سرد و درجه هوا بستگی دارد. البته …

سرمازدگی زمانی بروز می‌کند که پوست و سایر بافت‌ها به مدت طولانی در معرض سرمای شدید قرار بگیرند. میزان و شدت سرمازدگی به طول مدت قرار گرفتن در هوای سرد و درجه هوا بستگی دارد. البته وزیدن باد شدید و یا قرارگیری در ارتفاعات یا مکان‌های مرطوب احتمال آسیب را بیشتر می‌کند. اغلب دست‌ها، پاها، بینی، گونه‌ها و گوش‌ها دچار سرمازدگی می‌شوند.

عمدتاً در سرمازدگی پوست و بافت‌های زیر آن تحت تأثیر قرار می‌گیرد، البته معمولاً آسیب‌های بافت دائمی و پایدار نیست. سرمازدگی عمیق، اغلب ماهیچه‌ها،‌ اعصاب و عروق خونی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که ممکن است باعث مرگ بافت‌ها و در نهایت منجر به قانقاریا (مرگ عضو به دلیل نرسیدن خون به بافت‌های آن اندام) می‌شود.

علام سرمازدگی شامل: درد و یا کرخت شدن قسمت سرمازده، پوست سرد، رنگ پریده، مومی شکل و سخت، حالتی شبیه به سوختگی و تورم است که به دلیل تجمع مایعات ایجاد می‌شود. ممکن است حتی تا چند هفته این حالت باقی بماند. تاول و دلمه سیاه رنگ هم ممکن است تا هفته‌ها در محل درگیر مشاهده شود. از سوی دیگر ممکن است بعد از گرم کردن مجدد ناحیه سرمازده به دلیل هجوم خون پوست حالت سرخ رنگ پیدا کند.

علت اصلی سرمازدگی این است، زمانی که فرد در معرض سرما قرار می‌گیرد، بدن تلاش می‌کند گرمای خود را حفظ کند. به همین دلیل، عروق خونی نزدیک به سطح پوست، باریک می‌شوند تا بیشترین جریان خون را برای حفظ گرما به محل مورد نظر برسانند. این امر از افت دما جلوگیری می‌کند، البته این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که دمای بدن فرد به کمتر از ۳۴ درجه سانتی‌گراد برسد. با این وجود در سرمای بالاتر، که دمای پوست بدن کاهش می‌یابد، کریستال‌‌های یخ در اطراف و درون سلول‌ها تشکیل می شود و بافت‌ها یخ می‌زنند و حتی ممکن است سلول‌ها پاره شوند و آسیب ببینند.

افرادی که به الکل و موادمخدر اعتیاد دارند، کودکان و سالمندان، مبتلایان به بیماری‌های قلبی ـ عروقی و عروق محیطی، افرادی که داروهای مسدود کننده گیرنده‌های بتا (پروپرانولول) مصرف می‌کنند، دیابتی‌ها، افرادی که از کم‌آبی، سوءتغذیه و خستگی مفرط رنج می‌برند، افرادی که در محیط‌های باز برای مدت طولانی در روز کار می‌کنند، کسانی که در آب و هوای مرطوب و یا توفانی زندگی می‌کنند و مصرف‌کنندگان سیگار بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

برای پیشگیری از سرمازدگی نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:

چندین لایه لباس گرم برای محافظت در برابر باد و آب بپوشید.

لباس، دستکش و پوتین گرم و خشک بپوشید.

در صورت مرطوب شدن لباس‌ها سریعاً آن‌ها را تعویض کنید.

سر و گوش‌های خود را بپوشانید.

در مواقعی که برای مدت طولانی در فضای بیرون و باز هستید، به مقدار کافی مایعات بنوشید و غذای مقوی مصرف کنید.

از مصرف سیگار و مایعات حاوی کافئین خودداری کنید.

در صورت مشاهده لکه‌های سفید بر روی صورت و یا گوش‌ها سریعاً به فضای بسته گرم بروید. این موارد ممکن است از علائم سرمازدگی باشد.

سرمازدگی یکی از اورژانس‌های پزشکی است که به مراقبت‌های خاص و بسیار سریع پزشکی نیازمند است. در سرمازدگی خفیف نواحی آسیب دیده را مجدداً گرم کنید و با ماده ضدعفونی‌کننده شستشو دهید. سپس روی ناحیه پانسمان گاز استریل بگذارید. در صورتی که مراقبت پزشکی در دسترس نیست، سریعاً یک پناهگاه بیابید و بافت‌های سرمازده را با لباس‌های گرم بپوشانید و هر ۳۰ دقیقه آنها را عوض کنید. هیچ‌گاه نباید در این مواقع از آب داغ، آتش، پارچه‌های داغ و یا سایر مواردی که ایجاد گرمای خشک می‌کنند استفاده کرد.

قبل از گرم کردن بدن، تمامی جواهرات قسمت سرمازده را خارج کنید، زیرا ممکن است در حین مراحل گرم کردن، عضو ورم و حلقه کند و یا سایر زیور آلات باعث کاهش خونرسانی به انتهای اندام‌ها شوند.

هرگز عضو درگیر را ماساژ ندهید و اجازه ندهید مصدوم با پای سرمازده راه برود. منطقه سرمازده را در یک پوشش خشک بپیچید و بین انگشتان را نیز پانسمان کنید تا از هم جدا بمانند.

در سرمازدگی شدیدتر باید فرد را خیلی سریع در آب گرم حمام و سپس او را بستری کرد. عضو سرمازده را بالاتر از سطح بدن قرار داده و برای کنترل درد از دارو استفاده کنید. برای پیشگیری از عفونت نیز به دستور پزشک دارودرمانی آغاز می‌شود. مصرف ویتامین C به همراه سایرداروهای تجویز شده در درمان سرمازدگی مؤثر است.

همچنین مطالعات جدید نشان می‌دهند که با مصرف آنتی‌اکسیدان‌هایی چون ویتامین E، انگور سیاه، گوجه‌فرنگی و ... مواقعی که فرد به مدت طولانی در معرض سرما قرار دارد، می‌توان از پیشرفت سرمازدگی و حوادث ناشی از سرما پیشگیری کرد.

آرزو دهقانی