آسمانی آلوده از نور

آسمان شبی را تصور كنید كه آن قدر ستاره در آن است كه نمی توان آنها را شمرد حال نظری به آسمان كنونی شب بیاندازید آسمانی كه در شب, روشن و فروزان است, اما نه با نور ستارگان , بلكه با آلودگی ناشی از هزاران, بلكه میلیون ها چراغ كه در شهر همیشه روشن مانده اند

بخش قابل توجهی از نور این لامپ ها رو به آسمان بوده ومولد آلودگی نوری هستند. بله آلودگی نوری، آلودگی ای كه ستاره ای برای شمردن در آسمان باقی نمی گذارد.بخش زیادی از نورهای روشن كننده آسمان، ناشی از چراغهایی است كه به بهانه حفظ امنیت منطقه روشن مانده اند در حالی كه نور فقط یكی از آنها برای روشن سازی منطقه وسیعی كافی است. پرتوهای تابیده شده از چراغ ها، این آلوده كننده های نوری، كه باید صرف روشن ساختن مكان های آمد و شد شوند، به همه جا تابیده شده و حتی از پرده های كشیده شده خانه ها در فاصله های دور عبور می كند و با روشن ساختن خانه دیگران موجب ناراحتی آنها می شود.

شب دزدیده می شود و ستارگان ناپدید

نورافكن های پر قدرت كه نور را در همه جهات تا كیلومتر ها پراكنده می كنند به بلندگوهایی كه با صدای بسیار بلند آلودگی صوتی ایجاد می كنند، بی شباهت نیستند، در این میان افرادی كه تمایلی به شنیدن اصوات بلند ندارند از آن رنج می برند. مالكین حق دارند املاك خود را روشن نگه دارند، اما بهتر است فقط ملك خود را روشن كنیم. همان طور كه از گوش كردن به موسیقی با صدای بلند برای رفاه حال دیگران پرهیز می كنیم، عادلانه آن است كه آلوده كننده های نوری نظیر پرتوافكن ها را نیز با سرپوش بپوشانیم تا آسمان و املاك دیگران را سهواً روشن نكنیم. این امر ضمن رعایت حقوق دیگران، باعث صرفه جویی در هزینه برق نیز می شود. برای روشن تر شدن حقوق دیگران بد نیست تصور كنیم كسی بخواهد در روز، خورشید را بپوشاند و مانع نور آن بشود! قطعاً كسی با تبدیل كردن روز به شب موافق نخواهد بود! به همین ترتیب، لامپ ها و نورافكن های روشن، شب را به روز تبدیل می كنند و زیبایی، شكوه و عظمت تاریك شب را از بین می برند. تاریكی شب، محیط راحت و دلپذیری برای استراحت پدید می آورد ضمن این كه از تشویش های روحی می كاهد.

تاریكی برای آغاز روشنایی

یكی دیگر از عوامل مؤثر در پدیده آلودگی نوری روشن بودن لامپ ها به طور مداوم است. می توان به جای چراغهایی كه از فاصله بسیار دور دیده می شوند، از لامپ های كم مصرف استفاده كرد و بر روی نورافكن ها حسگرهای حركتی نصب كرد تا تنها در مواقع نزدیك شدن كسی به آنها، روشن شوند. همچنین باید در ساعات شب تمام چراغ های غیرضروری را نیز خاموش كنیم.

زمین ارثیه ما نیست

امانتی است نزد ما برای فرزندانمان

آلوده كننده های نوری از بین برنده چیزی جادویی هستند و این همان نمای جادویی شب تاریك با هزاران ستاره چشمك زن در بالای سرمان است كه ما را به یاد جایگاه واقعی خود در آسمانها می اندازد.

داستانها و افسانه های بزرگ همه از آن شبهایی آغاز می شوند كه اجداد ما به دور آتش می نشستند و در مورد ستارگان، نور، تاریكی و حیات سخن می گفتند. پوشاندن و متمركز كردن تابش این نورافكن ها راهی است ساده برای ما و فرزندان و آیندگان ما جهت دستیابی دوباره به عالمی شگرف و نور ستارگان در شب.

تفرجگاهی ماورائی

به دلیل آلودگی نوری بسیار، در افق هیچ یك از قسمت های ایالات متحده آمریكا، هیچ ستاره ای دیده نمی شود و انسان حتی در بالای سر خود نیز به زحمت می تواند ستاره ای ببیند. مخصوصاً در شبهای تاریك، آلودگی نوری به صورت دیوارهایی به رنگ سفید و یا نارنجی نمایان می شود و آسمان شب را شبیه به یك تفرجگاه ماورائی می كند. به دلیل گسترش تدریجی آلودگی نوری، كه نتیجه آن نیز تدریجی است، اكثر ما متوجه زیان های آن نمی شویم و این در حالی است كه هر روز نورافكن های بیشتری نصب می شوند. هر شب، تاریكی آسمان كمتر و ستارگان ِ غیرقابل تماشاتر بیشتر می شوند.

نورافكن های حفاظتی با تبدیل شب به روز سلامتی را به خطر می اندازند نكته دیگر آن است كه بدن ما به چرخه شبانه روز عادت كرده و دانشمندان این را حاصل میلیونها سال روند تكامل انسان می دانند. وقتی مردم میزان مناسبی از روشنایی و تاریكی را در شبانه روز تماشا نكنند، این ریتم طبیعی به هم می خورد. ما به تاریكی و روشنایی احتیاج داریم تا شاداب و سالم بمانیم و فردای خوبی را سپری كنیم. نورهای غیر متمركز پر قدرت، با بر هم زدن این تعادل ظریف بین تاریكی و روشنایی و تبدیل شب به روز این فرایند طبیعی را دچار اختلال می كنند. این نورهای خطرناك بر بسیاری از گونه های حیات وحش تأثیر بسیار عمیق دارد. توجه به كنترل كردن این نورها امری است كه باید همگان به آن توجه كنند. به عنوان مثال در شهر تاسكون آمریكا با جمعیتی حدود ۶۰۰هزار نفر قبل از توجه به امر آلودگی نوری به هیچ وجه كهكشان راه شیری قابل دیدن نبود، اما در حال حاضر با تغییرات ایجاد شده نه تنها ستارگان به آسمان بازگشته اند بلكه شهر نیز روشنایی مطلوب تری دارد.

نورافكن های حفاظتی امنیت تولید نمی كنند

نورافكن ها به دلیل فراهم نساختن روشنایی با كیفیت مطلوب، حتی امنیت را فراهم نمی آورند. نور ناشی از این نورافكن ها سایه های مخوفی پدید می آورد كه مجرمین به راحتی می توانند میان آنها پنهان شوند ضمن این كه شدت نور، خود باعث كاهش قدرت دید می شود. علاوه بر این، بنا بر اظهارات مأموران پلیس، وجود چنین نورافكن هایی از چندین مایل دورتر این نوید را به مجرمین می دهد كه در این مكان چیزهای با ارزشی برای دزدیدن وجود دارد!بدن ما به چرخه شبانه روز عادت كرده و دانشمندان این را حاصل میلیونها سال روند تكامل انسان می دانند. وقتی مردم میزان مناسبی از روشنایی و تاریكی را در شبانه روز تماشا نكنند، این ریتم طبیعی به هم می خورد

نور بیشتر باعث جنایت كمتر نمی شود

كلانتر یكی از شهرهای ایالات متحده آمریكا در روزنامه محلی این شهر بیان كرده است كه چراغهای مجهز به حسگرهای حركتی نسبت به چراغهایی كه در تمام طول شب روشن هستند كارایی بیشتری دارند و عامل بهتری برای جلوگیری از انجام اعمال خلاف هستند، زیرا در این حالت مسئله غافلگیری مجرم نیز مطرح است. همچنین وی نیز معتقد به جلوگیری از به هدر رفتن نورها با متمركز كردن آنها است. درست است كه این نورها یك محوطه نورانی روی زمین درست می كنند، اما سایه ناشی از آنها متراكم اند و كار مجرم را برای پنهان شدن ساده تر و كار پلیس را برای یافتن مجرم سخت تر می كند.

نورافكن های حفاظتی، انرژی را هدر می دهند

بخش زیادی از نور نورافكن ها به قسمت های ناخواسته (برای مثال خارج از ملك اشخاص و یا آسمان) پراكنده می شوند و به این خاطر، به ازای هر نورافكن سالانه مقدار بسیار زیادی انرژی به هدر می رود. مطابق یك تحقیق در ایالات متحده هر نورافكن سالانه معادل انرژیِ ۱۱۰ كیلوگرم زغال سنگ و یا ۲۰ گالن نفت خام هدر می دهد. انرژی هدر رفته در كشور آمریكا از بابت نورافكن ها سالانه معادل انرژی حداقل ۶ میلیون تن زغال سنگ و یا بیش از ۲۳ میلیون بشكه نفت است. ارزش این عدد را می توان از مقایسه آن با واردات و صادرات نفت كشورمان درك كرد.با تعمیم این ارقام به كل وسایلی از این قبیل، كشور آمریكا سالانه معادل ۱۲ میلیون تن زغال سنگ و یا ۴۵ میلیون بشكه نفت را در سال هدر می دهد كه ارزش آن حدود ۲ میلیارد دلار است و جالب تر این كه این رقم، بیش از بهای كل انرژی مفید مصرفی برق در آمریكاست.

سهم زیاد نورافكن های امنیتی و تبلیغاتی در تصادفات

نورهای هدر رفته نه تنها كمترین تأثیری در ارتقاء میزان امنیت در شب و یا بهبود وضعیت زندگی ندارند، بلكه در حقیقت به عكس عمل می كنند. ما مقدار زیادی پول مصرف می كنیم تا آرامش شب را بر هم بزنیم. این نورهای ناخوانده نه تنها به كسی كمكی نمی كنند بلكه با كور كردن دید رانندگان و عابران در شب باعث بروز بسیاری از تصادفات می شوند كه ضمن بروز خسارت بسیار، صدمات جانی زیادی نیز در پی دارد.

راه حل

در پایان چند راه حل ساده و عملی برای نجات دادن آسمان شب پیشنهاد می كنیم؛ به امید آن كه محیطی سالم و زیبا برای زندگی خود به ارمغان بیاوریم. به خاطر داشته باشید كه نورافكن ها ابزار زینتی نیستند و استفاده از آنها باید بسیار محدود و كنترل شده باشد، ضمن این كه نور آنها را باید طوری تنظیم كنیم تا از تابیدن پرتو به آسمان و مكان های غیرضروری جلوگیری شود. بازگشت آسمان تاریك شب و استفاده از روشنایی طبیعی ماه و ستارگان، ضمن ایجاد منظره باشكوه، اثرات بسیار مثبتی بر محیط زندگی و آرامش روحی ما خواهد داشت. هیچ نوع از آلودگی نوری- همانند آلودگی صوتی- برای هیچ كس خوشایند نیست. باید با خاموش كردن چراغها و استفاده بهینه از انرژی برق و لامپ های كم مصرف، ضمن صرفه جویی در هزینه های آن، آرامش خود و نزدیكانمان را محفوظ بداریم. برای روشن سازی اماكن درون شهری، بهتر است به جای نورافكن، از چراغ هایی استفاده كنیم كه نور را مستقیم و بدون پخش كردن، رو به زمین و تنها در محدوده مورد نظر می تابانند.