پس لرزه های یک زمین لرزه

پس از وقوع توفان سونامی در دسامبر سال گذشته کسی تصور نمی کرد که رخداد طبیعی دیگری بتواند تا این حد حادثه آفرین باشد

پس از وقوع توفان سونامی در دسامبر سال گذشته کسی تصور نمی‌کرد که رخداد طبیعی دیگری بتواند تا این حد حادثه آفرین باشد.

امروزه بعضی از امداد‌رسانان حوادث طبیعی غیرمترقبه معتقدند زمین لرزه‌ای که در تاریخ ۸ اکتبر منطقه کشمیر را به لرزه درآورد باعث بروز فجایع انسانی گسترده‌ای شده است خوش‌بختانه رقم کشته شدگان این فاجعه از مرز ۶۰ هزار تن نگذشته است. اما تعداد افراد بی سر پناه و بدون آذوقه که زمستان سرد امسال را انتظار می‌کشند، کم نیست. این همان موضوعی است که با گذشت زمان عمق این فاجعه را بیشتر می‌کند. احتمال آن وجود دارد که بیش از ۳ میلیون نفر بر اثر این زمین لرزه بی‌خانمان شده باشند. دو هفته پس از این رخداد سازمان ملل متحد اعتراف کرده است که نیروهای امداد نتوانسته‌اند خود را به بیش از ۵۰۰ هزار نفر از نیازمندان به کمک برسانند. در میان آنان احتمالا ۱۲۰ هزار کودک وجود دارد که حدود ۱۰ هزار نفرشان ممکن است که تا چند هفته دیگر از قحطی، سرما و بیماری بمیرند. فقط نیمی از بازماندگان فاجعه موفق به دریافت کمک‌های فوری شده‌اند.

کشور‌های خارجی خیلی دیر به این فاجعه واکنش نشان دادند.

تا تاریخ ۲۰ اکتبر فقط ۱۲ درصد از کمک ۲۷۲ میلیون دلاری سازمان ملل متحد برای ارسال به پاکستان جمع آوری شده بود. بازماندگان این زمین لرزه به شدت نیاز به چادرهایی دارند که بتوانند زمستان سخت کشمیر را پشت سر بگذرانند. آنان به پتو، کیسه خواب، لباس گرم، دارو و غذا احتیاج دارند.

بیش از هزار روستا وجود دارد که تنها راه رفتن به آنجا از طریق پیاده‌روی و یا سفر با چرخبال است. هنگامی که هند به پاکستان پیشنهاد کرد که هلی‌کوپترهای نظامی خود را در اختیار این کشور قرار دهد این موضوع با مخالفت شدید پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان رو‌به‌رو شد. مشرف گفته بود« این که هند قصد دارد هلی‌کوپترهایش را به ما بدهد فکر خوبی است اما اگر قرار باشد که سربازانش را نیز به همراه این هلی‌کوپترها وارد کشمیر پاکستانی بکند آن وقت ممکن است مشکلات خاصی پدید آید.» طبیعی بود که هند نمی‌توانست هلی کوپتر های خود را بدون خدمه و خلبان در اختیار پاکستان قرار دهد.

در روز ۱۸ اکتبر حادثه دیگری رخ داد که نشان می‌داد یک زمین لرزه می‌توانست باعث شود هند و پاکستان دشمنی‌های دیرین را کنار بگذارند و به مرز صلحی پایدار نزدیک شوند. ژنرال مشرف اعلام کرد آماده است اجازه دهد کشمیری‌ها از خط کنترل میان کشمیر پاکستان و هند عبور کنند و به خانواده‌های خود در آن سوی مرز کمک کنند. از آنجا که دیپلماسی مشرف آغشته به نظامی‌گری است وی این پیشنهاد را خطاب به خبرنگاران و نه رهبران و صاحب منصبان هند بیان کرد.

هند محتاطانه از این پیشنهاد استقبال کرد. اما پاکستان که تاکنون چنین نرمشی را از خود نشان نداده است از این نگران است که باز شدن مرزها در نهایت منجر به تشکیل و تایید مرزهای بین المللی و قانونی کشمیر شود.

این دقیقا همان چیزی است که هند با کمال میل پذیرای آن است. یک روز پس از پیشنهاد مهربانانه مشرف، هند نیز هدیه خود را به کشمیر زلزله زده تقدیم کرد. هند خطوط تلفن میان دو کشور را گشود و اجازه داد خانواده ها و فامیل‌هایی که اقوامی در آن سوی مرزها دارند با یکدیگر صحبت کنند.

هند پس از بروز آشوب های سال ۱۹۹۰ که منجر به کشته شدن ۸۰ هزار نفر شد، خطوط تلفن میان دو کشور را به کلی قطع کرد. بعضی از آشوبگران کسانی هستند که از کشمیر پاکستان خود را به این سوی مرز رسانده‌اند. گروه شبه نظامیانی که توسط پاکستان حمایت می‌شوند در این زمین لرزه بیشترین آسیب را دیده‌اند و اردوگاههای آموزشی آنان در کشمیر پاکستانی به کلی ویران شده است. یکی از گروه‌های شبه نظامی اصلی که مدعی است سخنگوی دیگر گروههای جهادگران پاکستان است، اعلام آتش بس کرد. ولی در تاریخ ۱۸ اکتبر یک شبه نظامی پاکستانی در سریناگار پایتخت کشمیر هندی، وزیر آموزش این کشور را به قتل رساند. این حرکت اقدامی نا امیدانه بود برای آن که شورشیان ثابت کنند که پس از این زمین لرزه هنوز کاملا تضعیف نشده‌اند و این توان را دارند که در مناظق محافظت شده به هندی ها ضربه بزنند.

در بعضی از روستاهای کشمیر پاکستانی شبه نظامیان توانسته‌اند برو بیایی داشته باشند. انان خیلی پیش از آن که پای نظامیان پاکستانی به منطقه باز شود اقدام به کمک به زلزله زدگان کرده بودند. این در حالی است که نحوه عملکرد نیروهای نظامی پاکستان در رابطه با زلزله زدگان مورد انتقاد شدید مردم این کشور قرار گرفته است. انتقاد از نیروهای نظامی در این کشور مصادف است با انتقاد از رهبری نظامی آن یعنی پرویز مشرف. پیش از این واقعه مشرف به دولت‌های هند و امریکا قول داده بود که گروههای شبه نظامی پاکستانی را سرکوب خواهد کرد. این موضوع باعث برانگیختن خشم مردم پاکستان شد. ولی در حال حاضر به دلیل ناتوانی نظامیان این کشور در کمک به آسیب دیدگان زمین لرزه نارضایتی مردم پاکستان از مشرف و ارتش وی رو به افزایش دارد.

رامین رهبر یعقوبی