لرزش دست خبر می‌دهد از پارکینسون؟

«از همان دوران نوجوانی مبتلا به لرزش دست بودم و با اینکه بارها دکتر رفته‌ام و برایم دارو تجویز کرده‌اند، هنوزخوب نشده‌ام.» این، شرح حال مختصری است.
از آقای «نادر ـ پ» که سوال اصلی‌اش …

«از همان دوران نوجوانی مبتلا به لرزش دست بودم و با اینکه بارها دکتر رفته‌ام و برایم دارو تجویز کرده‌اند، هنوزخوب نشده‌ام.» این، شرح حال مختصری است.

از آقای «نادر ـ پ» که سوال اصلی‌اش را صریح می‌پرسد: «اصلا راه‌حلی برای خوب شدن دست من وجود دارد یا نه؟» ما این سوال او را از دکتر بابک زمانی، متخصص بیماری‌های اعصاب و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، پرسیده‌ایم.

آقای دکتر! شرح حال کوتاه آقای «نادر-پ» را با هم خواندیم. آیا با این مشکل، زیاد در مطبتان مواجه می‌شوید؟

ـ بله؛ متاسفانه بخش مهمی از مراجعات به متخصصان مغز و اعصاب را لرزش تشکیل می‌دهد. «متاسفانه» را به این دلیل به کار می‌برم که اولا در بسیاری از این مرجعات اساسا نیازی به مداخله پزشکی نیست و به نظر می‌رسد برداشت عمومی از لرزش بسیار بدتر از واقعیت باشد و بسیاری سوءتفاهمات و پیش‌فرض‌های سراسر اشتباه، این موضوع را احاطه کرده باشند.

مثلا چه سوءتفاهماتی؟

ـ به عنوان نمونه، نوعی تلقی عمومی وجود دارد که گویا لرزش دست نشانه نوعی بیماری عصبی است و همه کسانی که لرزش دارند آدم‌های عصبی‌ای هستند و راه‌حل لرزش‌شان هم حفظ آرامش است! تلقی دیگر، آن است که گویا هر لرزشی به معنی پارکینسون است یا اینکه لرزش ممکن است شروع بیماری آلزایمر باشد. اما واقعیت این است که لرزش ۲ علت بسیار مهم دارد؛ یک لرزشی که در بیماری پارکینسون دیده می‌شود و دیگری لرزش ارثی. اکثریت کسانی که لرزش دارند، مبتلا به لرزش ارثی هستند، نه پارکینسون و این، تشخیص بسیار راحتی است.

چرا راحت است؟

ـ چون حدود۲۰ درصد مردم مبتلا به لرزش ارثی هستند اما در حوالی ۵۰ سالگی شیوع پارکینسون فقط ۱ درصد است. از سوی دیگر، پارکینسون علاوه بر لرزش، علایم واضح دیگری هم دارد که در بسیاری از موارد، لرزش را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهند؛ علایمی مثل کندی حرکات، سفتی عضلانی و عدم تعادل. یعنی کسی که در جوانی فقط لرزش دست دارد و هیچ علامت دیگری ندارد، به احتمال زیاد مبتلا به لرزش ارثی است.

باید حتما مشابه این مشکل در یکی از نزدیکان وجود داشته باشد تا به لرزش ارثی مبتلا شویم؟

ـ راستش منتظر همین سوال بودم. وقتی این تشخیص مطرح می‌شود بسیاری از بیماران بلافاصله می‌گویند که کسی در بستگان آنها لرزش نداشته و در بسیاری از موارد هم راست می‌گویند اما عدم وجود لرزش در فامیل، این مساله را رد نمی‌کند. در واقع بسیاری از کسانی که این بیماری را دارند تنها استعدادی را به ارث برده‌اند که در برخی شرایط خاص دچار لرزش گردند و این استعداد در افراد مختلف به شدت متفاوت است و ممکن است بروز آن هم در نسل‌های مختلف در سنین کاملا متفاوتی باشد؛ یعنی ممکن است در فرزند در زمانی خود را نشان دهد که هنوز در پدر یا مادر، خود را نشان نداده.

برای این قبیل لرزش‌ها درمانی هم هست؟

ـ در بسیاری از موارد لزومی برای درمان وجود ندارد؛ چرا که لرزش با حرکت از بین می‌رود و مشکل زیادی در انجام حرکات ایجاد نمی‌کند. اگر نگاه بعضی اطرافیان که لرزش دست را علامت بدی تلقی می‌کنند، نباشد؛ اساسا فرد مشکلی با این لرزش نخواهد داشت اما در موارد شدید یا در آن اقلیتی از بیماران که لرزش آنها با حرکت از بین نمی‌رود یا حتی تشدید می‌شود، درمان‌های موثری وجود دارد.

دکتر نیما سیفی

بازخوانی پرونده پزشکی یک بیمار در گفتگو با دکتر حسین پاکدامن و دکتر بابک زمانی متخصصان بیماری‌های اعصاب