به پوست دست‌تان ۳ ساعت وقت بدهید!

مهم‌ترین وظیفه پوست، حفاظت بافت‌های درونی بدن است ولی خود پوست در معرض آسیب و صدمات متعددی است؛ از جمله آسیب ناشی از شوینده‌ها. اسیدیته پوست انسان حدود ۵/۵ است ولی pH شوینده‌ها …

مهم‌ترین وظیفه پوست، حفاظت بافت‌های درونی بدن است ولی خود پوست در معرض آسیب و صدمات متعددی است؛ از جمله آسیب ناشی از شوینده‌ها. اسیدیته پوست انسان حدود ۵/۵ است ولی pH شوینده‌ها قلیایی است و هرچه قدرت شوینده بیشتر باشد pH قوی‌تری دارد.

به‌عنوان نمونه، pH صابون‌ها حدود ۸ ولی مایعات شوینده حدود ۱۰ و پودرها حدود ۱۱ است. بعد از هر تماس پوست دست با شوینده‌ها به سرعت pH از اسیدی به قلیایی تبدیل می‌شود. بنابراین خاصیت میکروب‌‌کشی پوست از بین می‌رود و از طرفی به دلیل چربی‌زدایی شوینده‌ها، پوست به تدریج خشک می‌شود.

بعد از هر تماس پوست دست با شوینده‌ها حداقل ۳ ساعت وقت لازم است تا pH به حالت طبیعی اسیدی برگردد بنابراین در کسانی که به دلیل شغلشان (زنان خانه‌دار، کارگران رستوران‌ها و...) یا وسواس در شستن دست‌ها با شوینده‌ها، در فواصل کمتر از۳ ساعت دستشان مجددا با شوینده‌ها تماس پیدا می‌کند، به تدریج پوست‌خشک، قرمز و ترک‌خورده می‌شود و نهایتا به خارش می‌افتد که اصطلاحا به آن «اگزمای دست زنان خانه‌دار» می‌گویند.

از طرفی میکروب‌ها و خصوصا قارچ‌های پوستی در محیط بدون دفاع (محیط قلیایی) به آسانی رشد و التهاب و ضایعات قارچی در پوست و خصوصا در ناخن‌ها ایجاد می‌کنند. محیط مرطوب دست‌ها، شرایط مناسبی برای رشد قارچ‌ها به وجود می‌آورند؛ چون بسیاری از مردم بعد از هر شست‌وشوی دست‌ها و آبکشی‌کردن با دقت و کامل،آنها را خشک نمی‌کنند. بهترین روش پیشگیری از این ضایعات، فاصله‌گذاری بین تماس دست‌ها با شوینده‌هاست. می‌توانید بلافاصله بعد از خشک کردن دست، مقداری گلیسیرین که چند قطره آبلیمو به آن اضافه شده باشد، به دست‌هایتان بمالید و ماساژ بدهید. کسانی که به دلیل شغلشان مجبورند دایم با این مواد تماس داشته باشند نیز باید از دستکش استفاده کنند.

بهترین نوع دستکش، دستکش دولایه است که قسمت بیرونی آن از جنس پلاستیکی و قسمت درونی آن از جنس نخ کتانی باشد. استفاده طولانی‌مدت از دستکش‌های معمولی پلاستیکی باعث تعریق پوست دست‌ها می‌شود و همان‌طور که توضیح داده شد، قارچ‌های پوستی در محیط مرطوب و گرم و از زیر ناخن‌ها و پوست حاشیه آن رشد می‌کنند و باعث ضایعه‌های ناخنی به صورت تغییر شکل و تغییر رنگ ناخن و التهابات پوست اطراف ناخن‌ها می‌شوند. افرادی که خارج از منزل به دلیل حفاظت پوست دست‌ها از آفتاب یا برای زیبایی دستکش می پوشند، بهتر است از دستکش‌های کتانی و سفیدرنگ استفاده کنند تا علاوه بر عدم نگهداری حرارت، در افراد حساس ضایعه‌های اگزمایی در دست‌ها ایجاد نشود.

دکتر حسین طباطبایی

متخصص پوست و مو

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران