آشنایی با انواع باتری

قلب كامپیوتر لب تاپ, گوشی موبایل, دوربین فیلمبرداری دیجیتال یا دستگاه پخش MP۳ شما پردازنده یا نرم افزار نیست, باتری است بدون آن, منبع همیشه در دسترس انرژی وسایل پرتابل الكترونیكی چیزی جز وسایل گران قیمت مگس وزن نیستند

قلب كامپیوتر لب تاپ، گوشی موبایل، دوربین فیلمبرداری دیجیتال یا دستگاه پخش MP۳ شما پردازنده یا نرم افزار نیست، باتری است. بدون آن، منبع همیشه در دسترس انرژی وسایل پرتابل الكترونیكی چیزی جز وسایل گران قیمت مگس وزن نیستند.

متداولترین گونه باتری موجود در وسایل همراه، یك باتری غیر قابل شارژ استاندارد است. این باتریها از لحاظ شیمیایی به دو گونه عمده تقسیم می شوند: الكالاین یا لیتیمی. اما وسایل همراه پراستفاده، مانند لپ تاپها، گوشیهای موبایل و PDA ها معمولا به باتریهای قابل شارژ اتكا دارند دو نوع متمایز باتریهای قابل شارژ در بازار متداول است: نیكل ـ بنیاد. شامل نیكل ـ كادمیم و لیتیم بنیاد شامل لیتیم ـ یون و پولیمر لیتیم ـ یون.

● باتریهای غیرقابل شارژ استاندارد

▪ الكالاین یا قلیایی (Alkaline)

كارآمدی باتریهای قلیایی معمولا ۱۰ برابر كارآمدی باتریهای قدیمی روی ـ كربن است. آنها طول عمر بیشتری دارند و می توانند ۸۵ درصد از ظرفیت خود را پس از پنج سال ذخیره حفظ كنند. باتریهای قلیایی كمتر نشت می كنند و در محدوده گسترده ای از دمای محیط می توانند كار كنند.

▪ لیتیم (Lithium)

باتریهای لیتیم از لیتیم در حالت فلزی آن استفاده می كنند تا به یك چگالی انرژی بسیار بالا دست پیدا كنند، در نتیجه مدت عمل طولانی و طول عمر نگهداری (در قفسه) زیادی دارند. باتریهای لیتیم می توانند پس از پنج سال عدم استفاده تا ۹۷ درصد از ظرفیت اسمی خود را حفظ كنند. باتریهای لیتیم بهترین جایگزین برای باتریهای قلیایی استاندارد دوربینهای دیجیتال، دستگاهای پخش MP۳ و سایر وسایل الكترونیكی هستند.

● باتریهای شارژ شدنی

▪ نیكل ـ كادمیم (Ni-cd یا nickel-cadmium)

باتریهای نیكل ـ كادمیم سرعت شارژ شدن بالایی را فراهم می سازند و می توانند طول عمر خوبی داشته باشند با بیش از هزار چرخه شارژ/دشارژ. اگر پیش از آنكه باتریهای نیكل ـ كادمیم كاملا دشارژ (خالی) نشوند آنها را شارژ كنید كارآیی آنها پایین می آید.

بعضی از شارژرهای باتریهای نیكل ـ كادمیم دارای مداری برای دشارژ كردن باتری، پیش از شارژ كردن آنها هستند. باتریهای نیكل ـ كادمیم به یك دوره break-in نیاز دارند. بسیاری از سازندگان این نوع باتریها سه بار چرخه شارژ/دشارژ را پیش از آنكه باتری به حالت بهینه خود برسد توصیه می كنند.

▪ باتری های هیبرید نیكل ـ فلز (N iMH یا nickel-metal hybride)

باتریهای NIMH سی تا چهل درصد ظرفیت انبارش بیشتری را نسبت به معادلهای نیكل ـ كادمیم دارند، اما تعداد چرخه شارژ/دشارژ مجدد كمتری را پشتیبانی می كنند بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ چرخه معمول است. باتریهای NIMH پیش از شارژ به دشارژ كامل نیاز ندارند، در نتیجه می توانید پیش از یك استفاده طولانی برنامه ریزی شده، آن را كاملا شارژ كنید.

اگر باتری NIMH تعداد دفعات زیادی بطور كامل دشارژ (خالی) شود طول عمر آن كم می شود. هر چند اگر گاهی اجازه دهید كه كاملا تخلیه شود به گونه ای بهینه كار خواهد كرد. شارژ كردن باتریهای NIMH نسبت به معادل باتریهای نیكل ـ كادمیم طولانی تر است و اگر بیش از حد شارژ شوند یا در زمانی كه باتری داغ است شارژ ادامه یابد احتمال دارد كه خراب شوند. شارژرهای NIMH خوب می توانند جلوی شارژ بیش از حد باتری را بگیرند یا اگر دمای داخلی باتری زیاد باشد عمل شارژ را متوقف كنند.

▪ باتری های لیتیم ـ یون (Lithium-Ion)

باتریهای لیتیم ـ یون بالاترین چگالی انرژی را فراهم می سازند. تقریبا دو برابر انرژی قابل دسترسی از باتریهای نیكل ـ كادمیم. آنها به دشارژ كامل نیاز ندارند، به دوره break-in نیاز ندارند و از مسأله حافظه باتری خبر ندارند. می توانید در هر زمانی یك باتری لیتیم ـ یون را بی آنكه روی كارآیی باتری اثر بگذارد شارژ كنید، اما چون باتریهای لیتیم ـ یون معمولا دارای طول عمر شارژ/دشارژ ۳۰۰ تا ۵۰۰ چرخه هستند اگر زود به زود و قبل از تخلیه، این باتری را شارژ كنید طول عمر باتری را پایین می آورید. با آنكه بسیاری از سازندگان باتریهای لیتیم ـ یون طول عمر باتری را تا سه سال ذكر می كنند، بعضی از مصرف كنندگان طول عمر تا ۱۸ ماه را گزارش كرده اند

▪ پولیمر لیتیم ـ یون (Li-Ion polymer)

باتریهای پولیمر لیتیم ـ یون كه گاهی به Li-Poly یا Lipo نیز مشهورند، اساسا شبیه به باتریهای لیتیم ـ یون هستند. اختلاف اصلی در آن است كه پولیمرهای لیتیم ـ یون بسیار نازكتر هستند، با اندازه هایی به كوچكی یك میلیمتر. باتریهای پولیمر لیتیم ـ یون بسیار سبك نیز هستند و در برابر شارژ بیش از حد و نشت مواد شیمیایی نیز مقاومترند. اما تولید آنها گرانتر از باتریهای لیتیم ـ یون تمام می شود و چگالی انرژی پایین تری دارند. باتریهای پولیمر لیتیم ـ یون بیشتر در وسایل الكترونیكی سبك وزن و گران قیمت مانند گوشیهای موبایل به كار می روند.

● دقت در جابجایی

همه انواع باتریها جایگزین پذیر نیستند. هرگز از باتری لیتیم ـ یون روی وسیله ای كه برای استفاده از این نوع باتری طراحی نشده است بهره نگیرید. معمولا می توانید از باتریهای نیكل ـ بنیاد قابل شارژ به جای باتریهای الكالاین هم اندازه بهره بگیرید و مسأله ای پیش نیاید. اگر به جای باتری های غیر قابل شارژ استاندارد می خواهید از باتریهای قابل شارژ نیكل ـ بنیاد بهره بگیرید، یك شارژر با كیفیت خوب بخرید. شارژرهای باتری خوب می توانند طول عمر باتری را زیاد كنند.