چهره دگرگون آینده با تجارت بی سیم

تجارت الكترونیكی اطلاعات كامل و گسترده ای درمورد هركالا دراختیار خریداران و فروشندگان قرارمی دهد كه به دست آوردن چنین اطلاعاتی در دنیای واقعی ارزش تجاری بسیاری دارد, اما بدون صرف هزینه و زمان امكان نخواهدداشت

در بخش نخست مقاله تاجر موفق در بازار «الكترونیك» به تاریخچه پیدایش اینترنت به عنوان بستر تجارت الكترونیك و نیز ظهور و رواج تجارت الكترونیك اشاره شد و سپس چارچوب های تجارت الكترونیك مورد بررسی قرار گرفت. در بخش دوم مقاله به مراحل تجارت الكترونیك و مدل های رایج تجارت الكترونیك اشاره می شود.

● مراحل تجارت الكترونیك

مراحل رشد و گسترش تجارت الكترونیكی را می توان به ۵ بخش تقسیم كرد كه هر چه به گام های پایانی تر نزدیك می شویم در حقیقت به تجارت الكترونیكی واقعی نزدیك تر شده ایم و شركت ها و سازمان هایی كه در جست وجوی بازار الكترونیكی برای كالاها و خدمات خود هستند، سعی در رسیدن به مراحل پایانی این چرخه دارند.

۱) در مرحله اول از مجموعه مراحل پنج گانه شركت یا سازمان متقاضی تجارت الكترونیك سعی در ایجاد یك سایت ساده شامل اطلاعات محصولات و خدمات تولیدی خود را دارد تا این اطلاعات از طریق اینترنت در اختیار مشتریان قرار بگیرد. در حقیقت، مرحله اول به معنای به وجود آمدن ویترینی بر روی شبكه جهانی وب برای بازدیدكنندگان است تا اطلاعات مورد نظر خود را از طریق این صفحات دریافت كنند.

۲) این مرحله شامل توسعه و گسترش مرحله اول است. در این مرحله سایت شركت تبدیل به یك پایگاه داده ای (DataBase) قوی شده، برای نگهداری اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرد، در این مرحله، اطلاعات همه محصولات و خدمات و شرح كامل آنها در بانك اطلاعات قرار می گیرد و كاربران امكان ارسال سفارش خرید از طریق این وب سایت را خواهند داشت، اما هنوز زیرساخت های لازم برای پرداخت اینترنتی فراهم نشده است و پرداخت پول به همان روش سنتی انجام خواهد گرفت.

۳) برقراری امكان تعامل از مهمترین نكات مرحله سوم است. در این مرحله، كاربران امكان تعامل با مدیر سایت را خواهند داشت كه این تعامل از طریق e-mail، chat و voice خواهد بود و كاربران درباره زمانی بسیار كوتاه مدت پاسخ خود را از مدیر سایت دریافت خواهند كرد و امكان پرسش و پاسخ online میان فروشنده و خریدار و نیز رد و بدل شدن اطلاعات در مورد كالا و یا خدمات خواسته شده وجود دارد.

۴) در این مرحله، امكان پرداخت اینترنتی برای كاربران فراهم خواهد شد و مشتریان پس از ارسال فرم های سفارش خرید و دریافت كالا، وجه موردنظر و توافق شده را از طریق پایانه های فروش بانك ها و مؤسسات مالی طرف قرارداد برای فروشنده ارسال خواهند كرد كه این حمل و نقل پول به صورت بسیار امن از طریق اینترنت برای مشتریان فراهم خواهد شد.

۵) مرحله آخر كه آخرین مرحله از مراحل پنج گانه است، به مرحله یكپارچگی معروف است. در این مرحله، سیستم های واسطه ای میان فروشنده و خریدار با سیستم های موجود در سازمان و یا شركت به حالت یكپارچگی كامل درخواهند آمد. بدین معنا كه اگر كالایی فروش رود، موجودی كالای فروش رفته به میزان خریداری شده از موجودی انبار كسر شده و همزمان دستور خرید جدیدی برای جایگزین كردن كالای فروش رفته به انبار ارسال خواهد شد و در خریدهای بعدی موجودی انبار بلافاصله به نمایش درخواهد آمد. این مرحله از مجموعه مراحل تجارت الكترونیك كامل ترین مرحله در تجارت الكترونیكی است كه در آن نتیجه همه عملیات مربوط به داد و ستد در همه سیستم های سازمان منعكس می شود.

● تجارت الكترونیكی پاره ای

در این سبك از تجارت الكترونیكی، تنها بخشی از فرایندهای داد و ستدی به صورت غیرالكترونیكی و سنتی انجام می شود و سازمان تنها از اینترنت به عنوان یك پل ارتباطی با مشتریان خود بهره می گیرد و پس از دریافت سفارش كالا اجناس را تحویل مشتری می دهد و پول كالا و خدمات را به صورت نقدی دریافت می كند. این مدل از تجارت الكترونیكی نمونه ای بسیار كارا و اثربخش برای كشورهایی است كه از زیرساخت های مناسبی برای تجارت الكترونیكی بهره نمی برند.

● مدل های تجارت الكترونیك

استفاده از اینترنت به عنوان اصلی ترین بستر ارتباطی در تجارت الكترونیكی باعث به وجود آمدن مدل های گوناگونی در این سبك از تجارت شده است. این مدل ها كه حاصل تعامل ۳ گروه اصلی تجارت الكترونیكی دولت، مشتری و بنگاه های اقتصادی است، باعث توسعه و گسترش مدل های مختلف تجارت الكترونیك شده است:

۱) مدل (Business to Business) B۲B

این مدل از تجارت الكترونیك مهمترین نوع تجارت الكترونیكی است كه در حدود نصف درآمدهای تجارتی الكترونیكی را به خود اختصاص خواهد داد. این مدل سبب پیدایش ارتباطی گسترده میان تأمین كنندگان، تولیدكنندگان، توزیع كنندگان و فروشندگان خواهد بود.

در این مدل، ارتباط میان دو یا چند سازمان ، توسعه اقتصادی، تولیدكنندگان مواد اولیه و ارائه كنندگان انواع گوناگون خدمات موردنظر است. در حقیقت، این مدل را به نوعی می توان توسعه یافته مدل قدیمی (Electronic Data Interchange) EDI دانست، اما در این مدل واسطه ها كاهش یافته، همین خود سبب كاهش قیمت ها خواهد شد.

۲) مدل B۲C و Consumer to Business) C۲B Businessto Consumer ) مدل های B۲C و C۲B بیان كننده ارتباط متقابل تولیدكننده و خریداران نهایی محصولات و خدمات است. مدل های دوگانه B۲C و C۲B دارای مزایایی مانند خرید ارزان تر كالا نسبت به دنیای واقعی، امكان ارسال خریداری شده به مكان درخواستی مشتری و غیره است.

این مدل از تجارت الكترونیك به عنوان ساده ترین نوع تجارت الكترونیكی شناخته می شود كه منجر به ارتباط نزدیكی میان مشتری و فروشنده خواهد بود و در این میان به دلیل كاهش قیمت ها به دلیل از بین رفتن واسطه ها خریدار منفعت بیشتری خواهد داشت.

۳) C۲C(Consumer to consumer) این مدل از تجارت الكترونیك بیشتر به خرده فروشی های كالای دسته دوم خانگی اختصاص دارد. جایی كه خریداران و فروشندگان هر دو از گروه نهایی هستند و در این میان ردپای تولیدكننده و یا واسطه ای دیده نمی شود. نمونه رایج این شیوه از تجارت را می توان در جمعه بازارها و یا حراج های محلی و منطقه ای دید كه هر كس كالای تولیدی خود را به صورت تك فروشی در معرض فروش خریداران قرار می دهد.

از مشهورترین نمونه های این مدل از تجارت الكترونیك می توان به سایت ebay اشاره كرد.

۴) b۲) و C-۲bg (Government to business, business to Government) در این مدل ها، سازمان ها و مراكز دولتی و خصوصی در ارتباط با مراكز اقتصادی و بنگاه های تجاری دولتی هستند. در این ساختار، دو طرف با مراجعه به وب سایت های طرف قرارداد و تعامل با یكدیگر از طریق شبكه های رایانه ای امور بازرگانی مورد نیاز خود را انجام می دهند. این امور شامل مواردی چون ارسال درخواست های بانكی برای مؤسسات دولتی، گرفتن مجوزهای لازم برای انجام امور اداری، پرداخت وجه مورد درخواست سازمان ها و بانك ها و غیره است. مزیت اصلی این دو مدل صرفه جویی در انجام امور برای شركت های دولتی و سازمان های خصوصی و نیز كاهش زمان انجام كارها است و نیز سبب تحصیل فرایندهای اداری توسط دولت شده است.

۵) C-۲bg (Government to consumer، consumer to Government)

در این مدل ها، ارتباط میان مردم و دولت مطرح است و این رابطه بیش از آن كه ماهیتی تجاری داشته باشد، ماهیتی خدماتی دارد و شامل خدماتی است كه دولت می تواند به مردم ارائه دهد و یا زمینه ای برای تسهیل ارتباطات مالی مردم و دولت در امور مالیاتی است و یا درخواست خدماتی كه از سوی شهروندان به دولت ارائه می شود كه می تواند شامل درخواست های مختلف در زمینه اقتصادی و یا بازرگانی باشد.

۶) G۲G (Government to Government)

در این مدل، ارتباط متقابل میان دو یا چند سازمان دولتی و یا وزارتخانه مطرح است و مواردی چون ارتباط شهرداری با پلیس، ادارات برق و آب با شهرداری ها، نهادهای نظامی و انتظامی با وزارتخانه ها و غیره را شامل می شود.

در این مدل، امكان تبادل اطلاعات میان مؤسسات دولتی و یا دادوستد بازرگانی میان شركت های دولتی فراهم شده است.

به علاوه، بخش نامه ها و دستورالعمل های دولتی را می توان از طریق این مدل كسب و كار الكترونیكی برای سازمان ها ارسال كرد.

● اهمیت وب سایت در تجارت الكترونیكی

وب سایت ها تأثیر فراوانی بر فعالیت تجاری شركت ها دارند. شركتی كه به دروازه ورود الكترونیكی خود بی اعتناست، سبب ورشكستگی تجارت و كسب و كار خود خواهدشد.

وب سایت دروازه ورود به یك مارك تجاری - محصولات و خدمات شركت سازنده محصول است.

وب سایت بی استفاده و رنگ و رو رفته همانند ویترین قدیمی و رنگ و رو رفته در كسب و كار سنتی است و سبب خواهدشد كه مشتریان رغبتی به خرید محصول نداشته باشند، اما در مقابل بهترین سایت ها هم اگر امكان یافتن آن ازطریق اینترنت برای مردم درنظر گرفته نشده باشد و اصطلاحاً دولت با كاربرد (User Frinedly) نباشد، هیچ توفیقی نخواهدداشت و لذا شركت ها باید درنتایج جست وجوی اینترنتی جای پای خود را محكم كنند. برای بسیاری از كاربران، سایت های جست وجو (search engine) نقطه ورود آن ها به اینترنت است.

وحید نقشینه

---